Güney Sudan'daki çatışmalı tarafların barış süreci

Güney Sudanlı muhalifler, güç paylaşımı ve güvenlik düzenlemeleri konusunda hükümet ile varılan barış anlaşmasında yeni değişikliklerin yapıldığı son metni "anlaşmazlık konularına değinmediği" gerekçesiyle imzalamayacağını duyurdu.

Riek Machar liderliğindeki silahlı muhalifler ve 9 gruptan oluşan muhalefet ittifakı, ortak yazılı açıklama yaparak son metni imzalamayacaklarını bildirdi.

Açıklamada, anlaşma metninin, hükümette karar alma mekanizmaları, anayasanın hazırlanması, emniyetle ilgili düzenlemeler ve eyaletlerin sayısı ve sınırlarıyla ilgili meselelere çözüm getirmediği" ifade edildi.

Mevcut anlaşma metninin hükümet ve yasama meclisi içinde karar alma mekanizmasını belirlemediği, kabinede 33 bakan varken karar yeter sayının 23 olduğu, bakan sayısının 41'e çıkarılmasına rağmen hükümetin karar yeter sayısını değiştirmek istemediği kaydedildi.

Güvenlik düzenlemeleri konusunda varılan anlaşmanın Sudan ve Uganda'yı anlaşmanın garantör devletleri olarak tanımladığı ancak, son metinde söz konusu ülkelerin barışı sağlama konusuna nasıl katkı sağlayacağının açıklanmadığı vurgulandı.

Sudan'da 5 Ağustos'ta düzenlenen Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi (IGAD) başkanlar zirvesinde, Güney Sudan'daki eyaletlerin sayısıyla ilgili maddeler üzerinde yeniden müzakere yapılmasının kararlaştırıldığı, 13 Ağustos'ta bu maddeler üzerinde görüşmelerin başladığı ancak hükümetin karşı çıkması üzerine ara bulucu Sudan'ın konuyla alakalı 4. maddeyi son metinden çıkardığı belirtildi.

Muhalifler Sudan'ın bu tutumunun üzücü olduğunu ve tarafsızlığını olumsuz yönde etkileyeceğini belirterek, Hartum yönetiminden, anlaşmanın son hali imzalanmadan önce taraflara ihtilaflı konular üzerinde görüşmeleri için imkan vermesini istedi.

Sudan Dışişleri Bakanı Dırdıri Muhammed Ahmed de daha önce yaptığı açıklamada, Riek Machar liderliğindeki silahlı muhalifler ve 9 gruptan müteşekkil muhalif ittifakın, Sudan Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir himayesinde başkent Hartum'da varılan anlaşmanın son halini imzalamayı kabul etmediğini duyurmuştu.

Sudan'dan 2011'de ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Güney Sudan, Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit'in 16 Aralık 2013'te yardımcısı Riek Machar'ı "darbe teşebbüsü" iddiasıyla görevden almasının ardından iç savaşa sürüklenmişti.

Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi gözetiminde yürütülen barış görüşmeleri sonucu 17 Ağustos 2015'te taraflar arasında anlaşmaya varılsa da başkent Cuba'da 8 Temmuz 2016'da çatışmalar yeniden patlak vermişti.

Güney Sudan devleti ile muhalifler, Haziran 2018'de ateşkes kararı almış, Sudan Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir himayesinde barış görüşmeleri başkent Hartum'da başlamıştı.

Tarafların, 25 Temmuz’da mutabakata varılan maddeler üzerinde ilk imzaları atmasını; 7 Temmuz'da tarafların güvenlik düzenlemeleri konusunda anlaşmaya varması, 5 Ağustos'ta güç ve kaynakların paylaşımı konusunda bir anlaşmanın imzalanması izlemişti.