Güney Amerika, Arjantin krizinin tehdidi altında

Arjantin krizinin komşu Latin Amerika ülkelerine sıçrama tehlikesi de artıyor. Arjantin'deki mali ve ekonomik krizin bütün Güney Amerika kıtasını uçuruma sürüklemesinden endişe eden uzmanlar, bu çöküşün bölge ülkeleriyle sınırlı kalmayacağı uyarısında bulunuyorlar.

Latin Amerika'nın dış borç rekortmeninin de günün birinde sıfırı tüketeceği şeklindeki iddialar, Brezilya'yı da sonunda ekonomi gazetelerindeki olumsuz manşetlere taşıdı. Uruguay, Paraguay ve Ekvador gibi küçük Latin Amerika ülkelerinin durumu da kritik. Yapısal zaaflarının kurbanı olan ülkeler arasında Meksika'nın da adı geçiyor.

BREZİLYA EN KRİTİK ÜLKE Latin Amerika'yı refah ve bolluk değil, ekonomik çöküş tehlikesi bekliyor. Geçen hafta dibe vuran hisse senedi ve döviz borsalarının istikrara kavuşturulabileceğine ihtimal verilmiyor. En kritik durumdaki ülke Brezilya. Ancak piyasalardaki paniğin ne kadarının objektif gerekçelerden kaynaklandığı, ne kadarının da siyasi nedenlerle çıkarıldığını kestirmek zor.
Brezilya'daki genel seçimler ekim ayında. Finans dünyasının baş düşmanı sayılan aşırı solcu Luda da Silva'nın devlet başkanlığına seçileceğine de kesin gözüyle bakılıyor. Amerikalı kreditörler, dış borç ödemelerini durdurabileceği uyarısında bulunduğu için entrikalar yapıp solcu adayı gözden düşürmeye çalıştıklarını gizlemiyorlar. Hisse senedi ve döviz piyasalarında yaratılan karmaşanın ardında da seçmeni sosyalistlerden soğutma amacı yatıyor.

BORÇ ÖDEMELERİ DURDURULABİLİR Ama haklı gerekçelere dayanan endişeler de var. Arjantin gibi Brezilya'nın da gelecek aylarda astronomik boyutlara varan özel ve kamu borç ödemelerini durdurması bekleniyor. Kısacası Brezilya moratoryum ilan etmek üzere.

Altı ay önce Buenos Aires'te kriz patlak verdikten sonra Latin Amerika yönündeki sermaye transferi hemen hemen durma noktasına geldi. Yabancı sermaye akışının kesilmesinden en çok Brezilya etkilendi. Vadesi gelen borçlarını taze ve pahalı borçla ödeme yoluna giden Brezilya, yıllardır uyguladığı bu politika yüzünden, çığ gibi büyüyen borcunun altında ezildi ve taze para akışının durmasıyla tam anlamıyla duvara çarpmış oldu.

Venezüela'dan Arjantin'e kadar bütün Latin Amerika ülkelerindeki mali krizi körükleyen siyasi belirsizlikler de artıyor. Borç yükünün hafifletilmesi için kaçınılmaz olan sıkı tasarruf ve kemerleri sıkma politikası ancak otoriter hükümetler tarafından yürütülebilir. Halkın protesto eylemleriyle sokağa dökülmesi, uluslararası gözlemciler tarafından yeni askeri darbelerin habercisi olarak değerlendiriliyor.