Gümrük memurlarına ateş etme yetkisi

ANKARA (İHA) - TBMM Adalet Komisyonu'nda uzun bir süreden beri görüşülmekte olan 'kaçakçılık kanun tasarısı' benimsendi. Tasarı, önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu'nda ele alınıp yasalaştırılacak.

Tasarının yasalaşması halinde kaçak eşyayı yurda sokanlara veya yurtdışına kaçak eşya çıkaranlara ağır cezalar geliyor. Kaçakçılar 'Dur' ihtarına uymazsa vurulacak. Aynı düzenlemeye göre kaçakçıları yakalayanlara yüksek ikramiye ödenecek.

Tasarıyla getirilen düzenlemelere göre, Gümrük Kanunu gereğince kapı ve yolların dışındaki yerlerden gümrük bölgesine girmek, çıkmak veya geçmek isteyen kişiye 'dur' uyarısında bulunulmasına rağmen bu uyarıya uymaması halinde, havaya ateş edilerek uyarı yinelenecek. Ancak silahla karşılığa yeltenilmesi ve başka şekilde meşru müdafaa durumuna düşülmesi halinde, yetkili memurlar, saldırıyı etkisiz kılacak oranda doğrudan hedefe ateş edebilecek. Memurların silah kullanmalarından dolayı haklarında soruşturma ve kovuşturma açılması halinde, bağlı bulunduğu kurum tarafından avukat sağlanacak.

Kaçak eşya yakalayan güvenlik görevlileri ve Gümrük Müsteşarlığı personeline verilecek ikramiye tutarları yeniden düzenleniyor.

Buna göre, kaçak eşyaya el koyanlara olay başına en fazla bin 342 YTL ikramiye verilecek.

Kaçak eşyaya el koyanlara, yürürlükteki mevzuata göre yılda en fazla 2 bin 685 YTL olarak verilen ikramiye ise 5 bin 369 YTL'ye çıkarılacak.

Gümrük Müsteşarlığı bünyesinde kriminal laboratuarları kurulacak. Eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmadan Türkiye'ye ithal edenler ile sahte belge kullanarak gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin Türkiye'ye ithal edenlere, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası uygulanacak.

Transit rejimi çerçevesinde taşınan, serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı, rejim hükümlerine aykırı olarak gümrük bölgesinde bırakanlara, 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası verilecek.

Belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere ülkeye geçici ithalat ve dahilde işleme rejimi çerçevesinde getirilen eşyayı, sahte belgeyle yurtdışına çıkarmış gibi işlem yapanlara, 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası hükmolunacak.

Eşyanın gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın Türkiye'ye ithal edilmesine ve belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere ülkeye geçici olarak getirilen eşyanın, sahte belgeyle yurtdışına çıkarılmış gibi işlem yapılmasına bakılmaksızın eşyanın bu özelliğini bilerek ve ticari amaçla satın alan, satışa sunan, taşıyan veya saklayanlar 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak.

Özel kanunları gereğince gümrük vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak ithal edilen eşyayı, ithal amacı dışında başka bir kullanıma sunan, satan, devreden ya da bu özelliğini bilerek satın alan veya kabul edenlere, 3 aydan 1 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası uygulanacak.

Yasak eşyayı ithal edenler ile eşyanın bu özelliğini bilerek satın alan ve satanlar, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde 2 yıldan 6 yıla kadar hapis ve 20 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.

Geçici ithalat, dahilde işleme ve gümrük kontrolü altında işleme rejimi çerçevesinde ülkeye getirilen eşyayı, gümrük işlemlerini gerçekleştirmeksizin serbest dolaşıma sokan kişiye, eşyanın gümrük değerinin 2 katı idari para cezası verilecek.

İthali yasaklanan eşyayı ithal eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin 4 katı idari para cezası verilecek. Eşyanın değersiz, artık veya atık madde olması halinde idari para cezası, dökme halinde gelen eşya için ton başına 20 bin YTL, ambalajlı gelmesi halinde kap başına 400 YTL olarak hesaplanacak.

İthali lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olan eşyayı aldatıcı işlem ve davranışlarla ithal eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin 2 katı idari para cezası verilecek.

İhracı yasak olan eşyayı Türkiye'den ihraç edenlere, fiil daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezası uygulanacak.

İhracat gerçekleşmediği halde gerçekleşmiş göstermek ya da gerçekleştirilen ihracata konu malın cins, miktar, evsaf veya fiyatını değişik göstererek, ilgili kanun hükümlerine göre teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanarak haksız çıkar sağlayan kişi, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezasına çarptırılacak.

Gümrük vergileri ödenerek ihraç edilebilen eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın veya aldatıcı işlem ve davranışlarla gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin Türkiye'den ihraç edenler, eşyanın gümrük vergilerinin 2 katı idari para cezası ödeyecek.

İhracatın aracı şirket üzerinden gerçekleştirilmesi halinde, iştirake ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, ceza yaptırımı imalatçı veya tedarikçi ihracatçılar hakkında uygulanacak. Ancak, kanunun gerekli kıldığı nezaret görevini yerine getirmeyen aracı şirket yetkililerine, malın gümrüklenmiş değerinin yarısı kadar idari para cezası verilecek.

Kaçakçılık suçunun, 3 veya daha fazla kişi tarafından işlenmesi durumunda, ceza yarı oranında artırılacak. Kanundaki suçların ve kabahatlerin, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza, yarı oranında artırılacak.

Tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde de güvenlik tedbirlerine hükmolunacak. Suçların, kaçakçılığı önleme ve soruşturmakla görevli kişilerce veya meslek ve sanatın sağladığı kolaylıklardan yararlanarak işlenmesi durumunda da ceza yarı oranında artırılacak.

Suç ve kabahatlerin belgede sahtecilik yapılarak işlenmesi halinde ise ayrıca bu suçtan da ceza verilecek.

Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın, devletin siyasi, iktisadi veya askeri güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren suç oluşturmadığı takdirde verilecek hapis cezası, 10 yıldan az olamayacak.

Kaçakçılık suçlarından bire'f0ini bilerek satın alan veya ine iştirak etmiş kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce suçu, diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri haber verirse, verilen bilginin faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması halinde cezalandırılmayacak. Haber alındıktan sonra fiilin bütünüyle ortaya çıkmasına hizmet ve yardım eden suç ortağına verilecek ceza, üçte ikisi oranında indirilecek.

Kaçakçılık suçlarından birini işlemiş olan kişi, etkin pişmanlık göstererek, soruşturma evresi sona erinceye kadar suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin 2 katı kadar parayı devlet hazinesine ödediği takdirde, hakkında kaçakçılık suçlarından dolayı verilecek ceza, yarı oranında indirilecek.

İthali kanun gereği yasak olan eşyayla ilgili olarak etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılmayacak. Hayali ihracat suçunu işleyenler ise etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilecek.

Hukuken geçerli bir mazereti olmadığı halde, izinsiz olarak gümrük bölgesine girerek sahile veya başka gemiye yanaşan geminin kaptanı, gemideki yasak eşya ya da yükleme veya taşıma belgelerinde yer almayan eşya bulunması hallerinde kaçakçılık suçuna ilişkin hükümlere göre cezalandırılacak. Yabancı ülkelerden geldiği halde geçerli neden olmaksızın, belgelerinin gösterdiği rota dışında Türkiye karasularında rastlanan gayrisafi 200 tonlito hacminden aşağı taşıtların yüklerine el konulacak. Kaçak eşya, her türlü silah, mühimmat, patlayıcı ve uyuşturucu maddelerin bulunduğundan şüphe edilen her türlü kap, ambalaj veya taşımaya yarayan diğer araçlar ile kişilerin üzerlerinde yapılacak arama ve el koymalar, Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre yapılacak.

"ARAMADA ELE GEÇİRİLEN KAÇAK EŞYAYA DERHAL EL KONULACAK"

Düzenlemeyle ayrıca; kaçak şüphesiyle el konulan ve kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerde muhafaza edilmekte olan akaryakıtlardan tasfiyesi yapılmamış olanlar, muhafaza eden kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelere bedelsiz tahsis edilecek. Bu şekilde tahsis edilen akaryakıtlardan herhangi bir vergi ve resim alınmayacak.

Yargılama sonunda sahibine iadesine karar verilen akaryakıtların bedeli, Hazine'den karşılanacak. Gümrük salonları ve gümrük kapılarında kaçak eşya sakladığından kuşkulanılan kişilerin üzeri, eşyası, yükleri ve araçları gümrük kontrolü amacıyla gümrük görevlilerince aranabilecek. Yapılan arama sonucunda tespit edilen kaçak eşyaya derhal el konulacak.

Gümrük bölgesine, Gümrük Kanunu gereğince belirlenen kapı ve yollardan başka yerlerden girmek, çıkmak veya geçmek yasak olacak. Bu yerlerde rastlanacak kişi ve her nevi taşıma araçları yetkili memurlar tarafından durdurulacak, kişilerin eşya, yük ve üzerleri ile varsa taşıma araçları aranacak. Aramada ele geçirilen kaçak eşyaya da derhal el konulacak.

Kaçak eşyayı gizli bölümde taşıyan araçlar ile Türkiye'de sicile kayıtlı olmayan ya da soruşturma devam ederken kaçakçılık suçunun işlenmesinde tekrar kullanılan araçlar, alıkonulacak. Sahibinin, değeri kadar teminatı alıkoyma tarihinden itibaren 30 gün içinde Gümrük İdaresi'ne teslim etmesi halinde araç, sahibine iade edilecek. Aksi durumda, soruşturma ve kovuşturma sonucu beklenmeksizin derhal tasfiye olunacak. Alıkonulan deniz taşıtları, teminatla teslim alınmaması halinde, muhafaza ve zef'ini bilerek satın alan veya orunlu bakım giderleri sahiplerince ya da donatanlarınca karşılanmak üzere gümrük idaresince belirlenen liman işletme müdürlüğüne verilecek. Masraflar sahiplerince ya da donatanlarınca karşılandığı sürece, geminin tasfiyesi yoluna gidilemeyecek.

Kaçak eşya taşımasında bilerek kullanılan veya kullanılmaya teşebbüs edilen her türlü taşıma aracının müsadere edilebilmesi için bazı koşullar aranacak. Buna göre, kaçak eşyanın, suçun işlenmesini kolaylaştıracak veya fiilin ortaya çıkmasını engelleyecek şekilde özel olarak hazırlanmış gizli tertibat içinde saklanmış veya taşınmış olması gerekecek.

Taşıma aracı yüküne göre miktar veya hacim bakımından tamamını veya ağırlıklı bölümünü oluşturması veya naklinin bu aracın kullanılmasını gerekli kılması, müsadere nedeni olacak. Kaçak eşyanın Türkiye'ye girmesi veya Türkiye'den çıkması yasak, toplum veya çevre sağlığı açısından zararlı olması durumunda da araç, müsadere edilecek.

Kanundaki suç ve kabahatlerinin konusunu oluşturması dolayısıyla müsadere edilecek veya kamuya geçirilecek eşya, sahibine iade edilmeyecek. Bu eşya, kamu davasının açıldığı tarihten itibaren 1 yıl içinde, kovuşturmanın sonuçlanmaması halinde derhal tasfiye edilecek.

Mülki amirler, Gümrük Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve sınır bölgelerinde Kara Kuvvetleri Komutanlığına bağlı personel, kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla görevli olacak.

Sahil Güvenlik Komutanlığı, gümrük bölgelerinde her türlü deniz araçlarına yanaşıp yük ve belgelerini incelemeye yetkili olacak. Gümrük idaresi, kaçak şüphesiyle el konulan eşya ile alıkonulan her türlü taşıt ve araçların muhafazası için 1 Ocak 2009'a kadar kaçak eşya depoları kuracak, mevcut depolardan da kiralamak veya satın almak yoluyla yararlanacak.

Kaçak eşya depoları kuruluncaya kadar, el konulan eşya ile alıkonulan her türlü taşıt ve araç, en yakın gümrük idaresine veya gümrük idaresince izin verilen yerlere tutanakla teslim edilecek.

Yabancı ülkelerden gelen yasak eşya, yükleme veya taşıma belgelerinde belirtilerek gümrüğe getirilirse, gerekli tedbirler alınarak, geldiği yere veya başka bir ülkeye iade edilecek. Kaçakçılık suçunun konusunu, toplum ve çevre sağlığı yönünden tehlikeli ve zararlı eşya ile atık maddelerin oluşturması halinde, ilgililer hakkında soruşturma başlatılacak, söz konusu eşya, derhal getirildiği ülkeye gönderilecek.