Gözlük, isim türünde bir kelimedir. Cümle içindeki amacına göre farklı anlamlarda kullanılabilir. Birçok atasözü ve deyimde yeri vardır. Farklı kelimeler ile bir araya gelerek yeni anlamlara karşılık gelen birleşik türde kelimeler de üretebilir.
Türk Dil Kurumu, gözlük kelimesi için isim türünde farklı tanımlar yapar. Bu tanımlar ve bu tanımlar için verilmiş olan bazı örnek cümleler şunlardır:
Görme bozukluğu olan gözlerin daha iyi görmesine veya gözleri korumaya yarayan, bir çerçeveye yerleştirilmiş bir çift camdan oluşan araç, lünet.
Örnek cümle:
"Kendimi bu sarhoşluktan kurtarayım diye gözlüğümü başkasına verip kıyıya çöktüm. (Azra Erhat)"
Atların çevreden ürkmemeleri için gözlerinin iki yanına takılan siper.
Lünet, gözene, siper, aynek kelimeleri gözlük eş anlamlısı olan kelimelerdir. Gözlük yerine kullanılabilirler. Bu kelime başka kelimeler ile bir araya gelerek yeni kelimeler de türetebilir. Bu durum için bazı örnekler şunlardır:
Açıkgözlük, cingözlük, kelebek gözlük, dalgıç gözlüğü, güneş gözlüğü, kıskaç gözlük, at gözlüğü…
Bir kelimenin anlamını pekiştirmek için en iyi yöntemlerden biri de o kelimeyi cümle içinde kullanmaktır. Bu sayede o kelime yerine geçecek olan eş anlamlısı da doğru seçilebilir.
Dilimizde her kelimenin birden fazla anlamı vardır. Kelimenin hangi amaçla ve ne anlamda kullanıldığını anlamak için yer aldığı cümlenin bütününe bakılmalıdır. Gözlüğün eş anlamlısı ile kurulan bazı örnek cümleler, atasözleri ve deyimler şu şekildedir: