Haftanın tarihine bakış

Türkiye, 17 Ağustos 1999'da son yüzyılın en büyük depremlerinden birini yaşadı.

Merkez üssü Gölcük olan 7,4 büyüklüğündeki deprem saat 03.02'de başladı ve 45 saniye sürdü. Deprem, Marmara'nın tamamında, hatta İzmir ve Ankara'dan da hissedildi.

Marmara Depremi'nde Türkiye'nin kaybı büyük oldu. Resmi açıklamalara göre, 17 bin 840 kişi öldü, 43 bin 953 kişi yaralandı. Depremde 285 bin konut ve 40 binden fazla iş yeri hasara uğradı.

Deprem, Türkiye'nin yapı stoğunun önemli kısmının depreme dayanıksız olduğunu ve acil güçlendirilmesi gerektiğini ortaya koydu. Bunun üzerine, olası depremlerde hasarın önlenebilmesi için ''Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik'' çıkarıldı. Zorunlu deprem sigortası uygulamasının yanı sıra 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile Kat Mülkiyet Kanunu'nda değişiklikler yapıldı.

- Cumhuriyet tarihinin ikinci muhalefet partisi

Cumhuriyet tarihinin çok partili siyasal yaşama geçişteki ikinci denemesi olan Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF), 12 Ağustos 1930'da kuruldu.

Paris Büyükelçisi Ali Fethi (Okyar) Bey, Türkiye'ye dönüşünde, Atatürk'ün isteğiyle SCF'yi kurdu. SCF, Terakkiperver Cumhuriyet Partisi (17 Kasım 1924 - 5 Haziran 1925) denemesinden sonra, Cumhuriyet tarihinde kurulan ikinci muhalefet partisiydi. SCF'nin kuruluşu, Türkiye'nin çok partili siyasal yaşama geçişinde önemli deneme olarak kabul ediliyor.

SCF'nin programı, özellikle ekonomik ilkeler konusunda Cumhuriyet Halk Fırkasından (CHF) ayrılıyordu. Programda özel girişimciliğe ağırlık verilirken, yabancı sermayeyi teşvik ön plana çıkıyordu.

Fethi Bey'in başkanlığında örgütlenen parti, özellikle kıyı bölgelerinde ilgi gördü. Partideki bazı isimler daha sonra Demokrat Partinin (DP) kuruluşunda da yer alacaktı. Bunlar arasında Aydın il başkanlığını üstlenen Adnan Menderes de bulunuyordu.

SCF'nin gördüğü ilgi, başta CHF yönetimi olmak üzere değişik çevrelerde rahatsızlık yarattı, Atatürk karşıtlarının bu partide toplanmaya başladığı tartışmaları yapıldı. SCF yönetimi, bu sürecin sonunda, 17 Kasım 1930'da partinin feshini kararlaştırdı.

Programında, partinin cumhuriyetçi, milliyetçi ve laiklik ilkesine bağlı olduğu vurgulanıyor, yabancı sermayenin ülkeye girmesinin özendirilmesi isteniyor, ekonomik yaşamda sürekli devlet müdahalesine karşı çıkılıyordu.

Belli başlı diğer olaylar:

12 Ağustos

1851- İlk düz dikiş makinesini 1850'de Boston'da imal eden Isaac Singer, buluşunun patentini aldı.

1877- Thomas Alva Edison, ''Edisonphon'' adını verdiği ilkel gramofonu geliştirdi.

1908- Ford marka ilk otomobil üretildi.

1910- İstanbul Moda'da ilk tenis kortu açıldı.

1930- Eski başbakanlardan Paris Büyükelçisi Ali Fethi (Okyar) Bey, ''Serbest Cumhuriyet Fırkası''nı kurdu.

1953- Sovyetler Birliği ilk hidrojen bombasını gizlice denedi.

1955- Çağdaş Alman edebiyatının önde gelen isimlerinden yazar Thomas Mann öldü.

1960- İlk Amerikan haberleşme uydusu ''Echo One'', Cap Canaveral'dan fırlatıldı.

1964- ''007 James Bond''un yaratıcısı, yazar Lan Fleming öldü.

1998- Devlet İstatistik Enstitüsü, 30 Kasım 1997'de yapılan genel nüfus sayımının sonuçlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye'nin nüfusu: 62 milyon 870 bin 30.

1999- Şair Can Yücel, İzmir'de yaşama veda etti.

2000- Rus Kursk denizaltısı, Barents Denizi'nde 112 mürettebatıyla battı.

2000- Tiyatro ve sinema sanatçısı Güzin Özipek hayatını kaybetti.

2008- Terör örgütü DHKP/C'nin elebaşı Dursun Karataş'ın avukatı Taylan Tanay, müvekkilinin 11 Ağustos'ta Hollanda'da öldüğünü açıkladı.

2015- Çin'in kuzeyindeki Tiencin kentindeki liman bölgesinde bulunan lojistik firmasının deposunda meydana gelen patlamada 164 kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 700 kişi yaralandı. Patlamada 9 kişi kayboldu.

2017- Trabzon'un Maçka ilçesi kırsalında 11 Ağustos'ta bölücü terör örgütü mensuplarıyla sağlanan sıcak temas sırasında şehit olan Eren Bülbül (16), ailesi, yakınları, vatandaşlar ile İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun katıldığı cenaze töreniyle son yolculuğuna uğurlandı.

2018- Avrupa Artistik Cimnastik Şampiyonası'nda Milli Sporcu İbrahim Çolak, halka aletinde gümüş madalya kazanarak ilke imza attı. Milli sporcu, şampiyonada Türkiye'ye tarihindeki ilk gümüş madalyayı getirdi.

13 Ağustos

1910- Modern hemşireliğin kurucusu Florence Nightingale, İngiltere'de öldü.

1923- Mustafa Kemal, yeniden Büyük Millet Meclisi Başkanı seçildi.

1961- Doğu Almanya yönetimi, Batı'ya kaçışları önlemek için Berlin sınırını dikenli tellerle kapattı. 20 Ağustos'ta bu tellerin yerine daha sonra ''Utanç Duvarı'' denilecek beton duvar örülmeye başlandı.

1966- Çin'de Mao ''Kültür Devrimi''ni ilan etti.

1993- Eski Cumhuriyet Senatosu başkanlarından Tekin Arıburun öldü.

1999- Uluslararası tahkim yolunu açan anayasa değişikliği kabul edildi.

2003- Sinemanın karakter oyuncusu Kazım Kartal 67 yaşında yaşamını yitirdi.

2007- Dünyanın en yaşlı insanı olarak bilinen 114 yaşındaki (4 Ocak 1893 doğumlu) Japon Yone Minagava ''yaşlılıktan'' öldü.

2011- Türkiye, 2020 Olimpiyat Oyunları'nı düzenlemek için adaylığını resmen açıkladı.

2015- DEAŞ, Irak'ın başkenti Bağdat'ta, Şiilerin yoğunlukta yaşadığı Sadr semtinde pazar yerine bomba yüklü tırla saldırı düzenledi. Saldırıda 45 kişi öldü, 105 kişi yaralandı.

2017- Yeşilçam'ın unutulmaz oyuncuları arasında gösterilen Kuzey Vargın, Marmaris'te tedavi gördüğü hastanede 77 yaşında hayatını kaybetti.

2018- İsrail, 2010'dan bu yana dünyanın farklı ülkelerinden Filistin'e gönderilen ancak alıcılarına ulaşmasına izin vermeyerek el koyduğu tonlarca postayı yıllar sonra Filistin hükümetine teslim etti.

14 Ağustos

1893- Dünyada ilk kez Fransa'da otomobillere plaka takıldı.

1908- Türk Basın Birliği kuruldu.

1908- İngiltere'nin Folkstone kentinde, dünyada ilk kez uluslararası güzellik yarışması düzenlendi.

1934- Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikaları Genel Müdürlüğü (SEKA) kuruldu. Paşabahçe Cam Fabrikasının temeli atıldı.

1941- ABD Başkanı Franklin Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Winston Churchill, Atlantik Sözleşmesi'ni yayımladı.

1945- II. Dünya Savaşı sonunda Japonya, kayıtsız şartsız teslim oldu. İmparator Hirohito, ülkesinin teslim olduğunu açıkladı.

1947- İngiltere, Hindistan'a bağımsızlık verdi. Hindistan'daki Müslüman Birliği lideri Muhammed Ali Cinnah ve Kongre Partisi lideri Pandit Nehru'nun Hindistan'ın paylaşımına ilişkin İngiliz planını kabul etmesinin ardından ülke ikiye ayrıldı ve bağımsız Pakistan devleti kuruldu.

1956- Alman yazar Bertolt Brecht öldü.

1974- İkinci Kıbrıs Barış Harekatı başladı.

1974- Rumlar, ANKA Ajansı muhabiri Adem Yavuz'u tutsak aldı. Gözleri bağlıyken ateş edilerek yaralanan Yavuz, 26 Ağustos'ta Adana'da hastanede hayatını kaybetti.

2001- Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki "Erdemliler Hareketi", "AK Parti" adıyla siyaset sahnesine girdi.

2005- SKY Türk televizyonu ana haber spikeri Mehmet Tacettinoğlu, Uşak'ın Pınarbaşı beldesi yakınlarındaki trafik kazasında öldü.

2005- 121 kişinin bulunduğu, Boeing 737 tipi Kıbrıs Rum kesimi yolcu uçağı Atina yakınlarında, iki gün sonra da 152 yolcu taşıyan Kolombiya uçağı Venezuela'nın kuzeybatısında düştü. İki kazadan da kurtulan olmadı.

2015- ABD, 54 yıl sonra Küba'nın başkenti Havana'daki büyükelçiliğini resmen açarak bayrağını yeniden göndere çekti.

2016- Takipsizlikle sonuçlanan "17 Aralık soruşturmasında usulsüzlük yapıldığı ve kumpas kurulduğu" iddiasıyla yürütülen soruşturma sonucunda, aralarında Fetullah Gülen ve eski emniyet müdürlerinin de bulunduğu 67 şüpheli hakkında hazırlanan iddianame, mahkemece kabul edildi.

2016- Yemen'in Saada kentinde bir okula düzenlenen hava saldırısında, yaşları 8 ila 15 arasında değişen 10 çocuk öldü, 28 çocuk yaralandı.

2017- İzmir'de anaokuluna gitmek için evden alınan ancak unutulduğu okul servisinde baygın bulunan 3 yaşındaki Alperen Sakin, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Gözaltına alınan servis şoförü T. İ, "dikkat ve özen hükümlülüğüne aykırı davranma ile ölüme sebebiyet verme" suçundan tutuklandı.

2017- Batı Afrika ülkesi Mali'de FETÖ ile iltisaklı tüm okullar, Mali Milli Eğitim Bakanlığı ile imzalanan anlaşma çerçevesinde Türkiye Maarif Vakfına devredildi.

15 Ağustos

MÖ 30- Kraliçe Kleopatra intihar etti, Mısır Romalıların eline geçti.

1461- Trabzon'u fetheden Fatih Sultan Mehmet, Trabzon Rum İmparatorluğu'na son verdi.

1826- Mehmet Reşit Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Atina'ya girdi.

1869- Akdeniz ve Kızıldeniz'i birbirine bağlayan, Avrupa ile Hint Okyanusu ve Büyük Okyanus arasındaki en kısa mesafe olan Süveyş Kanalı açıldı.

1914- Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanusu birbirine bağlayan Panama Kanalı açıldı.

1951- Nazım Hikmet, Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığından çıkarıldı.

1969- Woodstock müzik ve sanat festivali başladı.

1971- Üretimine Türkiye'de Şubat 1971'de başlanan ''Renault 12'' marka otomobiller altı ay sonra satışa sunuldu.

1994- Roman ve filmlere konu olan terörist ''Çakal Carlos'' Sudan'da yakalandı. Carlos, daha sonra Paris'te mahkeme önüne çıkarıldı.

2004- Atatürk Ödülü sahibi ilk Türk kadın opera sanatçısı ve ressam Semiha Berksoy 94 yaşında İstanbul'da vefat etti.

2016- Diyarbakır-Batman Karayolunun Bismil ilçesi yol ayrımında bulunan Şehit Emniyet Amiri Murat Uçar Bölge Denetleme İstasyonu'nda güvenlik güçlerini hedef alan bombalı saldırıda 5'i polis, biri çocuk, biri sivil olmak üzere 7 kişi şehit oldu, 45 kişi yaralandı.

2016- Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'in öldürülmesine ilişkin soruşturma kapsamında gözaltına alınan, dönemin Trabzon İl Jandarma Komutanı Albay Ali Öz'ün de aralarında bulunduğu 4 şüpheli tutuklandı.

2018- ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük oranlarının yüzde 100 artırılmasına dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.

16 Ağustos

1556- Süleymaniye Camisi törenle açıldı.

1948- Milli Kütüphane Ankara'da hizmete açıldı.

1953- Papa XII. Pius'un verdiği imtiyazla İzmir Selçuk'ta inşa edilen Meryemana Evi açıldı. Hazreti Meryem'in son günlerini yaşadığı yerlerden biri olarak kabul edilen Bülbül Dağı'ndaki Meryemana Evi'nde yapılan törenle Hristiyanlar hacı oldu.

1960- Kıbrıs'a bağımsızlık tanıyan Zürih ve Londra anlaşmaları, 15 Ağustos gece yarısı yürürlüğe girdi ve Kıbrıs bağımsız cumhuriyet oldu.

1974- Kıbrıs'ta ikinci barış harekatının son günü Lefke ve Omorfo alındı. Lefkoşa bombalandı.

1977- Elvis Presley, malikanesinde ölü bulundu.

1997- İlköğretimin 8 yıl zorunlu ve kesintisiz olmasını öngören yasa tasarısı, 242'ye karşı 277 oyla TBMM'de kabul edildi.

2017- Kolombiya'da, Devrimci Silahlı Güçleri'nin (FARC) son silahlarını teslim etmesiyle 52 yıllık savaşın sona erdiği açıklandı.

17 Ağustos

1864- Türk edebiyatının önemli isimlerinden Hüseyin Rahmi Gürpınar doğdu.

1907- II. Abdülhamid, motosiklet ve otomobil gibi sıvı yakıtlı çağdaş taşıtların ithaline izin verdi.

1915- Çanakkale'de Kireçtepe Muharebesi kazanıldı.

1952- Türkiye ve Yunanistan, Ege Denizi'nde ortak tatbikata başladı.

1969- ABD'deki Camille tayfununda 248 kişi öldü.

1969- Türkiye sağır ve dilsizler kraliçesi Sevil Tez, Belgrad'da yapılan güzellik yarışmasında dünya birincisi seçildi.

1978- İran'da Şah rejimine karşı iç savaş başlatıldı.

1983- Yeni kurulan Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ile Türk Dil ve Tarih kurumlarının tüzel kişilikleri sona erdi.

1988- Pakistan Devlet Başkanı Ziya Ül Hak, bindiği uçağın havada infilak etmesi sonucu öldü.

1990- İncirlik Hava Üssü'nün kapıları ilk kez basına açıldı.

1999- Merkez üssü Gölcük olan Marmara Depremi meydana geldi. Saat 03.02'de başlayan ve 45 saniye süren 7,4 büyüklüğündeki depremde 17 bin 840 kişi öldü, 43 bin 953 kişi yaralandı. 285 bin konut, 40 binden fazla iş yeri hasara uğradı.

2000- Sinema ve tiyatro sanatçısı Selim Naşit Özcan öldü.

2004- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğine Büyükelçi Yiğit Alpogan atandı. Alpogan, MGK'nin ilk sivil genel sekreteri oldu.

2011- Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş (TUSAŞ) tarafından üretilen T129 helikopterinin 1. prototipinin ilk uçuşu başarıyla gerçekleştirildi.

2011- TÜBİTAK UZAY tarafından, Türkiye'de tasarlanarak üretilen ilk yer gözlem uydusu RASAT, Rusya Federasyonu'nun Kazakistan sınırındaki Orenburg bölgesinde bulunan Yasny fırlatma üssünden uzaya gönderildi.

2015 - Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi (CAS), Uluslararası Atletizm Federasyonunun (IAAF), 2012 Londra Olimpiyatları şampiyonu Aslı Çakır Alptekin ile ilgili başvurusunu haklı bularak, doping yaptığı gerekçesiyle milli atleti 8 yıl müsabakalardan men etti.

2016- Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB), OHAL kapsamında yayımlanan KHK ile kapatıldı.

2016- Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) ve askeri hastaneler Sağlık Bakanlığına devredildi. GATA'nın ismi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak değiştirildi.

2017- Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Antalya Valiliğinin finansal desteğiyle restorasyon yapılan Mevlevihane Müzesi çalışmalarında yaklaşık 700 yıllık olduğu tahmin edilen metal anahtara rastlandı. Mevlevihaneye ait olduğu düşünülen anahtar koruma altına alındı.

18 Ağustos

1227- Moğol hükümdarı Cengiz Han öldü.

1850- Honore de Balzac, Paris'te yaşama veda etti.

1934- İkinci Dil Kurultayı başladı.

1952- İzmir, NATO'nun güneydoğu karargah merkezi oldu.

1961- Türkiye'de ilk kez bir banka soyuldu. Bankayı soyan Necdet Elmas 30 Ağustos'ta Darıca'da yakalandı.

1964- Güney Afrika'nın ''apartheid'' (etnik arındırma) yüzünden olimpiyatlara katılması yasaklandı. Güney Afrika, 1992'deki Barcelona Olimpiyatlarına kadar organizasyona katılamadı.

1974- Kıbrıs'ta ateşkes ancak 6 saat sürdü. Rumların ateş etmesine Türk birlikleri karşılık verdi.

1995- ''Bosna İçin İnsanlık Girişimi'' adı altında toplanan Türk aydınları Bosna'ya gitti.

2008- Pakistan'da 1999'da kansız bir darbeyle Navaz Şerif'i deviren ve o yıldan bu yana iktidarda olan Devlet Başkanı Pervez Müşerref istifa etti.

2011- Milli Güvenlik Kurulu toplantısında sivil üyelerin masanın bir tarafında, asker üyelerin bir tarafında yer aldığı oturma düzeninde değişikliğe gidilerek, üyeler protokol sırasına göre karışık şekilde toplantı masasında yerlerini aldı.

2013 - Bilim insanları, Dünya'dan yaklaşık 60 milyon ışık yılı uzaklığındaki bir galakside 6 milyon derece sıcaklıkta bir gaz bulutu keşfetti.

2015 - Koalisyon görüşmelerinin olumsuz sonuçlanmasının ardından AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, 63. Hükümeti kurma görevini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a, anayasal sürenin dolmasına 5 gün kala iade etti.

2015 - Terör örgütü DEAŞ'ın iki numaralı ismi Fadıl Ahmet el-Hayali, Irak'ta Musul yakınlarında aracında seyahat ederken, ABD'nin hava saldırısıyla öldürüldü.

2016- Suriye'de rejim ya da Rus uçakları tarafından Halep'in El Katerji sivil yerleşim yerine düzenlenen saldırıda 5 yaşındaki Ümran Daknes yaralandı. Minik Ümran'ın enkaz altından kurtarıldıktan sonra ambulans içinde çekilen görüntüleri dünya basınında geniş yankı buldu ve "yıkımın simgesi" yorumu yapıldı.

2016- Van'ın Tuşba ilçesindeki Ayanis Kalesi'nde devam eden kazı çalışmalarında, Urartu dönemine ait 2 bin 700 yıllık su mermerine mozaik işlemeli platform bulundu.

2017- Japonya'da bilim adamları canlıyı oluşturan tüm hücre tiplerine dönüşebilme kapasitesine sahip indüklenmiş pluripotent kök hücreler kullanarak kısır fareden doğurgan fare üretmeyi başardı.

2018- Eski Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, İsviçre'nin başkenti Bern'de tedavi gördüğü hastanede 80 yaşında yaşamını yitirdi. BM Genel Sekreterliği görevine getirilen ilk siyahi olan Annan, 1997-2006'da bu görevi yürütmüştü.