Haftanın tarihine bakış

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumunun 100'üncü yılı kutlamaları 5 Ocak'ta "1981 Atatürk Yılı" başlığıyla başladı.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 1981 yılında, 100'üncü doğum yıl dönümü dolayısıyla Atatürk'ü "Ulusal Mücadele ve Çağdaşlaşma Lideri" ilan etti.

Uluslararası iş birliği ve barış yolunda çalışmış üstün kişilerin gelecek kuşaklar için örnek olacakları inancı ile 27 Kasım 1978 tarihli UNESCO Genel Kurulu kararı doğrultusunda Atatürk'ün "1981" yılında anılması kararlaştırıldı.

Bu kapsamda, Atatürk'ün doğumunun 100'üncü yılı tüm dünyada, "1981 Atatürk Yılı" olarak kutlandı.

- Mahmut Hoca hayata veda etti

Türk sinemasında "Mahmut Hoca" ve "Yaşar Usta" karakterleriyle izleyicilerin hafızasında yer eden sinema ve tiyatro sanatçısı Münir Özkul, İstanbul'daki evinde 5 Ocak 2018'de 93 yaşında vefat etti.

Haftanın belli başlı olayları şöyle:

30 Aralık

1898- Gülhane Askeri Tıp Akademisi, ''Gülhane Şeririyat Hastanesi'' adıyla sade bir törenle hizmete açıldı.

1916- Rusya Çarlık ailesini nüfuzu altına alan Gregory Rasputin, soylular tarafından öldürüldü.

1922- Sovyet Rusya, "Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği" adını aldı.

1947- Romanya Kralı Michael, Sovyet destekli komünistler tarafından görevinden çekilmeye zorlandı. Tüm Doğu Avrupa, komünist kontrolü altına geçti.

1990- Türkiye İnsan Hakları Vakfı kuruldu.

1993- İsrail ile Vatikan, birbirlerini karşılıklı tanıma kararı aldı.

1999- İdama mahkum edilen terör örgütü PKK elebaşı Abdullah Öcalan'ın "karar düzeltme" istemi, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca reddedildi. Davada iç hukuk yollarının tamamlanmasıyla dosya, Adalet Bakanlığına gönderildi.

2006- Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin, asılarak idam edildi.

2013- Mısır'da Ramses Meydanı'nda darbe karşıtı eylemlere katılan 138 kişi, 2'şer yıl hapis cezasına çarptırıldı.

2016- TBMM Anayasa Komisyonu, 9 gün süren görüşmelerin ardından Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda Değişiklik Yapan Kanun Teklifi'ni kabul etti.

31 Aralık

1534- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu, Bağdat'a girdi.

1609- İstanbul'da Sultanahmet Camisi'nin temeli atıldı. Mimarı Sedefkar Mehmet Ağa olan cami, 8 yılda tamamlandı.

1879- ABD'li mucit Thomas Edison, ilk elektrik lambasının kullanımını gündelik yaşama soktu.

1892- Deutsche Bank'ın bulunduğu grubun yaptığı demir yolu Ankara'ya ulaştı.

1921- Mustafa Kemal, Çerkez Ethem güçlerinin dağıtılması için Batı Cephesi Komutanlığına talimat verdi.

1949- Politikacı Rıza Tevfik Bölükbaşı, 80 yaşında İstanbul'da öldü. Rıza Tevfik, 1920'de "Damat Ferit Paşa hükümetinin temsilcisi" sıfatıyla Sevr Antlaşması'nı imzalayan delegelerden biriydi.

1961- Eski DP'li bakanlardan ve Yassıada'da mahkum edilenlerden Tevfik İleri, Ankara'da 50 yaşında vefat etti.

1977- Cumhuriyet tarihinde ilk kez gensoruyla hükümet düşürüldü. 218 güvenoyuna karşılık 228 güvensizlik oyuyla İkinci MC iktidarı devrildi.

1983- Yazar Sevim Burak 52 yaşında öldü.

1994- Heykeltıraş, ressam Haluk Tezonar 52 yaşında vefat etti.

1998- Danıştay, Sincan'da düzenlenen ''Kudüs Gecesi''nin ardından İçişleri Bakanlığınca görevden alınan ve yargılama sonucunda 4 yıl 7 ay ağır hapis cezasına çarptırılan eski Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız'ın belediye başkanlığını düşürdü.

2013- Kredi kartlarının yanı sıra tüketici, konut ve taşıt kredilerinde taksit sınırlaması getiren düzenleme, Resmi Gazete'de yayımlandı.

2016- FETÖ'nün 15 Temmuz'daki darbe girişimine ilişkin 11 ilde 1390 şüpheliyi kapsayan 20 iddianame, mahkemelere gönderildi.

2017- İran'ın kuzeydoğusunda yer alan Meşhed ve Kaşmer kentlerinde ülkedeki hayat pahalılığını protesto etmek üzere düzenlenen ve 28 Aralık'ta başlayan yönetim karşıtı gösteriler ülkenin pek çok şehrine yayıldı.

2018- Batuhan Çakır, İstanbul'da yapılan salon atletizm yarışmalarında üç adım atlamada 15.17'lik derecesiyle 18 yaş altı Türkiye rekorunun sahibi oldu.

1 Ocak

630- Hazreti Muhammed, hazırladığı ordu ile Mekke'ye girdi.

1788- Londra'nın en eski gazetesi The Times yayımlanmaya başladı.

1891- Penaltı, İngiltere Ligi'ndeki Stoke City-Notts maçındaki tartışmalar üzerine kural kitabına girdi.

1923- Türkiye'nin ilk futbol federasyonu olan ''Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı'' kuruldu.

1929- Millet Mektepleri açıldı. Millet Mekteplerinin kurucusu Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati öldü.

1936- İzmir'de ''Kültür Park''ın temeli atıldı.

1937- Şark Demiryolları, Türk yönetimince işletilmeye başlandı.

1945- Fransa, BM'ye alındı.

1967- ''Anadol'' marka otomobil satışa sunuldu.

1980- Edebiyat tarihçisi, eğitimci ve yazar Mustafa Nihat Özön öldü.

1985- Katma Değer Vergisi (KDV) yürürlüğe girdi.

1989- Trafikte ''ceza puanı'' uygulaması başlatıldı.

1992- Şehir içi yollarda sürücüler ve ön koltukta oturanlara emniyet kemeri takma zorunluluğu getirildi.

1995- Diyarbakır'ın Kulp ilçesine bağlı Hamzalı köyüne saldıran terör örgütü PKK mensupları, 7'si çocuk 19 kişiyi katletti. Teröristlerden biri öldürüldü.

1996- AB ile Gümrük Birliği yürürlüğe girdi.

1999- Avrupa para birimi ''Avro'' yürürlüğe girdi.

2002- Türk Medeni Kanunu ile Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun yürürlüğe girdi. Koca, ''evin reisi' olmaktan çıkarıldı.

2005- TL'den altı sıfır atıldı. Yeni Türk Lirası (YTL) tedavüle girdi.

2007- Gazeteci yazar Yener Süsoy, İstanbul'da vefat etti.

2010- YTL cinsinden banknotlar tedavülden kaldırıldı ve parada TL'ye dönüldü.

2010- EFT, havale, virman gibi para transferi işlemlerinde Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) kullanımı zorunlu hale geldi.

2011- Baltık ülkesi Estonya, Avro Bölgesi'ne giren 17. Avrupa Birliği üyesi oldu.

2013- ABD Senatosu, ülkede "mali uçurum"u önleyen tasarıyı onayladı.

2013- Fildişi Sahili'nde yılbaşı kutlamalarında kalabalıkta yaşanan arbedede 60 kişi hayatını kaybetti.

2014- Askerlik süresini 15 aydan 12 aya indiren düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle kışlalarda terhis heyecanı yaşandı.

2014- Türkiye'nin önemli hafız-mevlithanlarından Halil İbrahim Çanakkaleli, İstanbul'da zatürre nedeniyle tedavi gördüğü hastanede 98 yaşında vefat etti.

2015- Çin'in Şanghay kentinde yılbaşı kutlamaları sırasında yaşanan izdihamda 35 kişi yaşamını yitirdi.

2017- Eski Portekiz Başbakanı Antonio Guterres, 5 yıl sürecek Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterliği görevine resmen başladı.

2017- İstanbul Beşiktaş Ortaköy'de bir gece kulübüne terör saldırısı gerçekleşti. Gece kulübüne gelen teröristin etrafa silahla ateş açması sonucu 39 kişi öldü, 79 kişi yaralandı.

2018- İran'da ekonomik darboğaza tepki olarak başlayan yönetim karşıtı gösterilerde 10 kişi hayatını kaybetti.

2019- Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yapılan düzenleme kapsamında plastik alışveriş poşetleri, tüketicilere 25 kuruş karşılığında verilmeye başlandı.

2 Ocak

1905- Rus-Japon savaşında Çin'deki Rus üssü Port Arthur, Japon Deniz Kuvvetlerine teslim oldu. Rus İmparatorluğu'nu çöküşe götüren ve 1905 devriminin kapısını açan yenilgiler dizisi başladı.

1935- Soyadı Kanunu yürürlüğe girdi.

1968- Dr. Barnard, Güney Afrika'da Cape Town'da ikinci kalp nakli ameliyatını gerçekleştirdi.

1975- Türkiye radyoları TRT 1, TRT 2 ve TRT 3 adıyla yayın yapmaya başladı.

1975- Charlie Chaplin'e (Şarlo), İngiltere'de ''Sir'' unvanı verildi.

1979- Türk ve Amerikan arkeologların beş yıl süren ortak çalışmaları sonucu, dünyanın ilk İslam batığı Ege Denizi'nde bulundu.

1980- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve kuvvet komutanlarının 27 Aralık 1979'da kendisine verdikleri ve siyasi partilerin liderlerini uyaran mektubu açıkladı. Korutürk, Süleyman Demirel ve Bülent Ecevit ile görüştü.

1981- Masal kitaplarıyla bilinen yazar Eflatun Cem Güney öldü.

1985- ABD, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünden (UNESCO) resmen ayrıldı.

1992- Hakkari'nin Yüksekova ilçesinde çığ düşmesi sonucu 20 kişi öldü, 15 kişi yaralandı.

1993- Türk Silahlı Kuvvetleri, BM'nin çağrısı üzerine 43 yıl aradan sonra ikinci kez bir yabancı ülkenin (Somali) topraklarına ayak bastı.

2007- Niğde Aladağlar'daki Demirkazık zirvesi tırmanışında 1 Ocak'ta mahsur kalan 6 dağcıdan 2'si öldü, 4'ü kurtarıldı.

2013- İhracatta Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre 2012 yılı ihracatı 2011'e göre yüze 12,6 artarak, 151,9 milyar dolara ulaştı.

2014- Başbakanlık Müsteşarlığından İçişleri Bakanlığına getirilen Efkan Ala, TBMM Genel Kurulunda yemin etti.

2015- DEAŞ, Irak'ın Musul, Diyala, Kerkük ve Salahaddin kentlerinde Şiilere ait 17 türbeyi yıktı.

2016- Suudi Arabistan yönetimi, aralarında Suudi vatandaşı Şii din adamı Ayetullah Nemr Bakır en-Nemr'in de bulunduğu 47 kişinin idam cezasını infaz etti.

2016- Fildişi Sahili Futbol Milli Takımı'nın eski oyuncularından Steve Gohouri, Almanya'da ölü bulundu.

2017- Brezilya'da ülkenin kuzeyindeki Amazonas eyaletinde başlayan ve başka bölgelere sıçrayan hapishane ayaklanmalarında bir hafta içinde 100’ü aşkın hükümlü hayatını kaybetti, yüzlerce mahkum firar etti.

2018- ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, İran'da devam eden protestolarla ilgili BM Güvenlik Konseyi'ne acil toplanma çağrısı yapacaklarını duyurdu.

3 Ocak

1521- Martin Luther, Roma Katolik Kilisesi tarafından aforoz edildi.

1876- Divan şairi Şeyh Galip öldü.

1925- İtalya'da Benitto Mussolini, bütün yetkileri elinde topladı.

1945- TBMM, Japonya ile ilişkilerini kesmeye karar verdi.

1952- Erzurum ve Hasankale'deki 5,8 büyüklüğündeki depremde 69 kişi öldü, 299 kişi yaralandı.

1953- Samuel Beckett'in oyunu ''Godot'yu Beklerken'', Fransa'nın başkenti Paris'te sahnelenmeye başlandı.

1963- Türk halk müziği sanatçısı Muzaffer Sarısözen 65 yaşında öldü.

1977- Beylerbeyi'deki tarihi Halil Paşa Yalısı yandı.

1978- Hindistan'da İndra Gandhi, Kongre Partisinden çıkarıldı.

1983- Diyarbakır'da 7 katlı, 28 daireli bir apartman çöktü, 83 kişi hayatını kaybetti.

1986- İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında (İMKB) hisse senetleri alım satımı başladı.

1993- ABD Başkanı George Bush ve Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin, stratejik nükleer silahlarda indirimi öngören START-2 anlaşmasını imzaladı.

2002- Kamu kurumlarında çalışan kadınların ''streç, kot ve benzeri'' dışında pantolonları giyebilmesine olanak sağlandı.

2004- Mısır'ın özel hava yolu şirketi Flash Air'e ait Boeing 737 tipi yolcu uçağı Kızıldeniz'e düştü, 148 kişi öldü.

2005- Eski bakanlardan Faruk Sükan 84 yaşında vefat etti.

2007- Eski bakanlardan Mustafa Taşar, kullandığı otomobilin Afyonkarahisar'da şarampole devrilmesi sonucu vefat etti.

2013- Savunma Sanayii İcra Kurulu toplantısında Göktürk-3 Uydu Projesi'nin TÜBİTAK ve ASELSAN'ın desteğiyle milli olarak geliştirilmesi için TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ ile sözleşme görüşmelerine başlamasına karar verildi.

2016- Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'nin üç yıl aradan sonra İsrail'e atadığı Büyükelçi Hazem Hairat görevine başladı.

2016- İş adamı Halis Toprak, 78 yaşında Fransa'nın Nice şehrinde kalp rahatsızlığı sebebiyle kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi.

2017- İzlanda'da 2017 yılının ilk bebeği, 1980'de aynı unvanı alan anne tarafından dünyaya getirildi.

2017- Başbakanlık tarafından CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'na yönelik "suikast iddiaları" üzerine zırhlı araç tahsis edildi.

2018- Rus Savunma Bakanlığına bağlı Mi-24 model bir helikopter, teknik arıza nedeniyle Hama yakınlarında düştü. Kazada 2 pilot hayatını kaybetti.

4 Ocak

1932- Hindistan'da Mahatma Gandhi tutuklandı.

1948- Burma, bağımsızlığını ilan etti.

1951- Komünist birlikler Kore'de Seul'u işgal etti.

1954- Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Kayseri'de Türkiye'nin ilk İşçi Bankasını açtı.

1960- Fransız yazar ve filozof Albert Camus 46 yaşında trafik kazasında öldü.

1962- ABD Başkanı John F. Kennedy, Güney Vietnam'a daha fazla asker göndereceklerini açıkladı.

1965- İngiliz şair T.S. Eliot öldü.

1967- 490 kilometre uzunluğundaki Batman-İskenderun petrol boru hattı hizmete açıldı.

1976- Çanakkale'de antik Truva kentinin bulunduğu yere 12 metre yüksekliğinde ''Truva Atı'' yapıldı.

1979- Anadolu Ekspresi ile Boğaziçi Ekspresi, Sincan yakınlarında çarpıştı. Kazada 19 kişi öldü, çok sayıda kişi yaralandı.

1991- 36 gündür grevde olan binlerce maden işçisi, Zonguldak'tan Ankara'ya yürüyüş başlattı. Beş gün süren yürüyüş, hükümetle sendikalar arasındaki görüşmelerin yeniden başlaması üzerine, 9 Ocak'ta Bolu'nun Mengen ilçesi yakınlarında sona erdirildi.

2004- Afganistan'da büyük meclis Loya Jirga yeni anayasayı kabul etti.

2004- Gürcistan'da ''Kadife Devrim"in öncülerinden Mikhail Saakaşvili, Eduard Şevardnadze'nin yerine devlet başkanı seçildi.

2006- İsrail Başbakanı Ariel Şaron beyin kanaması geçirdi ve komaya girdi. Yeni parti Kadima'nın 28 Mart'taki seçim zaferinden sonra Ehud Olmert, İşçi Partisi lideri Amir Peretz ile yeni hükümeti kurdu ve başbakan oldu.

2010- Türk Kızılayın 20 yıl genel başkanlığını yapan, eski bakanlardan Kemal Demir vefat etti.

2013- "Sev Kardeşim" ve "Hayat Bayram Olsa" gibi şarkılarıyla Türk pop müziğinin unutulmazları arasına giren Şenay Yüzbaşıoğlu, geçirdiği rahatsızlık sonucu İstanbul'daki evinde 61 yaşında hayatını kaybetti.

2014- Rize'de 15 yıldır yayın hayatını sürdüren Gelişim TV, Lazca yayına başladı.

2016- Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu (IFFHS), Cüneyt Çakır'ı 2015 yılının en iyi 3'üncü hakemi seçti.

2017- Amerikalı ünlü şarkıcı Janet Jackson, 50 yaşında ilk bebeğini dünyaya getirdi.

2017- Yerli imkanlarla üretilen 19'uncu T-129 ATAK helikopteri, TAI'deki törenle Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) teslim edildi.

2018- CHP'li Beşiktaş Belediye Başkanı Murat Hazinedar, İçişleri Bakanlığı tarafından görevinden uzaklaştırıldı.

2018- Suriye'de Beşşar Esed rejiminin ablukasındaki Doğu Guta'ya savaş uçaklarının gece saatlerinde düzenlediği yoğun saldırılarda 20 sivil yaşamını yitirdi.

2018- İran, ülkede devam eden protestolarla ilgili içişlerine karışmakla suçladığı ABD'yi Birleşmiş Milletlere şikayet etti.

5 Ocak

1895- Fransa'nın askeri sırlarını Almanya'ya vermekten mahkum edilen Yahudi kökenli Fransız subay Alfred Dreyfus'un rütbeleri söküldü. "Dreyfus Olayı" olarak bilinen adli skandal başladı.

1921- Çerkez Ethem ve kardeşleri, işgal kuvvetlerine sığındı.

1922- Adana düşman işgalinden kurtuldu.

1929- Anadolu-Bağdat ve Mersin-Tarsus demiryolları ile Haydarpaşa Garı devletleştirildi.

1953- Türk karikatürünün ustalarından Ramiz Gökçe 53 yaşında öldü.

1968- Çekoslovakya Komünist Partisi liderliğine Aleksander Dubçek getirildi. Dubçek, reformcu kişiliğiyle tanınıyordu.

1975- Anadolu Ajansı 1925'te şirketleştiğinde ''mübeyyiz' (yazıları temize çeken kimse)" görevinde bulunan ve ilk paydaşlar arasında yer alan ''Bayrak Şairi'' Arif Nihat Asya, 71 yaşında hayata veda etti.

1981- Atatürk'ün doğumunun 100'üncü yıl dönümü kutlamaları, ''1981 Atatürk Yılı'' başlığıyla başladı.

1983- Türkiye Yazarlar Sendikasının 17 yöneticisi ve bir üyesi hakkında açılan davaya, 1 Numaralı Ankara Sıkıyönetim Mahkemesinde başlandı. 1985'te sona eren ve tüm sanıkların beraat ettiği davada Aziz Nesin, Bekir Yıldız ve Asım Bezirci gibi yazarlar yargılanmıştı.

1987- 1986 Mayıs ve Haziran çay sürgünlerinde radyasyon bulundu, 56 bin ton çay imha edildi.

1993- Avrupa Konseyince her yıl verilen ''Yılın Müzesi'' ödülünü İstanbul Arkeoloji Müzeleri aldı.

1999- Adalet Bakanlığı, bir genelgeyle bekaret kontrolünü yasakladı.

2005- Gazeteciler Federasyonunun adı ''Türkiye Gazeteciler Federasyonu'' olarak değiştirildi.

2011- Yabancıların Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun'dan ''çingene'' tabirinin çıkarılmasına ilişkin yasa değişikliği, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

2013- Ankara Cumhuriyet Başsavcılığının yürüttüğü 28 Şubat soruşturması kapsamında mahkemeye sevk edilen eski Genelkurmay Başkanı İsmail Hakkı Karadayı, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

2014- Portekizli efsane futbolcu Eusebio, 71 yaşında hayatını kaybetti. "Kara Panter" lakaplı futbolcu, 1965'te Avrupa'da yılın futbolcusu seçildi.

2016- Türk bilim adamlarının ortak çalışmasıyla tamamen yerli yapay kan üretildi.

2017- İzmir Adliyesi'nde düzenlenen saldırıda PKK'lı teröristlerle çatışmaya giren polis memuru Fethi Sekin ile bir adliye çalışanı şehit düştü. Bölgede meydana gelen patlamanın ardından güvenlik güçleri ile teröristler arasında çıkan çatışmada ise ikisi polis 7 kişi yaralandı.

2017- Ankara'da Keçiören Metro hattı açıldı.

2018- ABD Adalet Bakanlığı, Clinton Vakfının, eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'ın görev yaptığı süredeki faaliyetlerini soruşturmaya başladı.

2018- Canlandırdığı "Mahmut Hoca" ve "Yaşar Usta" karakterleriyle Türk izleyicisinin hafızasında yer edinen sinema sanatçısı Münir Özkul, 93 yaşında İstanbul'daki evinde vefat etti.

2018- Gazeteci ve mimar Aydın Boysan organ yetmezliği sonucu Ulus'taki evinde 97 yaşında hayatını kaybetti.