Haftanın tarihine bakış

ABD'nin Chicago kentinde işçilerin, 1886'da iş gününün 8 saat olmasına yönelik mücadelesinin başlangıcı kabul edilen 1 Mayıs, "Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı"nın Paris Kongresi'nde "işçilerin ortak bayramı" olarak benimsendi. Türkiye'de 1 Mayıs ilk kez 1921'de kutlandı.

Amerikalı işçilerin, 8 saatlik iş gününü kabul ettirmek için mücadelesi 1884'te başladı. Chicago'da, Trade-Unions (İşçi Birliği) Kongresi de 1 Mayıs 1886'dan itibaren normal iş gününün 8 saat olarak belirlenmesini kararlaştırdı.

Kararın uygulanacağı gün ABD'nin büyük kentlerinde beş binden fazla grev ilan edildi. Polisle grevciler arasında çıkan çatışmalarda bir işçi öldü, çok sayıda işçi yaralandı. Üç gün süren gösteriler sonrasında sendikacılardan 4'ü idam, 4'ü ağır hapis cezasına çarptırıldı.

Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatının 1889 Paris Kongresi'nde (II. Enternasyonalin 1. Kongresi), işçilerin dayanışmaları amacıyla yılda bir günün ortak bayram ilan edilmesi benimsendi. Amerikalı sendikacıların önerisi üzerine bu gün ''1 Mayıs'' olarak belirlendi.

Türkiye'de 1 Mayıs ilk kez 1921'de kutlandı. Türkiye Sosyalist Fırkasının (TSF) çağrısı üzerine İstanbul işçileri mayısın birinci pazar günü tatil yaptı. TSF merkezindeki bayramlaşmadan sonra partinin Genel Başkanı Hüseyin Hilmi Bey ve üç delege, sadrazamı ziyaret etti.

Ankara'da ise Sovyetler Birliği ile dostluk ilişkileri çerçevesinde, 1 Mayıs 1922'de işçi bayramı kutlandı.

Cumhuriyet'in ilanından sonra 27 Mayıs 1935 tarihli "Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun" ile 1 Mayıs "Bahar Bayramı" olarak kabul edildi. 50 yıl aradan sonra ilk açık 1 Mayıs kutlaması, 1975 yılında İstanbul Tepebaşı'nda bir gazinoda yapıldı.

İstanbul Taksim'de 1977 yılındaki 1 Mayıs mitingi sırasında çıkan olaylarda 37 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.

12 Eylül döneminde resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, 30 yıla yakın aradan sonra Nisan 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" olarak resmi tatil ilan edildi.

- Belli başlı öteki olaylar

27 Nisan

1495- Osmanlı Padişahı I. Süleyman doğdu. Kanuni Sultan Süleyman, Avrupa'da "Muhteşem Süleyman" olarak anıldı.

1521- Portekiz ile İspanya adına seferler düzenleyen ve 9 Mart'ta ulaştığı Filipinler'de imzaladığı ittifak anlaşmasıyla İspanya'ya Büyük Okyanus bölgesindeki ilk müttefikini kazandıran Portekizli kaşif Ferdinand Magellan, Mactan Adası'ndaki yerlilerle girdiği çatışmada öldürüldü.

1908- II. Abdülhamid tahttan indirildi, yerine IV. Mehmed Reşat tahta geçti.

1918- II. Abdülhamid, Beylerbeyi Sarayı'nda öldü.

1927- Türkiye'de ilk radyo yayını başladı. Türk Telsiz Telefon AŞ adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş, yayınlarını 1938'de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü.

1934- Haftalık resmi tatil, cuma gününden pazara alındı.

1938- Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması imzalandı.

1940- Köy Enstitülerinin kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi. Köylünün eğitilmesini, kalkınmasını ve toprağa bağlanmasını amaçlayan Köy Enstitüleri, 1946'dan sonra klasik öğretmen okullarına dönüştürüldü.

1960- Mersin Limanı hizmete açıldı.

1965- Amerika'nın Vietnam Savaşı'na giderek artan şekilde katılması, Fransa'da Paris sokaklarında protesto edildi.

1981- Ünlü ses sanatçısı ve besteci Münir Nurettin Selçuk, 82 yaşında İstanbul'da vefat etti.

1988- Cardiff'te yapılan Avrupa Halter Şampiyonası'nda ilk kez Türkiye adına uluslararası bir şampiyonaya katılan Naim Süleymanoğlu, bir dünya rekoru kırdı ve 3 altın madalya kazandı.

1992- TRT, Türk Cumhuriyetlerine yönelik uydu televizyon yayınını (Avrasya) başlattı.

2007- TBMM Genel Kurulunda 11. Cumhurbaşkanı seçimi için yapılan ilk tur oylamada Abdullah Gül, 357 oy alarak Anayasa'nın öngördüğü 367 oyu sağlayamadı. CHP, oylamada "toplantı yeter sayısının 367'yi bulmadığı" iddiasıyla ilk turun iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesinde dava açtı.

2011- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, kamuoyunda "çılgın proje" olarak adlandırılan "Kanal İstanbul" projesini İstanbul Kongre Merkezi'nde tanıttı.

2016- Bursa'da Ulu Cami batı kapısı civarında meydana gelen patlamada, intihar bombacısı olduğu belirlenen 1 kişi öldü, 13 kişi yaralandı.

2016- Rus savaş uçağının Halep'te sahra hastanesine düzenlediği saldırıda 30 kişi öldü, 62 kişi yaralandı.

2016- Galatasaray Odeabank Erkek Basketbol Takımı, ULEB Avrupa Kupası finali rövanş karşılaşmasında Fransa'nın Strazburg ekibini 78-67 yenerek şampiyon oldu.

2017- İstanbul Boğazı'nın Karadeniz girişi açıklarında Rus askeri gemisi ile canlı hayvan taşıyan bir gemi çarpıştı. Rus askeri gemisi, mürettebat kurtarıldıktan bir süre sonra battı.

2017- Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi'nin (NASA) Satürn keşif uydusu Cassini, gezegenin halkaları ile yüzeyi arasındaki bölgeye ilk seferini yaptı.

2018- Kuzey Kore lideri Kim Jong-un'un Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in ile iki ülke sınırında yer alan Panmunjom Ateşkes Köyü'nde bir araya geldiği tarihi zirveden barış kararı çıktı. İki ülke saldırmazlık taahhütlerine bağlılıklarını teyit ederek birbirlerine karşı güç kullanmayacaklarını vurguladı.

28 Nisan

1915- "Hilali Ahmer"in adı "Kızılay"a çevrildi.

1936- Mısır'da Kral Fuad'ın beklenmeyen ölümü üzerine 16 yaşındaki Prens Faruk, kral oldu.

1945- İtalyan diktatör Mussolini, kurşuna dizildi.

1950- Nightingale Hemşire Koleji İstanbul'da açıldı.

1963- Topraksız köylüler Adana'da yürüyüş yaptı.

1975- CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Erzincan'da taşlı ve silahlı saldırıya uğradı.

1979- Sovyetler Birliği'nin ilk uçak gemisi Kiev 28, İstanbul Boğazı'ndan geçti.

1980- Abdi İpekçi'nin katil zanlısı Mehmet Ali Ağca, İstanbul'daki yargılamada gıyabında idama mahkum edildi.

1988- Ermeni terör örgütü ASALA'nın kurucusu Agop Agopyan, Atina'da kimliği belirlenemeyen iki kişi tarafından öldürüldü.

1993- İstanbul'daki Ümraniye çöplüğünde, biriken metan gazı nedeniyle patlama meydana geldi, 39 kişi öldü.

1999- Terör örgütü elebaşı hakkındaki iddianamede, Abdullah Öcalan'ın idamı istendi. İddianamede, terör örgütüne destek veren ülkeler de tek tek sayıldı.

2003- Kıbrıs Rum Kesimi ile serbest geçişler çerçevesinde 25 binden fazla Rum, KKTC'ye geldi.

2015- Sosyal paylaşım sitesi Facebook, cep telefonları üzerinden yüz yüze görüşmeyi sağlayan videolu arama özelliğini kullanıma açtı.

2017- YSK, 16 Nisan 2017 Pazar günü yapılan anayasa değişikliğine ilişkin halk oylamasının kesin sonuçlarını açıkladı. Buna göre, 25 milyon 157 bin 463 seçmen "evet", 23 milyon 779 bin 141 seçmen "hayır" oyu kullandı.

2017- ABD'nin New York şehrindeki Christie's Müzayede Evi tarafından düzenlenen açık artırmada Türkiye'den kaçırılan 5 bin yıllık kadın heykeli "Guennol Stargazer" (Guennol Yıldız Avcısı) yaklaşık 14,5 milyon dolara satıldı. Satış, müzayede evi dışında toplanan Türkler tarafından protesto edildi.

29 Nisan

1920- TBMM, "Hıyaneti Vataniye Kanunu"nu onayladı.

1938- Fransız şehircilik uzmanı Henri Prost'un hazırladığı İstanbul Nazım Planı, Şehir Meclisince kabul edildi. Tarihi yarımada ve Beyoğlu kesimlerini ele alan plan; Ahırkapı ile Harem arasında da yaklaşık 2 kilometre uzunluğunda bir tüp geçit öneriyordu.

1955- Güney Vietnam'da iç savaş patlak verdi.

1959- "Spor Toto", şans oyunları arasına girdi.

1964- Parlamento Muhabirleri Derneği kuruldu.

1979- Türk tiyatro ve sinemasının önemli isimlerinden Muhsin Ertuğrul 87 yaşında vefat etti.

1980- Gerilim ve korku türünün ünlü yönetmeni Alfred Hitchcock öldü.

2002- Bakanlar Kurulu, Afganistan'daki ISAF Komutanlığının altı ay için Türkiye tarafından üstlenilmesini kararlaştırdı.

2007- Küba'nın 48 yıllık komünist lideri Devlet Başkanı Fidel Castro, tüm yetkileri yeniden devralarak görevinin başına döndü.

2009- Soyadı Nizamnamesi'nde yapılan değişiklikle, boşanan kadınların hakimin izin vermesi durumunda eşinin soyadını taşımaya devam edebileceği hükmü getirildi.

2012- Basketbolda Beşiktaş Milangaz, FIBA Eurochallange Kupası finalinde Fransız ekibi Elan Chalon takımını 91-86 yenerek Avrupa Şampiyonu oldu.

2013- ''Susurluk'' davasından hükümlü eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar, 3. yargı paketinden yararlandırılarak, Aydın Yenipazar Cezaevi'nden tahliye edildi.

2015- Kuzey Kore'de, ülkenin lideri Kim Jong Un'un otoritesine karşı çıkmakla suçlanan 15 üst düzey yetkilinin idam edildiği açıklandı.

2016- Norveç'in batısındaki Bergen kenti yakınında düşen helikopterde bulunan 11 kişi hayatını kaybetti.

2016- Kenya'nın başkenti Nairobi'de 6 katlı bir binanın çökmesi sonucu 41 kişi hayatını kaybetti. Enkaz altında kaldığı düşünülen 70 kişi kayboldu.

2017- Bilim insanları küçük bir farenin kafasını daha büyük bir fareye yerleştirerek dünyadaki ilk fare kafası nakline imza attı.

2018- Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanımı için Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumunca yeni bir otomatik bomba atar mühimmatı geliştirildi. Daha yüksek hız ve uzun menzile sahip "MOD78-HE" adlı mühimmat, milli kaynaklarla üretildi.

2018- Eski Deniz Kuvvetleri Komutanı emekli Oramiral Özden Örnek, kanser tedavisi gördüğü Koç Üniversitesi Hastanesinde 75 yaşında vefat etti.

30 Nisan

1030- Gazneliler devletinin kurucusu Gazneli Mahmud hayatını kaybetti.

1883- Emprosyonizmin kurucularından Fransız ressam Edourd Manet öldü.

1939- Türkiye'nin de katıldığı New York Dünya Sergisi açıldı.

1945- Adolf Hitler ve iki gün önce evlendiği Eva Braun intihar etti.

1959- İsmet İnönü'nün Uşak gezisinde olaylar çıktı. Polis, halkı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı.

1964- Diyanet İşleri Başkanlığı, doğum kontrolünün uygulanmasını, bir fetvayla kamuoyuna açıkladı.

1967- CHP 4. Olağanüstü Kurultayı sonuçlandı. Kurultayda kabul edilen "ortanın solu" siyasetine karşı çıkan Kayseri Milletvekili Turhan Feyzioğlu'nun liderliğini yaptığı 33 milletvekili ve 15 senatör partiden istifa etti.

1975- Anayasa Mahkemesince 1971'de kapatılan Türkiye İşçi Partisi yeniden kuruldu.

1998- ABD, PKK'yı en tehlikeli terör örgütleri arasında saydı.

1999- Ankara 2 numaralı DGM, terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan'ın yargılamasının 31 Mayıs Pazartesi gününden itibaren İmralı Adası'nda kesintisiz olarak sürdürülmesine karar verdi.

2008- Türk Ceza Kanunu'nun 301. Maddesi'ndeki "Türklük" ibaresi "Türk Milleti", "Cumhuriyeti" ibaresi de "Türkiye Cumhuriyeti Devleti" olarak değiştirildi.

2011- Avrupa Yıldız Bayanlar Voleybol Şampiyonası'nda finalde İtalya'yı 3-0 yenen Yıldız Milli Takım, Türkiye'ye voleybol tarihinde milli takımlar düzeyindeki ilk Avrupa şampiyonluğunu getirdi.

2013- NASA'nın uzay aracı Cassini, Satürn'ün kuzey kutbunda dev kasırgayı görüntüledi.

2013- Hollanda Kraliçesi Beatrix, 33 yıldır oturduğu tahtı büyük oğlu veliaht Prens Willem Alexander'a bıraktı.

2013- Pakistan'da yerel mahkeme, eski Devlet Başkanı Pervez Müşerref'e, ülkede iki defa anayasayı askıya aldığı gerekçesiyle ömür boyu siyasetten men cezası verdi.

2013- Tunus'un devrik lideri Zeynel Abidin bin Ali, göstericileri öldürmek suçundan gıyabında bir kez daha ömür boyu hapse mahkum edildi.

2016- Irak'ta Şii lider Mukteda es-Sadr yanlısı çok sayıda gösterici, hükümet binalarının bulunduğu korunaklı Yeşil Bölge'yi ihlal ederek parlamento binasına girdi.

2018- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca yapılan düzenlemeyle evlat edinmede katı bir kural olarak uygulanan "40 yaş" sınırı kaldırıldı.

1 Mayıs

1707- İngiltere, Galler ve İskoçya, Büyük Britanya olarak birleşti.

1889- "1 Mayıs" işçilerin ortak bayramı olarak kabul edildi.

1925- Kıbrıs, İngiltere kolonisi oldu.

1932- Ankara'da Milli Sanayi Sergisi açıldı.

1948- Hürriyet gazetesi, Sedat Simavi tarafından İstanbul'da kuruldu.

1964- Türkiye Radyo Televizyon Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu.

1975- Vietnam Savaşı sona erdi.

1977- İstanbul'da Taksim'deki 1 Mayıs mitingi sırasında çıkan olaylarda 37 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı.

1984- DGM'ler 8 ilde göreve başladı.

1988- Karikatürist ve tiyatro sanatçısı Altan Erbulak 59 yaşında vefat etti.

2003- Bingöl'de 6,4 büyüklüğündeki depremde 176 kişi öldü, 521 kişi yaralandı.

2004- Avrupa Birliği, Polonya, Slovenya, Slovakya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Litvanya, Letonya, Malta ve Güney Kıbrıs Rum yönetimini saflarına katarak 25 ülkeye ulaştı.

2009- 12 Eylül döneminde resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, otuz yıla yakın aradan sonra Nisan 2009'da "Emek ve Dayanışma Günü" olarak resmi tatil ilan edildi.

2015- NASA'nın Ağustos 2004'te Güneş'e en yakın gezegen Merkür'ü gözlemlemek için fırlattığı Messenger uzay aracı, ömrünü tamamlayarak gezegenin yüzeyine düştü.

2016- Gaziantep Emniyet Müdürlüğü binası önünde bombalı araçla terör saldırısı düzenlendi, 3 polis şehit oldu, 22 kişi yaralandı. Saldırıyı DEAŞ üstlendi.

2016- Kanada’nın Alberta eyaletine bağlı Fort McMurray kentinde 1 Mayıs’ta başlayıp hızla büyüyerek 582 bin hektarlık alana yayılan yangında 2 bine yakın ev ve iş yeri tamamen yandı.

2018- Rusya Federasyonu'na bağlı Dağıstan Özerk Cumhuriyeti'nde düzenlenen Avrupa Güreş Şampiyonası'nda grekoromen stil 130 kiloda Rıza Kayaalp 8.kez Avrupa Şampiyonu oldu.

2019- Japonya'da eski İmparator Akihito'nun tahtı bırakmasının ardından Veliaht Prens Naruhito yemin ederek tahta çıktı.

2 Mayıs

1519- İtalyan Rönesansı'nı başlatan heykeltraş, mimar, mühendis Leonardo da Vinci öldü.

1926- Atlantik'in iki yakası arasında ilk belgegeçer (faks) mesajı gönderildi. ABD'nin Londra Büyükelçisi Alanson Bigelow Houghton'un, Augustus John tarafından çizilen resmi, Londra'dan New York'taki New York Times bürosuna geçildi.

1938- Ordu Süvari Ekibi, Roma'da Milletler Kupası yarışlarında Mussolini Kupası'nı kazandı.

1939- Ankara'da 1. Neşriyat Kongresi toplandı.

1945- İtalya'daki Alman işgal birlikleri müttefik ordularına, Berlin'deki Alman güçleri Sovyet Mareşal Jukof'un birliklerine teslim olmaya başladı.

1953- Uluslararası Tiyatro Enstitüsü Türkiye Merkezi Kurucuları seçildi.

1972- Pele'nin de oynadığı Brezilya şampiyonu Santos futbol takımı İstanbul'a geldi. Santos ertesi gün Fenerbahçe'yi 6-1 yendi.

1972- ABD'den alınan TCG Oruç Reis ile TCG Uluç Ali Reis denizaltıları törenle donanmaya katıldı.

1973- Lübnan ordusunun Filistinli mültecilere saldırmasıyla Lübnan iç savaşı başladı.

1982- Falkland'da İngiltere-Arjantin savaşı başladı.

1984- F-16 uçaklarının Türkiye'de yapılması için anlaşma sağlandı.

1986- Birinci Uluslararası Asya-Avrupa Sanat Bienali, Ankara Devlet Resim ve Heykel Müzesinde açıldı.

1992- Cumhurbaşkanı Turgut Özal, ABD'de prostat ameliyatı geçirdi.

1999- Fazilet Partisinden Merve Kavakçı, milletvekili yemin törenine türbanla girdi. Kavakçı yemin ettirilmeden TBMM Genel Kurulundan çıkarıldı.

2011- Terör örgütü El Kaide lideri Usame Bin Ladin'in, ABD güçlerinin Pakistan'da düzenlediği kara operasyonunda öldürüldüğü açıklandı. Ladin'in cenazesinin "denize gömüldüğü" belirtildi.

2012- Okul sütü programı kapsamında, tüm okullara ilk parti süt dağıtımı yapıldı.

2015 - İngiltere kraliyet tahtının ikinci sıradaki varisi Cambridge Dükü William ile eşi Kate'in ikinci bebeği dünyaya geldi. Bebeğe "Charlotte Elizabeth Diana" ismi verildi.

2016- Himalayalar'da çığ düşmesi sonucu ölen iki Amerikalı dağcının cesetleri 16 yıl sonra bulundu.

2017- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, parti genel merkezinde üyelik beyannamesini imzalayarak 979 gün sonra yeniden AK Parti'ye üye oldu.

2017- Dünyanın en yaşlı insanı olduğu ileri sürülen Endonezyalı Mbah Gotho 146 yaşında Cava eyaletine bağlı Sragen kentinde hayatını kaybetti.

2017- Avrupa Güreş Şampiyonası, 2-7 Mayıs'ta Sırbistan'ın Novi Sad kentinde yapıldı. Türkiye, şampiyonayı, 5 altın, 1 gümüş ve 3 bronz madalyayla tamamlayarak, şampiyona tarihinde 1949'dan sonraki en büyük başarısını elde etti.

2017- UNESCO Yönetim Kurulu, İsrail'in "işgalci güç" olarak tanımlandığı bir karar tasarısını oylayarak kabul etti.

2017-Rusya'nın Soçi kentinde görüşen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, domates ve vize konusu dışındaki tüm kısıtlamaları aynı anda karşılıklı kaldırma kararı aldı.

3 Mayıs

1481- Yedinci Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet hayatını kaybetti.

1907- Fenerbahçe Spor Kulübü kuruldu.

1918- Mustafa Kemal (Atatürk), Fenerbahçe Spor Kulübünü ziyaret etti.

1920- TBMM'nin ilk icra vekilleri heyeti (bakanlar kurulu) oluşturuldu. İcra Vekilleri Heyeti, 5 Mayıs'ta Mustafa Kemal (Atatürk) başkanlığında ilk toplantısını yaptı.

1934- Kayseri Uçak Fabrikası'nda yapılan ilk parti 6 avcı uçağından biri, 50 dakikalık uçuşla Kayseri'den Ankara'ya geldi.

1935- "Türkkuşu" Atatürk tarafından hizmete açıldı.

1950- Ali Naci Karacan'ın kurduğu Milliyet gazetesi yayın hayatına başladı.

1960- Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Cemal Gürsel, hükümeti uyarmak için Milli Savunma Bakanı Ethem Menderes'e mektup gönderdi.

1979- Margaret Thatcher, İngiltere'nin ilk kadın başbakanı oldu.

1984- Paris'teki Ermeni Anıtı bombalandı, 13 kişi yaralandı. Anıta Türklerin saldırdığı öne sürüldü. Saldırıyı "Anti Ermeni Örgütü" üstlendi.

1986- Çernobil kazası sonrası oluşan radyoaktif bulutların Türkiye'ye de ulaştığı ve bazı bölgelerde radyasyonun yedi kat arttığı açıklandı.

2012- Yabancılara mülk satışına olanak sağlayan, Tapu Kanunu ve Kadastro Kanunu'nda değişiklik yapan tasarı Meclis'te kabul edilerek yasalaştı.

2012- Norveçli ressam Edvard Munch'un "Çığlık" tablosu, New York'ta yapılan müzayedede rekor fiyatla 119 milyon 922 bin 500 dolara alıcı buldu.

2018- Dünyanın en büyük inşaat gemisi olan, TürkAkım Doğalgaz Boru Hattı'nın derin sulardaki kısmını döşemek üzere 40 ülkeden 562 kişinin görev yaptığı Pioneering Spirit, Çanakkale Boğazı'ndan geçiş yaptı.