Havale, beyindeki sinirsel aktivitenin anormal bir şekilde artması sonucu ortaya çıkan ve kişiyi kontrol edilemeyen kasılmalar, bilinç kaybı gibi semptomlarla karakterize edilen bir durumdur. Çocuklarda daha yaygın olmakla birlikte her yaştan insanı etkileyebilir. Havale, genellikle nöbet şeklinde görülür ve beyin fonksiyonlarının geçici bir şekilde bozulmasına yol açar. Peki, havale nedir, belirtileri nelerdir? Havale geçiren çocuk nasıl anlaşılır?
Marburg virüsü, Marburg virüs hastalığına (MVH) neden olan, nadir aynı zamanda son derece ölümcül bir virüstür. Ebola virüsü ile aynı aileye ait olan bu virüs, insanlarda şiddetli kanamalı ateşe yol açar. İnsandan insana doğrudan temas yoluyla bulaşabilir. Peki, Marburg virüsü belirtileri nelerdir? Marburg virüsü tedavisi nedir?
COVID-19'un XEC varyantı, Omicron soyundan gelen yeni bir alt varyanttır. Haziran 2024'te Almanya’da dikkat çeken bu varyant, önceki türlere kıyasla daha hızlı yayılma kapasitesine sahiptir. Belirtileri, diğer varyantlara oldukça benzerdir. Yüksek ateş, boğaz ağrısı, öksürük, nefes darlığı ve tat-koku kaybı gibi semptomlarla kendini gösterir. XEC varyantına karşı alınabilecek önlemler ise büyük önem taşır.
C vitamini suda çözünebilen vitaminlerden biridir ve vücut için pek çok işlevi bulunur. Güçlü bir antioksidan kaynağı olan C vitamini, cilt sağlığını korurken bağışıklık sistemini de destekler. Ayrıca pek çok biyokimyasal reaksiyonda da rol oynar. Kolajen üretimi için gerekli olan bu vitaminin eksikliğinde anemi, diş eti kanaması ve iskorbüt gibi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Hayvanlar aracılığıyla hızla yayılabilen ve ciddi sonuçlar doğurabilen Oropouche virüsü, yeniden gündem oldu. Batı Nil ve Zika virüsleriyle yapısal benzerlikler taşıyan bu virüs, bazı hastalarda ağır semptomlara yol açabilmektedir. Peki, Oropouche virüsü belirtileri nelerdir? Oropouche virüsü nasıl tedavi edilir?
Lipödem, günümüzde üzerinde yoğun bir şekilde araştırılan sağlık konularından biridir. Bu hastalık, bacaklar, kalçalar ve bazen kollar gibi vücudun alt bölgelerinde anormal derecede yağ birikimi ile karakterize edilen bir yağ dokusu bozukluğudur. Lipödem, genellikle ağrılı ve şişkin bir görünümle kendini gösterir ve halk arasında "ağrılı selülit" olarak da adlandırılır. Peki lipödem belirtileri nelerdir ve lipödem tedavisi nasıl yapılır?
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, M çiçeği (mpox) hastalığına ilişkin merak edilen bazı soruları ve cevaplarını paylaştı. "M çiçeği belirtileri nelerdir?", "M çiçeği belirtileri olan kişi ne yapmalı?", "Evcil hayvana bulaşır mı?" gibi soruların yanıtlarını paylaştı. İşte detaylar...
Mukormikozis, yaygın olarak kara mantar hastalığı olarak bilinen, nadir bir mantar enfeksiyonudur. Bu hastalık, mukormikoz adı verilen bir küf mantarı grubundan kaynaklanır ve kafa içindeki sinüslerden akciğer, cilt ve beyne kadar geniş bir yelpazedeki dokuları etkileyebilir. Mukormikozis, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen ve hızla ilerleyebilen bir enfeksiyon olup, tedavi edilmediğinde hayati tehlike oluşturabilir. Peki, kara mantar hastalığı belirtileri nelerdir, tedavisi nasıl yapılır?
Üveit, gözün farklı tabakalarında iltihaplanma ile kendini gösteren bir göz rahatsızlığıdır ve bu nedenle göz iltihabı olarak da adlandırılabilir. Toplumda yaygın görülen bu hastalık, gözde ağrı, kızarıklık ve bulanık görme gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği takdirde üveit, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Peki üveit belirtileri nelerdir, üveit tedavisi nasıl yapılır?
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, günümüz sağlık sorunları arasında giderek daha önemli bir yer edinmektedir. Bu hastalıkların yıllar içinde sık görülme oranı belirgin şekilde artmıştır. Bu hastalıklar arasında, üretrit, klinik uygulamalarda sıklıkla karşılaşılan bir enfeksiyon türüdür. Genellikle, korunmasız cinsel temaslar sonucunda bulaşan bu hastalık, cinsel yolla geçen patojenlerin etkisiyle ortaya çıkar ve tedavi edilmezse çeşitli sağlık problemlerine yol açabilir. Peki, üretrit nedir?
Çocuklar genellikle çevrelerindeki sesleri ve konuşmaları taklit etmeye eğilimlidirler. Bu davranış, onların dil becerilerini geliştirmelerinin ve konuşma yetilerini kazanmalarının doğal bir parçasıdır. Ancak, çocukların belirli bir yaşın ötesinde de sürekli olarak sesleri ve konuşmaları tekrar etmeleri, ekolali adı verilen bir durumun belirtisi olabilir. Peki, ekolali nedir, belirtileri nelerdir?
Mesane tümörü, ürolojik sistemde prostat kanserinden sonra en yaygın ve kötü huylu kanser türü olarak öne çıkmaktadır. Erkeklerde, kadınlara göre 3-4 kat daha fazla görülür ve sigara kullanımı hastalığın gelişiminde yaklaşık %50 oranında etkili bir faktördür. Ayrıca, bazı endüstriyel kimyasalların da hastalığın ortaya çıkışında rol oynadığı bilinmektedir. Mesane tümörünün tedavisinde erken teşhis kritik öneme sahiptir. Peki, mesane kanseri belirtileri nelerdir?
Karaciğer, vücudun metabolik ve detoksifikasyon işlevlerini üstlenen bir organ olarak, çeşitli hastalıklar veya çevresel etmenler nedeniyle işlevlerini yerine getiremediğinde karaciğer yetmezliği tablosu ortaya çıkabilir. Karaciğer yetmezliği, organın temel görevlerini yerine getirememesi sonucu gelişen ciddi bir durumdur ve viral enfeksiyonlar, alkol bağımlılığı, hepatit gibi etkenlerle tetiklenebilir. Peki, karaciğer yetmezliği belirtileri nelerdir?
Apandisit belirtileri, başlangıç aşamasında sıkça gaz sıkışması ve çeşitli diğer durumlarla karıştırılabilir. Ancak, hastalığın ilerlemesiyle birlikte belirgin ayırt edici semptomlar ortaya çıkar. Bu nedenle, apandisit ile ilgili olabilecek işaretlerin tanınması, erken müdahale ve hızlı hareket etme açısından büyük önem taşır. Bu semptomların bilinmesi, durumu daha etkili bir şekilde yönetmeye ve gerekli tedbirleri zamanında alarak komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.
Huzursuz bacak sendromu (HBS), toplumda sıkça görülen ve özellikle uyku sorunlarına yol açarak yaşam kalitesini olumsuz etkileyen önemli bir rahatsızlıktır. Bu durum, bacaklarda hissedilen rahatsız edici hisler nedeniyle kişinin uykuya dalmasını zorlaştırır ve uyku düzenini bozar. Tedavi hızla planlanabilir, ancak tedavi edilmediğinde HBS, kişinin günlük yaşamında genel bir huzursuzluk hali yaratarak ciddi yaşam kalitesi kayıplarına neden olabilir. Huzursuz bacak sendromu belirtileri nelerdir?
Haşimato veya Hashimoto tiroiditi, tiroid bezinin az çalışmasına yol açan bir otoimmün hastalıktır. Boynun ön kısmında yer alan tiroid bezi, vücudun enerji üretiminde kritik bir rol oynar ve adeta bir orkestra şefi gibi tüm hücrelerin metabolik faaliyetlerini düzenler. Bu bezde meydana gelen bir işlev bozukluğu, vücut genelinde ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Peki, haşimato belirtileri nelerdir?
Ferritin, vücudun demir depolama ve yönetiminde önemli rol oynayan bir proteindir. Demir, hemoglobin üretimi için hayati bir mineral olup, oksijenin kırmızı kan hücrelerine taşınmasını sağlar. Ferritin düzeylerinin düşük olması, vücudun yeterli demir depolayamadığını ve bu nedenle hemoglobin üretiminin olumsuz etkilenebileceğini gösterir. Bu durum, kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşıma kapasitesini azaltarak, anemiye ve genel yorgunluğa yol açabilir. Peki, ferritin düşüklüğü nedir?
Bağırsak enfeksiyonu, halk arasında ishal olarak bilinen ve yaşam boyunca sıkça karşılaşılan bir enfeksiyon hastalığıdır. Her ne kadar yaygın bir sorun olsa da, tedbir alınmazsa ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, bağırsak enfeksiyonunun nasıl bulaştığını ve başkalarına geçip geçmeyeceğini anlamak önemlidir.
Prostat kanseri, mesanenin altına ve rektumun önüne konumlanmış ceviz büyüklüğündeki prostat bezindeki hücrelerin anormal ve kontrolsüz bir şekilde büyümesi sonucu ortaya çıkar. Prostat kanseri, oldukça yaygın ve ciddi bir kanser türüdür. Prostat kanserinde erken teşhis, hastalığın başarılı bir şekilde tedavi edilmesi açısından kritik öneme sahiptir.
1976 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde Amerikan Lejyonerleri'nin katılımıyla gerçekleşen bir organizasyonda, katılımcılar arasında yayılan bir salgınla tanımlanan Lejyoner hastalığı, ateşli zatürre türlerinden biri olmaktadır. Lejyonelloz olarak da bilinen bu hastalık, özellikle yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler gibi risk gruplarında şiddetli seyreden ve sıklıkla ölümcül sonuçlara yol açabilen bir pnömoni şeklidir. Peki, Lejyoner hastalığı belirtileri nelerdir?
Maymun çiçeği, bilimsel adıyla "Mpox", genellikle Orta ve Batı Afrika'da görülen bir viral enfeksiyondur. Bu hastalığa, Poxviridae ailesine ait olan Monkeypox virüsü neden olur. Başlangıçta sadece hayvanlardan insanlara bulaşan bu virüs, günümüzde insandan insana da bulaşabilir hale gelmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, maymun çiçeği virüsü gibi bulaşıcı hastalıklarla mücadelede kritik bir rol oynar. Peki, maymun çiçeği nedir, belirtileri nelerdir? Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşır?
Tüm dünyayı alarma geçiren yeni salgın Maymun Çiçeği virüsü hakkında en çok merak edilen soruları Sağlık Bakanlığı yanıtladı. Türkiye sınırlarına dayanan Maymun çiçeği virüsü nedir, nasıl bulaşır? Maymun çiçeği virüsü belirtileri nelerdir? Tüm merak edilenler burada…
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden komşu ülkelere yayılan maymun çiçeği virüsü nedeniyle iki yıl içinde ikinci kez küresel halk sağlığı acil durumu ilan etti. Peki, maymun çiçeği (mpox) virüsü nedir, belirtileri nelerdir, nasıl yayılıyor ve tedavisi var mı? İşte yeniden alarma geçiren maymun çiçeği (mpox) virüsü ile ilgili tüm merak edilenler...
Tiroid bezinin sağlığı, vücut metabolizmasını düzenlemesi açısından son derece önemlidir. Bu küçük bez, boyunda yer alır ve tiroid hormonları üreterek vücuttaki enerji seviyelerini kontrol eder. Tiroid sağlığı, hormonların dengeli bir şekilde üretilmesiyle sağlanır. Ancak bazı durumlarda tiroid bezinde sorunlar ortaya çıkabilir. Peki, tiroid kanseri nedir ve belirtileri nelerdir?
Stres, günlük yaşamın kaçınılmaz bir parçasıdır ve çoğu zaman iş, ilişkiler, mali durum veya sağlık gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Vücut stresle karşılaştığında, bir dizi fizyolojik tepkiyle yanıt verir. Bu tepkiler genellikle "savaş ya da kaç" tepkisi olarak bilinir ve vücudun kendini tehlike durumlarına karşı hazırlamasına yardımcı olur. Strese bağlı tansiyon yükselmesi de sık görülen bir durumdur.
Kıl dönmesi, genellikle kuyruk sokumu bölgesinde görülen bir cilt rahatsızlığıdır. Bu durum, vücutta çıkan tüy veya kılların gözeneklerde veya boşluklarda deriye gömülmesi ve burada kistik bir yapı oluşturmasıyla ortaya çıkar. Kıl dönmesi bulunan bölgede iltihaplanma da görülebilir. Nadiren de olsa, kuyruk sokumu dışında göbek deliği gibi başka vücut bölgelerinde de görülebilir. Peki, kıl dönmesi nedir ve neden olur?
Kemik sağlığı insan vücudu için son derece önemlidir çünkü kemikler, vücudun iskelet sistemi ve organları destekleyen yapı taşlarıdır. Sağlıklı kemikler, günlük aktivitelerimizi yerine getirebilmemiz için gereklidir ve aynı zamanda minerallerin depolandığı ve kan hücrelerinin üretildiği bir ortam sağlarlar. Ancak, yaşam tarzı ve çevresel faktörler, kemik sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. Peki, kemik erimesi neden olur ve belirtileri nelerdir?
Fıtık, vücut boşluklarındaki organların veya dokuların normal yerinden çıkarak bulundukları yerin dışına doğru fıtık kesesi oluşturduğu bir durumdur. Bu durum, genellikle kas veya bağ dokularının zayıf olduğu bölgelerde ortaya çıkar ve kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir. Kasık fıtığı ise fıtığın en yaygın türlerinden biridir ve kasık bölgesindeki kasların zayıflaması sonucu ortaya çıkar.
Kanser, vücuttaki normal hücrelerin genetik hasar sonucu kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıdır. Bu durum, sağlıklı dokulara zarar vererek, organların işlevsiz hâle gelmesine ve zamanla vücudun diğer bölgelerine yayılmasına (metastaz) neden olabilir. Kanser türleri, köken aldıkları hücre tipine göre farklılık gösterirler ve birçok faktör (genetik, çevresel, yaşam tarzı vb.) kanser riskini etkileyebilir. Peki, karaciğer kanserinin belirtileri nelerdir?
Vücuttaki yağ bezeleri genellikle benign (zararsız) olup estetik veya minimal rahatsızlık dışında genellikle tedavi gerektirmezler. Ancak nadir durumlarda kanserli yağ bezesi (liposarkom) olabileceği unutulmamalıdır. Lipomlar genellikle kişisel rahatsızlık verirse veya büyürse çıkarılabilir, ancak rutin kontrollerde takip edilmeleri genellikle yeterlidir. Herhangi bir kitle veya anormal büyüme fark edildiğinde ise bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.
Kanda enfeksiyonlar, vücudun kan dolaşım sistemi aracılığıyla yayılan bakteri, virüs, mantar veya diğer mikropların neden olduğu ciddi sağlık sorunlarıdır. Bu enfeksiyonlar genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde daha sık görülür. Peki, kanda enfeksiyon belirtileri nelerdir?
Hamilelik, bir kadının rahminde bir bebeğin geliştiği süreçtir. Bu süreç, genellikle 40 hafta (yaklaşık 9 ay) sürer. Hamilelik dönemi üç ana evreye ayrılır. Peki, hamilelik belirtileri nelerdir? Hamilelik belirtileri ne zaman başlar?
Egzama, tıbbi olarak atopik dermatit olarak bilinen, ciltte kaşıntı, kızarıklık ve iltihaplanmaya yol açan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Egzama, genellikle çocukluk döneminde başlar, ancak yetişkinlerde de görülebilir. Bu durum, bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesiyle ilişkilidir ve genetik, çevresel ve immünolojik faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanır.
İyi bir psikolojik sağlık, kişinin hayatın zorluklarıyla başa çıkabilmesini, sosyal ilişkilerini sürdürebilmesini ve işlevselliğini koruyabilmesini sağlar. Psikolojik sağlık duygusal, bilişsel ve sosyal yönlerden dengeli olmayı gerektirir. Zihinsel hastalıkların yaygınlığı göz önüne alındığında psikolojik sağlığı korumanın ve geliştirmenin önemi daha da belirgin hâle gelir. Peki, bipolar nedir ve belirtileri nelerdir?
Tansiyon, kanın damar duvarlarına uyguladığı basınçtır. Sistolik (büyük tansiyon) ve diyastolik (küçük tansiyon) olmak üzere 2 bileşenden oluşur. Sistolik tansiyon, kalp kasıldığında ölçülen basınçtır; diyastolik tansiyon ise kalp gevşediğinde ölçülen basınçtır. Peki, ani tansiyon düşmesi nedir?
Akciğerlerimiz, vücudumuzun hayati organlarından biridir ve oksijen alımı ile karbondioksit atılımında kritik bir rol oynar. Akciğer sağlığı, genel sağlığımızın korunması için büyük önem taşır. Ancak, akciğerlerde balgam birikmesi gibi rahatsızlıklar, nefes alıp vermemizi zorlaştırabilir ve yaşam kalitemizi olumsuz etkileyebilir. Peki, ciğerler neden balgam dolar?
Mide sağlığı genel sağlığımızın önemli bir parçasıdır ve mide ülseri gibi rahatsızlıklar yaşam kalitemizi önemli ölçüde etkileyebilir. Mide ülseri mide veya ince bağırsağın başlangıç kısmında yer alan, mide asidi ve pepsin gibi sindirim sıvılarının etkisiyle oluşan açık yaralardır. Bu yaralar mide astarının zarar görmesi sonucu ortaya çıkar ve ciddi ağrılara neden olabilir.
Tiroid, metabolizmayı düzenlemede kritik bir rol oynar. Tiroid bezleri, boyunda yer alan ve hormon üreten kelebek şeklinde küçük bezlerdir. Bu bezler, triiyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) adı verilen hormonları üreterek metabolizmanın kontrolünde büyük öneme sahiptirler. Tiroid hormonları, vücudun hemen hemen her hücresinde oksijen kullanımını ve enerji üretimini düzenler.
Fibromiyalji, yaygın kas ve iskelet sistemi ağrıları ile karakterize edilen kronik bir sağlık durumudur. Genellikle yaygın ağrı, yorgunluk, uyku bozuklukları, ve duygusal stres gibi semptomlarla ilişkilidir. Fibromiyalji, kesin bir nedeni bilinmeyen ve genellikle karmaşık bir klinik tablo gösteren bir hastalıktır. Peki, günümüzde pek çok kişinin muzdarip olduğu fibromiyalji nedir?
Keneler, doğada yaygın olarak bulunan ve pek çok hastalığın taşıyıcısı olabilen parazitlerdir. Bu küçük eklem bacaklılar, hem hayvanlardan hem de insanlardan kan emerek beslenirler ve bu süreçte çeşitli patojenleri bulaştırabilirler. Bu patojenlerden biri de Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) virüsüdür. KKKA, ölümcül olabilen önemli bir viral enfeksiyondur.
Özellikle yüksek sıcaklıklar ve nem oranları günlük yaşamı zorlaştırabilir. Bu noktada klima kullanımı artabilir. Klima evlerimizi ve iş yerlerimizi serin tutarak konforlu bir ortam sağlar, ancak doğru kullanımı ve bakımına dikkat edilmesi önemlidir. Peki, klima çarpması nedir, ne iyi gelir?
Yaz ayları çoğu insan için tatil, deniz, kum ve güneş anlamına gelir. Güneşin parlak ışınları doğrudan ruh hâlimizi iyileştirir ve bize enerji verir. Ancak güneşin bu gücü aynı zamanda sağlığımız üzerinde ciddi etkiler de yaratabilir. Güneş çarpması bu etkilerin en tehlikeli olanlarından biridir ve bu nedenle yaz aylarında güneşle olan ilişkimizi dikkatle yönetmemiz gerekir.
Lenf kanseri, erken teşhis ve uygun tedavi ile yönetilebilir bir hastalıktır. Hastaların, tedavi seçeneklerini doktorlarıyla tartışmaları ve kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmaları önemlidir. Her bireyin durumu farklı olduğundan, tedavi sürecinde profesyonel tıbbi rehberlik ve destek almak hayati önem taşır.
Üst solunum yollarınızı etkileyen ve genellikle sigara içiminden kaynaklanan KOAH, kronik obstrüktif akciğer hastalığı olarak bilinir. Bu hastalık, akciğerleri zamanla hasara uğratan ve solunum yollarını daraltan bir durumdur. KOAH, dünya genelinde önemli bir sağlık sorunudur ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Peki, KOAH nedir ve nasıl tedavi edilir?
Kabakulak, paramiksovirüs adı verilen bir virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle çocukları etkileyen bu hastalık, tükürük bezlerinin iltihaplanmasına ve şişmesine yol açar. Kabakulak, aşı ile önlenebilen bir hastalık olmasına rağmen, dünya genelinde hâlâ görülmektedir.
Tiroid bezi, boynun ön kısmında yer alan ve kelebek şeklinde bir organ olup metabolizmanın düzenlenmesinde hayati bir rol oynar. Tiroid bezi sağlığı, genel sağlığımız üzerinde büyük bir etkiye sahiptir ve tiroid hastalıkları, vücutta geniş kapsamlı sorunlara yol açabilir. Guatr da tiroid problemlerinden birisidir.
Damar sağlığı, genel sağlığımızın önemli bir bileşenidir ve vücudumuzdaki kan akışının düzgün bir şekilde devam etmesi için hayati öneme sahiptir. Damarlar, oksijen ve besin maddelerini vücut hücrelerine taşıyan ve atık ürünleri uzaklaştıran bir ağ oluşturur. Damar tıkanıklığı ise, bu akışın engellenmesi sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur.
Alzheimer, yaygın olarak demans olarak bilinen ve genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan bir sinir sistemi hastalığıdır. Bu hastalık, genellikle hafıza kaybı, bilişsel işlevlerde azalma ve davranışsal değişiklikler gibi semptomlarla karakterizedir. Alzheimer, yaşlı nüfusta en sık görülen demans türüdür ve ilerleyici bir seyir gösterir. Peki, alzehimer belirtileri ne zaman başlar?
Kolesterol, vücudumuzda doğal olarak bulunan, hücrelerin yapısında ve hormonların üretiminde önemli bir rol oynayan yağ benzeri bir maddedir. Vücudumuz, ihtiyaç duyduğu kolesterolün çoğunu karaciğerde üretir, ancak besinlerle de kolesterol alırız. Kolesterolün sağlığımız için gerekli olduğu doğru olmakla birlikte, yüksek seviyeleri kalp hastalığı ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Peki, kolesterol belirtileri nelerdir?
Romatizma, eklemleri, kasları ve bağ dokularını etkileyen, ağrı ve iltihaplanmaya yol açan kronik bir hastalık grubunu tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Romatizmal hastalıklar, farklı türleri ve belirtileri ile geniş bir yelpazede yer alır ve her yaş grubundan insanı etkileyebilir. En yaygın romatizmal hastalıklar arasında osteoartrit, romatoid artrit, ankilozan spondilit ve lupus yer alır.