Gündüz, isim türünde birden fazla tanımı olan bir kelimedir. Halk arasındaki günlük kullanım dilinde sıkça karşılaşılır. Atasözlerinde ve deyimlerde de yer alır. Özel veya genel, bir devri bildiren, içinde bulunulan zamanı anlatan bir kelimedir.
Farklı kelimeler ile bir araya gelerek yeni anlamlara karşılık gelen ve birleşik türde olan başka kelimeler üretebilir. Zaman, güneş, devir, çağ gibi eş anlamlıları vardır.
Türk Dil Kurumu gün kelimesi için isim türünde birden fazla tanım yapmıştır. Bu tanımlar ve bu tanımlar doğrultusunda kurulan bazı örnek cümleler ile örnek kullanımlar şu şekildedir:
Güneş.
Güneş ışığı.
Gündüz.
Örnek cümle:
"Bütün gün yanında kalırdım. (Adalet Ağaoğlu)"
Yer yuvarlağının kendi ekseni etrafında bir kez dönmesi ile geçen 24 saatlik süre.
Örnek cümle:
"Kız kardeşi üç yıl, bir gün olsun canı sıkılmadan yaşadı Tatvan'da. (Necati Cumalı)"
İçinde bulunulan zaman.
Örnek cümle:
"Aylıkları, günün ihtiyaçları karşısında devede kulak gibi kalıyordu. (Reşat Nuri Güntekin)"
Zaman, sıra.
Örnek cümle:
"Ama şu son günlerde büyük bir ilerleme olmuştu kadında. (Ayşe Kulin)"
Çağ, devir.
İyi yaşanmış zaman.
Örnek cümle:
"Zavallı, gün yüzü görmedi."
Bayram niteliğinde özel gün.
Örnek cümle:
"Bugün Fransızların günü imiş."
Güneş, devir, çağ, tarih, toplantı, zaman kelimeleri günün eş anlamlısı kelimeleri arasındadır. Bu kelimeler gün yerine kullanılabilir. Ancak kullanımları cümle içindeki anlamları ile aynı olmalıdır.
Gün eş anlamlısı ile ve gün kelimesi kullanılarak kurulan bazı örnek cümleler şunlardır:
Eh şimdiki devirde bunlar ayıp sayılmıyor artık.