GRAFİKLİ - Dürüstlük ve dayanışmayı sanatla birleştiren öğreti: Ahilik

KIRŞEHİR (AA) - SERKAN GÜNER - Dürüstlük ve dayanışmayı sanatla birleştirerek İslam'ın engin ve evrensel prensiplerini dünyaya farklı bir pencereden sunan Ahilik teşkilatı, günümüz iş dünyasına da ışık tutuyor.

Anadolu'nun Türkleşmesi ve Müslümanlaşmasına manevi mimar olarak büyük katkı sağlayan, Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında padişahların da önderi olduğu Ahilik teşkilatının yüksek ticaret ahlakı ve çalışma disiplininin günümüzde de yaşatılması, hem ekonomik gelişme hem de sosyal adaletin sağlanması açısından büyük önem taşıyor.

Bu kapsamda, Ahiliğin başkenti olarak adlandırılan Kırşehir'de her yıl resmi programla Ahilik kutlamaları gerçekleştiriliyor.

Ticaret Bakanlığı öncülüğünde, Kırşehir Valiliği, Kırşehir Belediyesi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Merkez Birliği iş birliğinde hazırlanan kutlamaların resmi programı, 16-22 Eylül tarihleri arasında gerçekleştirilecek.

Etkinlikler 16 Eylül'de Cacabey Meydanı'nda Atatürk Anıtı'na çelenk sunulması ve Ahi Evran-ı Veli'nin Ahi Evran Camisi içindeki türbesinin ziyaret edilmesiyle başlayacak. Aynı gün, kortej yürüyüşünün ardından Neşet Ertaş Kültür ve Sanat Merkezi'nde kutlamaların resmi açılışı yapılacak.

Altı gün sürecek etkinlikler kapsamında Ahiler Çarşısı'nda Kırşehir Alışveriş Festivali, fotoğraf sergisi, kitap fuarı açılışları, yöresel yemek yarışması yapılacak, konser verilecek. Etkinliklerin her günü Anıt Meydanı'nda ziyaretçilere geleneksel Ahi pilavı, helvası ve şerbeti ikram edilecek.

Kutlamaların farklı günlerinde Abdallar Topluluğu konseri ve Türk Dünyası Halk Dansları gösterisi gerçekleştirilecek. 21 Eylül Cumartesi günü Cacabey Meydanı'nda kutlama programının resmi kapanış töreni düzenlenecek. Aynı gün şed kuşanma töreninin ardından yılın Ahisi, çırağı ve kalfasına ödül verilecek. Programda, Ahilik Hizmet Ödülü ve Ahilik Onur Ödülü de takdim edilecek.

- Ahilik ve Ahi Evran Veli

Kardeşliğin, cömertliğin, yiğitliğin, fedakarlığın, doğruluğun, dürüstlüğün, kalitenin, üretimin, ahlakın, sanatın, aklın ve bilimin esas alındığı Ahilik teşkilatı, Ahi Evran Veli tarafından 1200'lü yıllarda kuruldu.

Ahilik, o dönemde Anadolu'ya göç eden Türkmenler'e aş ve iş imkanı sağlayarak, aynı zamanda tekke ve zaviyelerde iyi bir Müslüman ve vasıflı bir meslek sahibi üretici haline getirilmesine katkı yaptı.

AA muhabirinin, Kırşehir Valiliği ve Ahi Evran Üniversitesi kaynaklarından derlediği bilgilere göre, Anadolu Ahiliğinin kurucusu Ahi Evran Veli, 1171 yılında İran'ın Batı Azerbaycan bölgesinde bulunan Hoy kasabasında dünyaya geldi.

Çocukluğu ve ilk eğitim dönemi Azerbaycan'da geçen Ahi Evran, Horasan ve Maveraünnehir'de büyük üstatlardan ders aldı.

Ahi Evran, bir hac yolculuğu esnasında Şeyh Evhadüddin Kirmani ile tanışarak ondan dersler aldı. Bağdat'ın İslam dünyasının büyük sanat ve ilim merkezi olması, Ahi Evran'ın çok yönlü yetişmesinde etkili oldu ve burada Abbasi Halifesi Nasır Lidinillah'ın kurduğu fütüvvet teşkilatını tanıdı.

13. yüzyıl başlarında Muhyiddin Arabi ve hocası Evhadüddin Kirmani ile Anadolu'ya gelen Ahi Evran, Kirmani'nin kızı Fatma Bacı ile evlendi.

Nasır Lidinillah'ın kurduğu fütüvvet teşkilatına katılan Ahi Evran, bu teşkilatın da etkileriyle Anadolu esnaf ve sanatkarlarını teşkilatlandırılması için çalışamalar yaptı.

Esnafa İslamiyet'i anlatarak dünya ve ahiret işlerini düzenli hale getirmeleri için çalışmalar yapan Ahi Evran, Kayseri'de deri işleme atölyesi (debbağ) kurdu ve burada o dönem Moğol istilasına karşı Kayseri'yi savunan Ahileri teşkilatlandırdı.

Bir dönem Konya ve Denizli'de yaşayan Ahi Evran, 1206 yılında o zamanki ismi "Gülşehri" olan Kırşehir'e geldi.

Ömrünün sonuna kadar Kırşehir'de yaşayarak iş ve aş verdiği Türkmenlerin tekke ve zaviyelerde iyi bir Müslüman ve vasıflı bir meslek sahibi üretici insan olmaları için gayret gösterdi.

Ahi Evran'ın eşi Fatma Bacı da kadınları teşkilatlandırarak "Bacıyanı Rum" teşkilatını kurdu.

Aynı dönemde Kırşehir yöresinde yaşayan ve bir Ahi önderi olan Şeyh Edabili'nin Eskişehir ve Bilecik yöresine gitmesine katkı sağlayan Ahi Evran Veli, Osmanlı Devleti'nin temellerinin atılmasına katkı yaptı.

- "Hak ile sabır dileyip, bize gelen bizdendir. Akıl ve ahlak ile çalışıp bizi geçen bizdendir"

Ahi Evran, 32 çeşit esnafı eğitim, sosyal, siyasal, ekonomik, kültürel, dini ve ahlaki değerlerle teşkilatlandırarak zamanla Selçuklu ve Osmanlı coğrafyasında sanatını icra eden bütün esnaflara yayılacak Ahilik sisteminin temellerini attı.

Kesin olmamakla birlikte Moğollara karşı mücadele ederken 1261 yılında 93 yaşında şehit edilen Ahi Evran'ın türbesi Kırşehir'de, kendi adını taşıyan caminin içinde bulunuyor.

"Hak ile sabır dileyip, bize gelen bizdendir. Akıl ve ahlak ile çalışıp bizi geçen bizdendir." sözleri dilden dile dolaşan Ahi Evran'ın 20 kadar telif ve tercüme eseri buluyor.

Türk-İslam kültürüne has bir teşkilat olan Ahilikteki hiyerarşik yapıda sırasıyla yiğitler, yamaklar, çıraklar, kalfalar, ustalar ve Ahiler bulunuyor. Ahiler ise halifeler, şeyhler ve şeyhül meşayihler olarak temsil ediliyor. Şeyhlik makamındakilerin Ahi Fütüvvetnamelerinde belirtilen ahlak, sanat ve meslekle ilgili 740 emredici maddeyi bilmeleri ve yaşamaları gerekiyor. Öğrenci konumunda olanlardan ise bunların 124 maddesini bilmeleri ve uygulamaları isteniyor.