Hamile kalmayı kolaylaştırmanın yolları

20-30 yaş arası, kadınların hamile kalma şansının en yüksek olduğu dönem. Ancak 35 yaşından sonra bu şans yavaş yavaş azalmaya başlıyor. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Fatih Şendağ, Mynet Kadın okurları için yumurtlama döneminin nasıl hesaplandığından hamile kamlak için nelere dikkat edilmesi gerektiğine kadar gebelikle ilgili merak edilen soruları yanıtlıyor.

Yumurtlama (yumurtanın çatlaması) nedir?
Yumurtalıklar ultrason ile incelendiğinde folikül denen içi sıvı dolu kesecikler izlenir. Bu foliküller, içinde oosit denen yumurtayı taşır. Folikül büyüklüğü 18-24 mm ye gelince hormonların etkisi ile yırtılır; içerisindeki sıvı ve yumurta ile birlikte batın içerisine dökülür. Kadınlar bu dönemde hafif kasık ağrısı hissederler. Buna ovulasyon yani yumurtlama denir.

Yumurtlama dönemi nasıl hesaplanır?
Üreme çağındaki her kadın normal koşullarda ayda bir kez yumurtlar. Kadınlar genelde 28 günde bir adet görürler. Ancak 21 ile 35 gün arasındaki süreler de normal kabul edilir. Yumurtlama günü beklenen adetten 14 gün önce gerçekleşir. Yani 28 günde bir adet gören bir kadında 14. gün iken, 35 günde bir adet gören bir kadında adetin ilk gününden itibaren hesaplandığında 21. gün yumurtlama gerçekleşir.

Yumurtlama takibi nedir?
Yumurtlama takibi ultrason ve hormon testleri ile takip edilebilir. Ultrason ile yapılan takipte folikül denen içi sıvı dolu kesecikler takip edilir. Foliküller belli bir büyüklüğe geldiğinde yırtılır ve ultrasonda küçülür veya kaybolurlar. Ayrıca yumurtlamaya bağlı karında sıvı tespit edilebilir. Böylelikle yumurtlama olduğu anlaşılır. Kadınların çoğu yumurtlama günü az ya da çok bir kasık ağrısı hissederler. Ayrıca yapılan kan testlerinde progesteron denilen hormonun belli bir düzeyin üzerinde olması da yumurtlama olduğunu gösterir. Bazen rahim iç zarından alınan doku örneğinin incelenmesi ile de yumurtlama olup olmadığı anlaşılabilir.

Yumurtlama takibi hangi yöntemlerle yapılır? En güvenilir sonuç veren hangisidir?
Yumurtlama takibi ultrason veya hormon testleri ile takip edilebilir. Ancak daha pratik olan ve evde uygulanabilen yöntem; idrarda yapılan ovulasyon testi ile LH hormonu artışının saptanmasıdır. LH hormonu kanda arttığında idrara da geçer. İdrardaki bu LH artışını yakalamak için yumurtlama gününe yakın günlerde her gün bu test yapılmalıdır. Bunun için adeti ayda bir düzenli olanlar adet kanaması başladıktan 12 gün sonra teste başlayarak 5 gün boyunca her gün test yapabilirler. Ancak adet dönemi uzunluğu farklı olan kadınlar için test başlama zamanı değişecektir. Yumurtlama yaklaşık olarak adet kanaması başlamadan 14 gün önce gerçekleşir. Adetleri çok düzensiz olanlarda yumurtlama gününün tahmin edilmesi zordur. Eczanelerde çeşitli firmaların (yumurtlama) ovulasyon kitleri satılmaktadır.

Hamile kalabilmek için cinsel ilişkiye hangi günlerde girilmeli?
Sperm ortalama 3 gün canlı kalabilir; kadının yumurtası ise ortalama 1 gün canlı kalabilir. Düzenli adet gören bir kadında hamilelik şansının yüksek olduğu günler, yumurtlama gününden 3 gün önce ve 1 gün sonra olmak üzere toplamda 4 günlük bir süredir. Bu günler içerisinde gün aşırı cinsel ilişkide bulunmak gebelik şansını artırır. 28 günde bir adet gören bir kadın için 11-15. günler arasında hamile kalma şansı en yüksektir. Eğer ovulasyon kitleri ile yapılan test pozitif (olumlu) çıkarsa yani LH artışı saptanırsa bu ortalama 24-36 saat sonra yumurtlama olacağı anlamına gelir. Bu durumda testi uyguladıktan 24 saat sonra ilişkiye girildiğinde gebelik şansı yüksek olacaktır. Çünkü yumurtlama LH artışından 24-36 saat sonra gerçekleşir ve yumurta hücresi 24 saat canlı kalabilir.

Yumurtlama gününden önce veya sonra cinsel ilişkiye girmek bebeğin cinsiyetini etkiler mi?
Bilimsel açıdan bakıldığında yumurtlama gününden önce veya sonra ilişkiye girilmesi doğacak bebeğin cinsiyetini etkilemez. Cinsiyeti belirleyen aslında erkektir. Yani yumurtayı dölleyen sperm eğer X kromozomu taşıyorsa kız, yumurta Y kromozomu taşıyan sperm ile döllenirse erkek bebek olacaktır.

Cinsel ilişkide tercih edilen pozisyon hamile kalma olasılığını etkiler mi?
Vajinal bir ilişki olması ve erkeğin vajinaya boşalması koşulu ile tercih edilen pozisyon hamile kalma şansını etkilemez.

Hamile kalmayı kolaylaştırmak için dikkat edilmesi gerekenler neler?
Öncelikle yumurtlama dönemine yakın zamanlarda ilişkiye girmeye özen göstermek gereklidir. Yumurtlama gününün tespiti için evde yapılabilen yumurtlama testleri de kullanılabilir.
Haftada 2 veya 3 kere düzenli cinsel ilişki hamilelik şansını artırmak için yeterlidir. Her gün ilişki olması şansı daha fazla artırmaz çünkü sperm 3 gün yaşayabilmektedir. Hatta her gün ilişki olması özellikle sperm sayısı az olan erkeklerde spermlerin yeterince birikmeden erkeğin boşalmasını sağlar. Bunun yerine 2-3 gün spermlerin birikerek çok sayıda ve hareketli spermlerle ilişkiye girilmesi daha faydalıdır.

İlişkide erkeğin hemen dışarı çıkmadan tamamen vajinanın içerisine boşalması gerekir. Kadının da ilişki sonrasında hiç ayağa kalkmadan sırt üstü 10-15 dakika yatması gerekir. Hemen ayağa kalkmak veya tuvalete gitmek spermlerin dışarı akmasına neden olabilir, bu da gebelik şansını azaltır. Kadın sırt üstü yatarken de dışarıya bir miktar sperm akabilir, bu normaldir ve hiçbir önemi yoktur. Bu sırada içeride kalan spermler gebelik için fazlasıyla yeterlidir.

İlişkiye girilen pozisyon önemli değildir. Önemli olan erkeğin içeriye boşalması ve kadının ilişki sonrası 10-15 dakika sırt üstü yatmasıdır. Gebelik şansını artıran seks pozisyonları yoktur. Vajinanın içerisinin yıkanmaması gerekir. İlişkide kayganlaştırıcı mümkünse kullanılmamalıdır, kullanılacaksa da özellikle bu amaçla üretilmiş olan su bazlı kayganlaştırıcıları kullanmak gerekir. Sigara, alkol ve uyuşturucu gibi maddelerden uzak durulmalıdır.

Aşırı kilolu kadınlar kilo vermeli, diyet ve egzersiz yapmalıdır.
Hamile kalmayı kolaylaştıran herhangi bir yiyecek veya içecek, bitkisel çay vb yoktur. Bu tür bitkisel suların (soğan suyu, soğan kürü) gebelik açısından bir faydası yoktur. Stresten uzak kalınmalıdır. Gebelik için kullanılan vitaminler (folik asit ve multivitaminler) veya demir (kan) hapları hamile kalmayı kolaylaştırmaz. Hamile kalmayı planlayan her kadının folik asit kullanmaya başlaması gerekir ancak bu gebeliği kolaylaştırmak için değil bebekte bazı özürleri önlemek içindir. Kadının gebe kalma şansının en yüksek olduğu yaşlar 20-30 yaş arasıdır. Erkeklerde yaş kadın kadar önemli değildir. Kadında özellikle 35 yaşından sonra hamile kalma şansı (over rezervi) azalmaya başlar.