Hakim nasıl olunur? İdari, mali, ticari hakim olma yolu

Toplumda saygın bir konuma sahip olan hakimlik bulunduğu yargı türüne göre farklı isimler alır. En son yapılan yargı reformları ile askeri yargının neredeyse tamamen kaldırılması ile genel olarak adli ve idari yargı olmak üzere iki tür yargı kolunda hakimlik mesleği icra edilir durumdadır. Bahsi geçen bu yargı kollarında da uzmanlaşma yoluna gidilerek farklı mahkemeler ihdas edilmiş olduğundan hakimler de bu mahkemelerin isimlerine göre nitelendirilebilir ya da değişik adlarla anılabilirler. Peki hakim nasıl olunur, hakim olmak için ne yapmak gerekir?

Hakim Nasıl Olunur?

Ülkemizde hakim olabilmek için ilk olarak ÖSYM tarafından gerçekleştirilen üniversiteye giriş sınavlarında başarılı olmak gerekir. Bu sınavlar neticesinde 4 yıllık bir hukuk fakültesini kazanıp mezun olmak icap eder. Denkliği kabul edilen hukuk fakültelerinden mezun olunması da yeterli görülür. Bunların dışında T.C. vatandaşı olunması ve 35 yaşının doldurulmamış olunması önemlidir. Ancak avukatlık mesleğinden geçecek kişiler için ise yaş sınırının 45 olduğu bilinir.

Ülkemizde genel olarak temelde iki yargı kolu olduğu için bunlara alınacak hakim ve savcılar ayrı ayrı yapılan adli ve idari yargı sınavları ile mesleğe alınırlar. ÖSYM tarından gerçekleştirilen bu sınavlar toplamda 3 oturumda yapılır. Bu sınavlar neticesinde en az 70 ve üzeri puan alan ve kontenjan şartını sağlayan adaylar yazılı sınavda başarılı sayılır.

Başarılı olan adaylar bundan sonraki aşama olan mülakat safhasına katılmaya hak kazanırlar. Adalet Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen hakimlik mülakatı tarihleri önceden belirlenerek ilgililere duyurulur. Hakimlik mesleğine girişin ikinci aşaması olan sözlü sınavda da başarılı olan kişiler stajyer hakim olarak mesleğe başlarlar. Bir yıl olan staj süresinin ardından ise ilk görev yerlerine hakim olarak atanarak bu kutsal mesleğe tam olarak başlamış olurlar.

İdari Hakim Nasıl Olunur?

Kamu yönetiminden idari hakim nasıl olunur, İİBF mezunu idari hakim nasıl olunur, mali hakim nasıl olunur ve ticari hakim nasıl olunur gibi soruların cevaplarını burada irdelemekteyiz. Kamu yönetimi bölümünden veya genel olarak İİBF'den (maliye, iktisat, işletme vb.) mezun olan kişiler idari yargı hakimlik oturumuna başvurup sınava girerek idari hakim olma yolunda ilk adımlarını atmış olurlar.

ÖSYM’nin ilan etmiş olduğu sınav kılavuzunda “İdari yargı hakimliği için her sınavda aday sayısının yüzde yirmisini geçmeyecek şekilde hukuk ve hukuk bilgisine programlarında yeterince yer veren, idari, siyasal bilgiler, maliye ve iktisat bölümlerinde dört sene eğitim görenlerden, şartları tutanların da başvuru yapmasına izin verilmiştir. Bütün bu koşulları sağlayan adaylardan yazılıdan ve sözlüden başarılı olanlar hakim olarak atanır.” şeklinde açıklanmıştır.

Yargıtayda Hakim Nasıl Olunur?

Yargıtayda hakim olabilmek için öncelikle adli yargıda hakim olarak görev yapıyor olmak gerekir. Çünkü Yargıtay adli yargının yüksek mahkemesi durumundadır. Bu sebeple ilgili kanunlarında yer alan şartları taşıyan adli yargı hakimleri arasından ihtiyaç ve talepler göz önünde bulundurularak Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından yargıtayın gerekli birimlerine hakim atamaları yapılır. Daha önce de anlattığımız üzere yapılacak bu atama tetkik hakimlik veya üyelik şeklinde olabilir.

Uluslararası Hakim Nasıl Olunur?

Uluslararası Adalet Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi gibi mahkemelerde hakim olmak isteyen hakimler de her bir mahkemenin kendi iç işleyişiyle ilgili mevzuat hükümlerinde yer alan genel şartları taşıyıp ilan edilecek özel koşulları da taşıyor olmaları halinde buralarda uluslararası hakim olarak görev yapabilirler. Bu şekilde hem kendilerini hem de devletlerini temsil edebilirler.