Serbest piyasa ekonomisinin en önemli unsurları arasında arz ve talep faktörleriyle gönüllük hususu yer alır. Bu kapsamda sistemin alıcılarla satıcılara esnek bir ortam oluşturduğu ve fiyat etkenini esas aldığı belirtilmelidir. Bunun yanı sıra serbest piyasa ekonomisinin önemli kuralları vardır. Türkiye ise bu ekonomik modeli benimseyen ülkelerden biridir.
Serbest piyasada doların satış kuru ilk kez 28 bin tümeni aştı, avro ise 33 bin tümene yaklaştı - İran İstatistik Merkezi, ülkedeki yıllık enflasyonu yüzde 26 olarak açıkladı.
İran’da belirli kesimler siyaseten temsil edilmediklerini ve bireysel özgürlük taleplerinin karşılıksız kaldığını düşünüyor ve bu alanda bir açılım bekledikleri dönemlerin iç ve dış nedenlerle sürekli akim kalmasının hayal kırıklığını yaşıyor - İran devletinin yetkili organları, harareti düşmüş olan gösterileri bir şekilde sonlandıracaktır. Daha zor olan ise ekonomik zenginliği geniş kitlelere yaymak ve siyasi katılım imkanlarını genişletmek - Ruhani ilk döneminde bu kavramı kullandığında muhafazakârların büyük tepkisini çekmişti ancak gerçekten de İran’ın bir “milli barışa” ihtiyaç duyduğu görülüyor
İran'da ABD'nin tek taraflı ekonomik yaptırımları gölgesinde başlayan bütçe görüşmeleri tartışmalar eşliğinde devam ediyor - Bütçedeki kesintilere rağmen Devrim Muhafızları'na ayrılan pay dikkati çekiyor - Savunma harcamalarında en büyük pay, Suriye başta olmak üzere İran’ın bölgedeki askeri operasyonlarını yürüten Devrim Muhafızları'na ayrıldı - Tahran yönetimi hem halkın tepkisinden kaçınmak hem de Devrim Muhafızları'nın hedefi olmamak adına savunma bütçesinde denge kurmaya gayret ediyor
İran'da giderek derinleşen yapısal sorunların, genelde palyatif tedbirlerle çözümlenmeye çalışılması, bu sorunlara çözüm üretmediği gibi başka sorunların da oluşmasına zemin hazırlıyor - 6 Ağustos’ta devreye giren yaptırımlar, Tahran üzerinde ilave bir baskıya yol açarken, 4 Kasım 2018’de yaptırımların ikinci ayağının devreye girmesi, İran’ı ekonomisini ciddi anlamda sıkıştıracak, bu tarih yaklaştıkça da türbülansın şiddeti artacak - Trump yönetiminin İran’ı hedef alan agresif politikalarının, ülke ekonomisinde ciddi bir sarsıntıya yol açtığı bir vaka olsa da bu, İran devletinin mevcut sorunların giderek derinleşmesinde bir payı olmadığı anlamına gelmiyor - ABD’nin attığı adımların kendi çıkarları perspektifinde bir anlamı olsa da bu adımların gerek İran halkına ve gerekse de Türkiye’ye yükleyeceği ciddi maliyetler var - ABD’nin tek taraflı adımlarının, Çin ve Rusya gibi küresel aktörler nezdinde kabul görmemesi, iktisadi çıkarlarını korumak isteyen AB tarafından da tepkiyle karşılanması, bölgede yeni arayışların habercisi olabilir
Ümid Fraksiyonu Başkanı Muhammed Rıza Arif, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ülkedeki döviz krizine yönelik politikalarını eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad dönemindeki politikalara benzetti
İran lideri Ali Hamaney, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'den "Şirketlerin döviz kurları üzerinden yaptıkları yolsuzluklar ve dövizde yaşanan belirsizlikler" hakkında rapor istedi
İran ekonomisindeki çalkantılar ülkede zaten sıcak olan iç politik tartışmaları daha da alevlendirdi. Muhafazakârlar kötü ekonomik gidişattan Ruhani hükümetini sorumlu tutmaya çalışıyor - Muhafazakâr siyasetin karizmatik lider boşluğunu Kasım Süleymani gibi son dönemde parlatılmaya çalışan generallerin doldurmaya çalışması, 90'lı yıllarda şekillenmeye başlayan asker-ulema ittifakının askerlerin lehine bozulduğunu gösteriyor - Ahmedinejad, Şirin İbadi, Hüseyin Museviyan ya da Özgürlük Hareketi gibi farklı siyasi gelenekten gelen kişi ve kurumlar, köklü reformların gerçekleştirilmemesi durumunda ülkenin yeni bir şiddet dalgasına sahne olabileceği uyarısında bulunuyor - İran karşıtı sert tutumlarıyla bilinen Mike Pompeo ve John Bolton gibi şahin isimlerin Beyza Saray’da önemli pozisyonlara getirilmeleri İran’ın yakın gelecekte hem ekonomi hem de dış politika alanında zorlu bir döneme girebileceğini gösteriyor
ABD ve Almanya'nın 'Rusya, Ukrayna'ya müdahalenin faturasını ağır ödeyecek' uyarısı gerçek olmaya başladı. Rusya Merkez Bankası'nın faiz artırımına rağmen dolar/ruble ilk kez 73 seviyesini aştı.