"Günümüzde kanserin yüzde 30-50'si önlenebilir"

İSTANBUL (AA) - HATİCE ŞENSES - Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Ömür Berna Çakmak Öksüzoğlu, tütün kullanımının kanser için en önemli risk faktörü ve kanser ölümlerinin yaklaşık yüzde 22'sinden sorumlu olduğunu belirterek, "Günümüzde kanserin yüzde 30-50'si önlenebilir. Sigara, alkol, obezite, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve güneş ışığından korunma ile kanserlerin üçte biri önlenebilir." dedi.

Prof. Dr. Öksüzoğlu, dünyanın pek çok ülkesinde kanserin, ölüm nedenleri arasında ilk sıralara çıktığını, Türkiye'de kardiyovasküler hastalıklardan sonra yüzde 20,7 ile ikinci sırada yer alan ölüm sebebi olduğunu ifade etti.

Dünyada her altı ölümden birinin, Türkiye'de ise her beş ölümden birinin nedeninin kanser olduğuna dikkati çeken Öksüzoğlu, dünyada 2018'de 18,1 milyon insana kanser tanısı konulurken, 9,9 milyon kişinin de kanserden hayatını kaybettiğini anlattı.

Öksüzoğlu, Sağlık Bakanlığının 2015 yılı verilerinde ise Türkiye'de yılda ortalama 16 bin 500 civarında kanser vakasının teşhis edildiğini vurgulayarak, "2015 yılın istatistiklerine göre Türkiye'de erkeklerde en sık akciğer, prostat, bağırsak, mesane ve mide kanseri görülürken, kadınlarda en sık meme, tiroid, bağırsak, rahim ve akciğer kanseri görülmektedir. Çocuklarda (0-14 yaş) ise en sık lösemi, beyin tümörleri, lenfoma, nöroblastoma ve yumuşak doku ile kemik tümörleri görülmektedir." diye konuştu.

- "Kanserde tedavi yöntemleri son dönemde hedefli tedavilere kaydı"

Prof. Dr. Öksüzoğlu, "Tütün kullanımı kanser için en önemli risk faktörüdür ve kanser ölümlerinin yaklaşık yüzde 22'sinden sorumludur. Günümüzde kanserin yüzde 30-50'si önlenebilir. Sigara, alkol, obezite, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve güneş ışığından korunma ile kanserlerin üçte biri önlenebilir. Meme kanseri tarama programıyla meme kanserinden ölüm riski yüzde 30 azalmaktadır. Servikal kanser tarama programıyla kanser ve ölüm riski yüzde 80 azalmaktadır." değerlendirmesinde bulundu.

Tanısal alandaki gelişmelerle kanser mekanizmasından sorumlu hücre yüzey reseptörlerinin, sinyal yolaklarının ve sürücü mutasyonların tanımlandığını, kanserin tanı ve takibinde yeni moleküler yöntemlerin geliştirildiğini ifade eden Öksüzoğlu, şöyle devam etti:

"Eskiden tümörler sadece radyolojik olarak tespit edilerek biyopsi yapılmakta ve uzun dönem tedavi sadece bu biyopsi sonucuna göre yapılmaktaydı. Ancak tümör heterojenitesi olarak tanımlanan ve zamanla tümör yapısında genetik moleküler değişiklikler olabilmektedir. Likid biyopsisi ile kanda dolaşan kanser hücrelerinden genetik materyalin elde edilmesi mümkün olabilmektedir. Bu şekilde zamanla olan tümör heterojenitesi tespit edilebilmekte ve spesifik kişiye özel tedavi düzenlenmesi yapılabilmektedir. Kişiye özel tedavi denen tümör haritalamasıyla eskiden sadece bir-iki mutasyon bakılırken artık yeni nesil dizileme denen yöntemle 100-200 gen taranabiliyor ve spesifik mutasyonlara özgü yeni hedefli tedaviler yapılabilmektedir."

Öksüzoğlu, kanserde tedavi yöntemlerinin son dönemde hedefli tedavilere kaydığını dile getirerek, biyolojik tedavi olarak da bilinen bu yöntemlerin, sitokinler, antikorlar ve hücresel tedaviler olduğunu anlattı.

- "Türkiye ilaca ve tedaviye erişim açısından iyi durumda"

İmmünoterapinin son yıllardaki en büyük gelişmelerden biri olduğunu aktaran Öksüzoğlu, bu tedavilerle melanom, hodgin lenfoma ve böbrek kanserinde ciddi başarıların elde edildiğini kaydetti.

Öksüzoğlu, ayrıca meme, baş boyun, mesane, karaciğer kanserleri gibi birçok kanserde çalışmaların devam ettiğini belirtti.

Prof. Dr. Öksüzoğlu, "Akciğer kanseri Türkiye'de de en sık görülen kanserdir. Ancak sigara ile mücadele sayesinde artık artış eğilimi son yıllarda durmuştur. Ayrıca Türkiye'nin kanser profili değişmektedir. Meme, prostat ve kolon kanseri insidansı artarken mide kanseri azalmaktadır." dedi.

Öksüzoğlu, sözlerini şöyle tamamladı:

"Türkiye, dünyanın başka ülkeleriyle kıyaslandığında ilaca ve tedaviye erişim açısından oldukça iyi durumdadır. Örneğin hali hazırda nüks böbrek kanseri, hodgkin lenfoma ve melanomda immünoterapi tedavisi geri ödenmektedir. Son dönemde artan klinik çalışmalar ve erken erişimle yeni moleküllere hastaların ulaşabilme şansı artmıştır. Yeni açılan klinik araştırma merkezleriyle klinik çalışmalar sayesinde yeni moleküllere hastaların erkenden tanışabilmesi ve faz 1 merkezleriyle yeni moleküllerin araştırılma imkanı olmuştur. Yine Türkiye'de birçok kanser ilaçlarının yerli üretilebilmesi ve biyobenzer çalışmaları devam etmektedir."