Gustavo Petro: Kolombiya'nın ilk solcu lideri olmaya yaklaşan eski gerilla

Kolombiya'da dün yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunu önde kapatan Gustavo Petro, 17 yaşında M-19 adlı gerilla hareketine katılmış bir siyasetçi. Başkent Bogota'nın eski belediye başkanı olan Petro, daha sonra senatörlük de yapmıştı. Seçim vaatlerinin başında ise barış, sosyal adaletsizlikle mücadele ve fosil yakıtsız bir ekonomi geliyor.

62 yaşındaki Petro, 19 Haziran'da yapılacak olan ikinci turda, milyarder sağcı iş insanı Rodolfo Hernandez'i geride bırakmayı başarırsa Kolombiya'nın ilk solcu lideri olacak.

Kolombiya'da şimdiye kadar diğer birçok Latin Amerika ülkesinden farklı olarak ekonomi politikasında radikal değişim vadeden hiçbir solcu siyasetçi başkan seçilemedi.

2012-2016 yılları arasında Bogota Belediye Başkanı olan Petro, senatör seçilmesi sonrası 2018'de de cumhurbaşkanlığı seçiminde yarışmıştı. 4 yıl önce de ikinci tura kalan Petro'yu geçen Ivan Duque, Kolombiya Cumhurbaşkanı seçilmişti.

BBC'nin Latin Amerika yayını Mundo'ya göre, Kolombiya'da değişim rüzgarları bu kez 2018'e kıyasla daha kuvvetli esiyor.

Petro'nun kamuoyu yoklamalarının bir süredir işaret ettiği gibi, ilk turunda yüzde 40 ile rekor düzeyde oy almayı başarması da bunun işareti gibi görülüyor.

2019-2021 arası koronavirüs salgınının ülkede sosyal adaletsizlikleri daha da belirgin şekilde gözler önüne serdiği ve genç seçmen kuşağının artık savaşı değil ilerici bir toplumsal değişimi önceliyor göründüğü kaydediliyor.

• Kolombiya'da cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda en fazla oyu eski gerilla Gustavo Petro aldı
• Kolombiya’da üç ayda 52 insan hakları savunucusu öldürüldü
• Kolombiya, ilk 24 haftada yapılan kürtajı suç olmaktan çıkardı

Kod adı: Aureliano

İlk turdan birkaç gün önce "Bizden korkuyorlar çünkü ellerindeki iktidarı alacağız" diyen Petro, Kolombiya'da esen radikal değişim rüzgarının adayı. Fakat bir yandan da seçildiğinde bir "engizisyon" ya da "devr-i sabık" yaratmayacağını söyleyerek uzlaştırıcı mesajlar da veriyor.

Petro'nun Tarihi İttifakı'nın içinde sol, gücünün önemli bir dinamiği olan kentli gençlik, LGBT hareketi, çevreciler var. Başkan Yardımcısı adayı Francia Marquez de çevre hakları gönüllüsü bir siyah kadın politikacı.

Petro Kolombiya'da solu bir araya getirmeyi başardı. Merkezde ve sağda ondan korkanların oluşturduğu ittifak ise ikinci turda Petro'nun cumhurbaşkanlığını önlemek için yoğun çaba harcayacak.

Bu korku savunduğu radikal politikaların yanında kısmen geçmişte Petro'nun bir gerilla hareketine mensup olmasına dayanıyor.

Petro'nun 17 yaşındayken katıldığı M-19 isimli gerilla hareketi 1990'larda silah bırakarak hükümetle bir barış anlaşması imzalamıştı. Petro bu harekete 1970'lerde katılmış ve 1985'te tutuklanarak iki yılını hapiste geçirmişti. Örgütteki kod adı Aureliano idi.

Geçmişini hatırlatanlara Petro, onlarca yıldır politika yaptığını ve mensup olduğu grup içinde silahsızlanmayı savunanlardan olduğunu söyleyerek cevap veriyor.

M-19 hareketinin en çok hatırlanan eylemi, 6 Kasım 1985'te Adalet Sarayı'na düzenlediği baskındı. Baskında 11'i yargıç 94 kişi ölmüş, ordu müdahale ederek bir gün sonra Adalet Sarayı'nı tekrar ele geçirmişti.

Gerilla günleri geçmişte kalmış olsa da Petro, hala ülkesi Kolombiya'da radikal bir değişimi hedeflediğini söylüyor.

Kendisine karşı olumsuz propaganda malzemesi olan bir başka konu da Venezuela'nın eski lideri Hugo Chavez ve Chavista hareketine yakınlığı. Halen Kolombiya'da, Venezuela'daki ekonomik ve toplumsal çalkantılardan kaçmış iki milyona yakın Venezuelalı yaşıyor.

Chavez'den iktidarı devralan Nicolas Maduro ile arasına mesafe koymuş olsa da Petro, iktidara gelirse Venezuela ile kesilmiş olan diplomatik ve ticari ilişkileri yeniden kuracağını söylüyor.

Popülist bir lider olduğunu söyleyenler var ama bir öğretim üyesi ve iktisatçı olan Petro'yu karizmatik bir siyasetçi olarak nitelemek zor.

Ekonomi politikaları

Petro'nun ekonomi programında emeklilik fonlarının yeniden düzenlenmesi ve şu anda emeklilik hakkından yararlanamayan üç milyon kişiye daha emekli maaşı bağlanması, en zengin kesimlerin vergilerinin artırılması ve en yoksul kesimlerin durumunu düzeltmeye yönelik topumsal projelere ağırlık verilmesi var.

Mart ayında başkan seçilirse ilk icraatlarından birinin ülkedeki açlıkla mücadele amacıyla bir "ekonomik olağanüstü hal" ilan etmek olacağını söyledi.

En iddialı vaatlerinden biri de yürürlükteki bütün petrol projelerinin askıya alınması ve enerjide fosil yakıt dışı kaynaklara geçişin başlatılması. Kolombiya gibi ihracatının yüzde 50'si ve devlet gelirlerinin yüzde 10'u petrole dayanan bir ülke için çok radikal bir politik vaad bu.

Gustavo Petro kimdir**?**

• Gustavo Grancisco Petro Urrego, 1960 yılında Cinenaga de Oro'da bir çiftçi aileye doğdu.
• 17 yaşındayken, daha sonra M-19 adını alacak olan 19 Nisan gerilla hareketine katıldı.
• 1985'te silah bulundurmak suçlamasıyla tutuklanıp 18 ay hapse mahkum edildi.
• Üniversite'de iktisat eğitimi gördü, daha sonra lisans üstü eğitimini de tamamladı. İspanya'da yarım kalan bir doktora çalışması var.
• 1991 yılında bir barış anlaşmasıyla silahlarını bırakıp anayasal bir partiye dönüşen M-19'un adayı olarak parlamentoya girdi.
• 2006 yılındaki seçimlerde Alternatif Demokratik Kutup Partisi'nden senatör seçildi.
• 2009 yılında başkanlık seçimlerine aday olmak için senatörlükten istifa etti, o seçimde dördüncü geldi.
• Fikir ayrılıkları nedeniyle eski partisinden ayrılıp İnsanca Kolombiya adlı yeni bir hareket oluşturdu ve yerel seçimlere girdi.
• 2011 yerel seçimlerinde Bogota Belediye Başkanı seçildi.
• 2018 yılında cumhurbaşkanı adayı oldu. İlk turda oyların yüzde 25'ini aldı. İkinci turda yenildi.