Hamilelik kadınların anne olma heyecanını yaşadığı en güzel duygulardan biridir. Hamilelik döneminde anne adaylarının hem fiziksel hem de duygusal değişimler yaşaması doktorlar tarafından normal kabul edilir. Ancak bazı durumlarda bu yaşanan duygusal değişimler anne adaylarını depresyona sürükleyebilir. Duygusal dalgalanmaların yaşanmasını etkileyen birçok faktör bulunur. Bu tarz dönemlerde anne adaylarının psikolojik yönden destek alması önemlidir.
Gebelik dönemi anne adayları için hem mutluluk hem de endişe verici bir dönemdir. Bu dönemde anne adaylarında fiziksel ve hormonal değişimler olur. Bu değişimler neticesinde anne adayları duygusal bozukluklar yaşar. Belli bir zaman sonra mutluluğun yerini kaygı ve endişe gibi duygular alabilir. Hamileliğin üçüncü ayında duygusallık en üst seviyeye kadar çıkar. Hamilelikte anne duygusu gebeliğin 18. haftasından itibaren oluşur. Anne adayları annelik duygusunu hissettikleri andan itibaren bebekleriyle alakalı gelecek planları kurmaya başlayabilir.
Gebelik döneminde anne adaylarında fiziksel değişimlerin yanı sıra psikolojik açıdan da birtakım değişimler yaşanır. Özellikle hamilelik ile birlikte zaman içerisinde karın bölgesinde belirginleşme ve kilo alımı meydana gelir. Vücuttaki bu değişimler üzerinde hormonal seviyelerdeki dalgalanmalar eşlik eder. Hormonal değişimler, anne adaylarının duygu karmaşası yaşamasına neden olur. Hamilelik psikolojisi, gebeliğin ilk günlerinden itibaren başlayan ve anne adaylarının içerisinde bulunduğu psikolojik durum olarak adlandırılır.
Her anne adayı bu hamilelik dönemini aynı geçirmeyebilir. Kimi anne adayları daha rahat atlatırken kimi adayları daha fazla zorlanır. Kadın doğum uzmanları, gebelikte ilk 3 ayın çok hassas bir dönem olduğunu ve bu süre içinde anne adaylarının duygusal değişimler yaşadığını belirtir. Hamilelik süresi çoğunlukla 9 ay olarak kabul edilir. Bu 9 aylık sürenin her 3 aylık dönemi trimester olarak adlandırılır. Doktorlar hamilelik sürecini üç trimester dönem olarak inceler.
Gebeliğin ilk trimesterında anne adaylarında daha çok mide bulantısı, kusma, göğüs hassasiyeti gibi fiziksel değişimler yaşanır. Birinci trimester bir başka deyişle gebeliğin ilk 3 aylık dönemi, duygusal değişimlerin başladığı dönemdir. Anne adayları bu dönemde hem üzüntü hem de sevinç duygularını aynı anda yaşabilir. Birden ağlarken birden gülebilir ya da aniden öfkelenebilir.
Kadın doğum uzmanlarına göre anne adaylarının hamilelik sürecinde duygusal bozukluklar yaşaması son derece normaldir. Hormonlardaki dalgalanmalar anne adayları için inişli çıkışlı bir ruh hâline girilmesine sebep olabilir. Bu dönemde anne adayları hamileliklerine ilişkin sevinci ve korkuyu aynı anda yaşayabilir. Bu durumu anne adayının çevresinde olan kişilerin anlaması kolay olmayabilir. Duygusal değişimlerin yanı sıra sürekli uyku hâli, iştah değişiklikleri, odaklanamama gibi durumlar da yaşanabilir. Hamilelikte depresyon testi için aşağıda yer alan belirtiler büyük önem teşkil eder. Bu belirtilere sahip olan anne adaylarının doktorlarına danışması son derece önemlidir. Gebelikte görülen başlıca depresyon belirtileri:
Hamilelik döneminde anne adaylarının yaşadığı bu depresif ruh hâlleri gebeliğin 2. ve 3. trimestere kadar devam edebilir. Bu yaşanan duygusal değişimler, çoğunlukla gebeliğin sonlarına doğru azalmaya başlar. Ancak doktorlar bu durumun 23 haftadan fazla sürmesi hâlinde psikolojik destek alınması gerektiği belirtir. Hamilelik döneminde yaşanan duygu bozuklukları çok uzun sürdüğü takdirde depresyon gibi ciddi hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Hamilelikte depresyon rahatsızlığı ciddi boyutlara ulaştığında psikolojik destek alınması gerekebilir. Kadın doğum uzmanları hamilelik depresyonu tedavisi için en doğru yöntemin psikoterapi olduğunu belirtir. Gebelik döneminde anne adaylarının belirli süre dâhilinde yaşadığı duygusal değişimler normal kabul edilir. Ancak bu duygusal değişimlerin beklenenden daha uzun sürmesi depresyon denilen ciddi hastalığın oluşmasına zemin hazırlar. Bu aşamada alanında uzman bir doktor tarafından psikolojik destek alınması tavsiye edilir. Gebelikte depresyonun uzun sürmesi anne adaylarının ciddi ruhsal sorunlar yaşamasına neden olur.
Ruhsal açıdan rahatsız olan kişilerde zihinsel ve duygusal bozuklukların tedavisi için psikoterapi yöntemi kullanılır. Depresyonda olduğunu belirten anne adaylarına bu tedavi yöntemi uygulanmadan önce gerekli tetkikler yapılır. Tetkikler sonucu doktorlar anne adaylarının depresyonda olup olmadığını belirler. Depresyon teşhisi konan anne adaylarına psikoterapi tedavisi uygulanır. Bu tedavi yöntemindeki asıl amaç anne adaylarının sorunlarının farkına varmaları ve bu sorunları ortadan kaldırmak için sosyal beceri kazanmalarına yardımcı olmaktır. Ayrıca bu tedavide anne adaylarının olumsuz duygu ve düşüncelerden arındırılması da son derece önemlidir.
Anne adaylarının stresli bir süreç yaşamaları bebeklerine de zarar verebilir. Bazı durumlarda doktor onayıyla depresyona karşı ilaç kullanımı önerilebilir. Anne adayları depresyonla geçen bu hamilelik dönemini psikoterapi tekniği sayesinde daha kolay atlatır.
Gebelik döneminde yaşanan duygu bozuklukları anne adaylarının bu süreci zor geçirmesine sebep olabilir. Anne adaylarının öncelikli olarak hamile olduklarını kabul etmeleri ve fiziksel değişimleri kafalarına takmamaları gerekir. Doktorlar hamilelik döneminde depresif ruh hâlinde olan anne adaylarının kendilerini daha iyi hissetmeleri için aşağıda yer alan adımları uygulamalarını tavsiye eder:
Gebelik sürecinde yaşanan tüm duygu karmaşaları normal kabul edilir. Ancak anne adayları yukarıda yer alan tavsiyeleri uygulamalarına rağmen kendilerini hala kötü hissettikleri takdirde konuyla ilgili doktorlarını mutlaka bilgilendirmesi gerekir.