Günay, kaçak akaryakıt iddialarını reddetti
ANKARA (İHA) - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Yusuf Günay, kaçak, kayıtdışı akaryakıt satışının arttığı iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirterek, "2005 yılında akaryakıt satışında bırakın bir azalmayı 1 milyon tonluk bir artış olmuştur" dedi.
EPDK Başkanı Günay, Kurum toplantı salonunda düzenlediği basın toplantısında, akaryakıt piyasasıyla ilgili bilgi verdi. Konuşmasında kamuoyunda "trafiğe çıkan araç sayısına göre akaryakıt tüketiminin azaldığını ve buna bağlı olarak piyasada kaçak, kayıtdışı akaryakıt satışının giderek arttığı" iddialarını cevaplandırdı. İddiaların rakamlarla örtüşmediğini dile getiren Günay, Türkiye'nin toplam akaryakıt tüketiminin herhangi bir azalmanın olup olmadığının analiz edileceğini, temel kriterin ise dağıtım şirketlerinin satış rakamları olduğunu söyledi.
2005 yılı dağıtıcı şirketlerin toplam akaryakıt satışının bir önceki yıla göre yüzde 5.9 oranında artış göstererek, 16.9 milyon tondan 17.9 milyon tona çıktığına dikkat çeken Günay, sonuçta 2005 yılında akaryakıt satışında 1 milyon tonluk bir artışın olduğunu kaydetti. Günay, Türkiye'nin 2005 yılında toplam akaryakıt tüketiminin azalmadığını bilakis 2001-2002-2003 ve 2004 yıllarının tüketimlerinin üzerinde seyrettiğini, üstelik bu artışın dünya petrol piyasalarında önemli yükselişler yaşanırken olduğunun altını çizerek, petrol fiyatlarındaki yükselişin akaryakıt tüketiminin daha fazla artmasını önlediğini, ayrıca biodizel satışlarından dolayı motorin piyasasının olumsuz etkilendiğini hatırlattı.
Gelişim Raporu verilerine göre, Türkiye'deki petrol piyasasındaki gelişimin devam ettiğini vurgulayan Günay, "Petrol piyasası açısından 2005 yılında tüketimin artması veya azalmasıyla ölçülmeyecek önemli gelişmeler yaşanmıştır. Gün gelir tüketim artar gün gelir azalır. Bu durum dünya petrol fiyatları gibi dışsal, vergilendirme ve araç teknolojilerinin gelişmesi gibi içsel bir çok etmene bağlıdır. Önemli olan bu sektörün istikrarı için kalıcı neler yapıldığıdır" diye konuştu.
Günay, 2005 yılının petrol piyasası tarihine serbest fiyatlandırma döneminin başladığı ve tüm piyasa oyuncularının lisanslandırıldığı yol olarak geçtiğini belirterek, bu yıl EPDK tarafından petrol piyasasında 13 bin 944'ü bayii olmak üzere toplam 15 bin 877 adet lisans verildiğini kaydetti.
2005 yılının akaryakıt piyasasında başarı ile işleyen bir denetim altyapısının kurulduğu ve ülke çapında lisans taramalarının yapıldığı bir yıl olarak anılacağını belirterek, kurumun faaliyetlerinin anlaşılması için, "2005 yılı öncesinde petrol piyasasında sadece akaryakıt dışı ürünler ithalat izin verilmesi dışında ciddi bir düzenleme ve denetleme var mıydı?
Bu sektörle ilgili kurumlar arasında bir koordinasyon tesis edilmiş miydi? Kim, Kanunlara ve mevzuatlara aykırı davrandığı için kimlere ve ne kadar para cezası uyguluyordu? Hangi tesis mühürleniyordu. Denetim altyapısı için gereken teknik donanımın mali imkanlarını kim sağlıyordu. Bunun ekonomik bedelini kim ödüyordu?" sorularını yöneltti.
Sektörü disipline etmek için Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile birlikte yapılan çalışmalar hakkında da bilgi veren Günay şunları kaydetti:
"Akaryakıt piyasasında lisans denetimleri kapsamında mühürlenen bayii sayısının bin 974'e, madeni yağ tesisinin ise 40'a ulaştı. Bin 472 benzin istasyonuna toplam 84 milyon YTL para cezası kesildi. Lisansız faaliyet gösteren veya kaçak ve standart dışı akaryakıt taşıdığı tespit edilen 234 araç mühürlendi. Kaçak ve standart dışı akaryakıt sattığı gerekçesiyle 116 şirket hakkında soruşturma açıldı. Son dört ayda ihbar ve şüphe üzerine laboratuara gönderilen bin 120 akaryakıt numunesinden 477'si standart dışı çıktı."
"TÜBİTAK İLE ULUSAL MARKER VE KONTROL CİHAZI ÜRETİMİ İÇİN PROTOKOL İMZALADIK"
EPDK Başkanı Günay, yurt içinde serbest dolaşıma akaryakıt denetlenmesi için ulusal marker konusunda bazı yanlış yorumların yapıldığını belirterek, EPDK'nın durup dururken ulusal marker ihalelerini iptal etmediğini, modelin güvenirliliğinin ve yüzde yüz başarısının şart olduğunu hatırlattı. "Kamuoyunu şundan emin olsun ki EPDK ulusal marker konusunda gerekeni yapmaktadır" diyen Günay, bu amaçla dün EPDK ile TÜBİTAK arasında imzalanan protokol gereği, TÜBİTAK hesabına ulusal marker ve kontrol cihazı üretimi için 6 milyon YTL ödeme yapıldığını ve en geç 8 ay içerisinde konuyla ilgili sürecin tamamlanacağını bildirdi.
EPDK olarak, akaryakıt kaçakçılığıyla mücadele eden bazı kamu kurumlarına ödenek ve teknik araç-gereç temininde de yardım ettiklerini belirten Günay, tüm bunlar için kurum bütçesinden bugüne kadar 10 milyon YTL kaynak ayırdıklarını kaydetti. Kanuni yetkiler çerçevesinde EPDK'nın kaçak akaryakıtla mücadele etmekle görevli olmadığının altını çizen Günay, ancak piyasayı disipline etmek ve düzenlemek için kolluk güçleri ile birlikte hareket ettiklerini söyledi.
Günayın açıkladığı Akaryakıt Piyasası İlerleme Raporuna göre, Türkiyede 2005 yılı ham petrol temini, yüzde 4.7 oranında artarak 25.8 milyon tona, ham petrol ithalatı ise yüzde 5.5 oranında artarak 23,5 milyon tona çıktı. TÜPRAŞın gazyağı hariç tüm akaryakıt türlerindeki üretimi de artarken, gazyağındaki azalma bu yakıta gündelik yaşamda duyulan talepteki azalmadan kaynaklandı. Geçen yıl toplam akaryakıt üretimi, 2004 yılına göre yüzde 5,8 oranında artış göstererek, 16.5 milyon tondan 17.4 milyon tona ulaşırken, TÜPRAŞın bir önceki yıla göre benzin türleri üretimi yüzde 11, motorin türleri üretimi yüzde 5.1, fuel oil türleri üretimi yüzde 4.6 oranında arttı.TÜPRAŞın 2005 yılı toplam akaryakıt satışı ise bir önceki yıla göre yüzde 2 oranında azalarak, 14.2 milyon tondan 13.9 milyon tona geriledi. Öte yandan, 2005 yılı dağıtıcı şirketlerin toplam akaryakıt satışı bir önceki yıla göre yüzde 5.9 oranında artış göstererek, 16.9 milyon tondan 17.9 milyon tona çıktı.
Gazetecilerin sorularını cevaplayan Günay, akaryakıt tüketimine bağlı olarak trafiğe çıkan araç sayısında da artış yaşandığının hatırlatılması üzerine, piyasaya yeni taşıtlar girdiği gibi piyasadan teknolojisi eski, çok akaryakıt tüketen araçların da çıktığını kaydetti. Ayrıca piyasaya giren her aracın aynı oranda yakıt tüketeceği bilgisinin yanlış olduğunu, aynı ev içerisinde bile birkaç araç olduğunu hatırlattı. Bir soru üzerine Günay, TÜPRAŞ'ın üretimi artarken satışların azalmasının ithalatın serbest bırakılmasıyla açıkladı. Motorin satışlarındaki artışın ise kaçakla mücadelede önemli sonuçlar alındığının göstergesi olarak sunan Günay, petrol fiyatların yüksek olmasından dolayı dizel araçlara yönelik bir artışın olduğunu kaydetti.
Gazetecilerin, kaçak akaryakıtla ilgili bir çok rakamın telafuz edildiği ancak EPDK'nın herhangi bir tahminin olup olunmadığının sorulması üzerine Günay, kaçak akaryakıtla ilgili piyasada, meclis komisyonunda 2 milyar dolar ile 8 milyar dolar arasında çeşitli tahminler yapıldığını hatırlattı. Günay, "Yakalananlar belli. Kaçak mutlaka var. Önemli olan bunu minimum düzeye indirmek. Herkes üzerine düşeni yaparsa etkin sonuç alabiliriz" şeklinde konuştu.
Günay, TÜPRAŞ'ın AB standartlarında üretime ne zaman geçeceği yönündeki bir soru üzerine Kırıkkale ve Batman rafinerilerinin henüz AB standartlarında üretim yapmadığını, ancak Kırıkkale rafinerisine ilişkin önemli yatırımların devam ettiğini, Batman rafinerisinin ise bu şartlarda faaliyetini sürdürmesinin mümkün gözükmediğini kaydetti.
