Hamilelik dönemi öncesinde ve hamilelik döneminde anne adayının yetersiz ve dengesiz beslenmesi, anne ve bebek ölümlerinin ortaya çıkmasına sebep olan en büyük etkendir. Annenin hamilelik öncesinde ve hamilelik döneminde yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin beyin gelişimini, bebeğin doğum ağırlığını ve bebeğin sağlığını olumlu yönde etkiler.
Anne adaylarının en çok merak ettiği konulardan bir tanesi de hamilelikte nasıl beslenilmeli konusudur. Hamilelik döneminde beslenme anne karnındaki çocuğun gelişimi ve anne adayı için büyük önem arz eder. Hamilelikte beslenme listesi mutlaka kişiye özel olmalıdır. Hamile olan kişinin herhangi bir hastalığı varsa beslenme programı ona göre ayarlanmalıdır. Hamilelik sürecinde protein, kalsiyum, folik asit, A vitamini, B12 vitamini ve C vitamininin yeterince alınması oldukça önemlidir.
Hamile olan kişinin yaşına, boyuna ve aldığı besinlere göre bir beslenme programı oluşturulmalıdır. Hamile olan kişiye beslenme programı hazırlanırken mutlaka organik gıdalara yer verilmelidir. Beslenme programında anne adayının tüketeceği gıdaların %12-15 protein, %25-30 yağlardan, %55-60 karbonhidratlardan oluşması gerekir. Gebelik döneminde süt ve süt ürünlerinin tüketimi oldukça önemlidir. Her gün düzenli olarak tüketilen bir bardak sütün, bir kâse yoğurdun ve peynirin çocuğun ve annenin gelişimi açısından oldukça faydalıdır.
Hamileliğin ilk aylarında beslenme bebeğin beslenme alışkanlıklarının temelini oluşturur. Anne adayları hamileliğin ilk aylarında beslenmelerine dikkat ederse hem hamilelik dönemlerinin güzel geçmesini sağlarlar hem de bebeğin gelişimine önemli bir ölçüde faydası olur. Hamilelik döneminin en başlarında yaşanan mide bulantısı ve kusma gibi rahatsızlıkları azaltmak için sabahları galeta, leblebi ve ekmek gibi yiyecekleri tüketmek mideyi rahatlatabilir. Hamilelik sürecinde anne adayları asitli içeceklerden ve içerisinde kanserojen madde yer alan içeceklerden uzak durmalı ve bol bol su tüketmelidir.
Sebze ve meyvelerin sindirimleri biraz zor olduğu için hamilelik döneminin en başlarında bu yiyeceklerden bir süre uzak durulmaları gerekir. Bunların yerine içerisinde protein bulunan yiyecekler (yoğurt, yumurta, ayran, peynir, tavuk) tercih edilebilir. Hamilelik döneminin ilk aylarında uzak durulması gerek bir diğer şey ise kafeindir. Kahvenin içerisinde kafein olduğu için tüketimi kısıtlanmalıdır. Anne adayları hamilelik döneminin ilk aylarında daha çok folik asit, kalsiyum, protein, su ve tahıl içeren besinler tüketmelidir. Bu besinleri içerisinde bulunduran yiyecek ve içecekleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
Hamilelik dönemindeki beslenme kadar hamilelik öncesinde beslenme de oldukça önemlidir. Anne adayı olan kişiler hamilelik öncesi beslenmeye ne kadar dikkat ederse hamilelik sürecini o kadar rahat atlatırlar. Hamilelik öncesinde tüketilmesi gereken besinler şu şekilde sıralamak mümkündür:
Hamilelik dönemi ortalama olarak 40 hafta civarında sürer. Hamilelik döneminde fazla kilo alınmaması, annenin sağlığının korunması ve bebeğinin gelişiminin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için hamilelikte beslenme programı oluşturmak oldukça önemlidir. Hamilelikte beslenme önerileri konusunda hafta hafta şu şekildedir:
Hamilelik döneminin 1. ve 2. Haftalarında folik asit kullanımı erken doğumu ve hamilelikte düşük yapma riskini de azaltmaktadır. Bunun yanında bebeğin kalp ve dolaşım sistemini geliştirmesini de sağlar. Folik asit, haşlanmış pirinç, haşlanmış makarna, beyaz ekmek, kepekli ekmek, muz, greyfurt, portakal, mısır, bezelye, karnabahar, marul, yeşil fasulye, brokoli, ıspanak ve brüksel lahanası gibi gıdaların içerisinde bol miktarda bulunur.
3. Hafta: Gebelik döneminin üçüncü haftasında bol bol C vitamini tüketilmelidir. C vitamini hem annenin hem de bebeğin bağışıklık kazanmasını sağlar. Ayrıca C vitamini anne ve bebeğin kolajen ihtiyacını da karşılar. C vitamini portakal, çilek, limon, ananas, mango, greyfurt, bezelye, kivi, domates ve frenk üzümü gibi gıdaların içerinde bol miktarda bulunur.
4. Hafta: Gebelik döneminin dördüncü haftasında içerisinde kalsiyum barındıran besinler tüketilmelidir. Kalsiyum bulunan besinler bebeğin kemik ve diş gelişimine fayda sağlar. Hamilelik döneminde yeterli miktarda kalsiyum alınmazsa annenin ve bebeğin kemikleri zayıflayabilir. Kalsiyum hem bebek hem de annenin sağlığı için oldukça önemlidir. Aynı zamanda bağışıklık sistemine de oldukça faydalıdır. Kalsiyum ıspanak, lahana, kuru fasulye, brokoli, soya fasulyesi, bamya, bal kabağı, roka ve patates gibi gıdaların içerisinde bol miktarda bulunmaktadır.
5. Hafta: Hamilelik döneminin beşinci haftasında potasyum yönünden zengin gıdalar tüketilmelidir. Potasyum vücudun sıvı seviyesini yükseltir. Hamilelik döneminde vücudun sıvı ihtiyacı artar. Bu yüzden hamilelik döneminde potasyum tüketimi önemlidir. Bunun yanında potasyum kan basıncını düzenler, hamilelik döneminde oluşacak kramplarının ve gebelik zehirlenmesinin önüne geçer. Potasyum kuru fasulye, patates, pancar, yoğurt, muz, avokado, somon, istiridye, ıspanak ve portakal gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunmaktadır.
7. Hafta: Hamilelik döneminin yedinci haftasında iyot yönünden zengin gıdalar tüketilmelidir. İyot, bebeğin beyin ve sinir sisteminin gelişimi için oldukça önemlidir. Hamilelik döneminde iyot kullanımı tiroit hormonlarının düzenli çalışmasını sağlar. İyot ton balığı, istiridye, karides, iyotlu sofra tuzları, süt, yoğurt, peynir, yumurta, tavuk, ıspanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye gibi gıdaların içerisinde bol miktarda bulunur.
8. Hafta: Hamilelik döneminin sekizinci haftasında dokosaheksaenoik asit yönünden zengin gıdalar tüketilmelidir. Dokosaheksaenoik asit, omega 3 yağ asitlerinden birisidir. Bebeklerin zihinsel ve görsel gelişiminde büyük bir rol oynar. Dokosaheksaenoik asit somon, sardalye, ton balığı, ceviz, soya fasulyesi, kanola yağı ve keten tohumu yağı gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
9. Hafta: Hamilelik döneminin dokuzuncu haftasında B6 vitamini yönünden zengin gıdalar tüketilmelidir. B6 vitamini bebeğin sinir ve beyin gelişimde önemli rol oynar. Aynı zamanda hamilelikte ortaya çıkan mide bulantısının da önüne geçer. B6 vitamini sığır eti, tavuk eti, tavuk ciğeri, ton balığı, somon, peynir, yoğurt, süt ürünleri, nohut, muz ve avokado gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
10. Hafta: Hamilelik döneminin onuncu haftasında lif yönünden zengin gıdalar tüketilmelidir. Lif, hamilelik şekerini önler ve tansiyonu düzenler. Bunun yanında lif içeren gıdaları tüketmek kabızlık oranını en aza düşürecektir. Lif fasulye, mısır, barbunya, avokado, nohut, bulgur, mercimek, taze fasulye, kepekli ekmek, enginar, yulaf, brokoli ve bezelye gibi gıdaların içerisinde bol miktarda bulunur.
11. Hafta: Hamilelik döneminin on birinci haftasında A vitamini yönünden zengin gıdalar tüketilmelidir. A vitamini, bebeğin hücre, cilt, göz ve kemik gelişiminde oldukça önemli bir rol oynar. Bunun yanında hamilelikte erken doğumun da önüne geçer. A vitamini beyaz peynir, alabalık, ciğer, somon, balık yağı, süt, peynir, krema ve tereyağı gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
12. Hafta: Hamilelik döneminin on ikinci haftasında D vitamini yönünden zengin besinler tüketilmelidir. D vitamini vücuttaki kalsiyumun emilmesine, bebeğin kemik gelişimine, oluşabilecek kas hastalıklarının önüne geçilmesine ve bebeklerde yaşanılabilecek nöbetlerin önüne geçilmesine önemli ölçüde fayda sağlamaktadır. D vitamini balık, ton balığı, peynir, tereyağı, yoğurt, kefir, mantar, süt, yumurta ve tahıllı gıdalarda bol miktarda bulunur.
13. Hafta: Hamilelik döneminin on üçüncü haftasında bol bol su tüketilmelidir. Hamilelik döneminde bol bol su tüketmek bu süreçte yaşanılabilecek yorgunluk, kabızlık ve baş ağrısı gibi sorunları en aza indirger.
14. Hafta: Hamilelik döneminin on dördüncü haftasında magnezyum yönünden zengin besinleri tüketmek bebeğin kemik ve dişlerinin gelişimine, hamile olan kişinin kan şekerinin düzenine olumlu yönde etki etmektedir. Magnezyum bitter çikolata, avokado, taze fasulye, muz, süt, ıspanak, soya fasulyesi ve yoğurt gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
15. Hafta: Hamilelik döneminin on beşinci haftasında B1 vitamini yönünden zengin besinleri tüketmek bebeğin beyin gelişimine fayda sağlar. B1 vitamini bulgur, mısır, tam buğday, çavdar, karaciğer, böbrek, et, süt, yumurta, balık, nohut, soya fasulyesi, kuru fasulye ve nohut gibi gıdaların içerisinde bol miktarda bulunur.
17. Hafta: Hamilelik döneminin on yedinci haftasında K vitamini yönünden zengin besinlerin tüketimi doğumu önleyecek sorunların önüne geçmeyi sağlayacaktır. K vitamini bezelye, soya, fındık, ceviz, çilek, kaju, kırmızı et, beyaz et, incir, nar, ıspanak, brokoli, hindiba, domates, yumurta ve ton balığı gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
18. Hafta: Hamilelik döneminin on sekizinci haftasında A provitamin karotenoidleri yönünden zengin besinleri tüketmek bebeği hücresel hasarlara karşı korumaktadır. A provitamin karotenoidleri kayısı, süt, lahana, brokoli, yumurta ve havuç gibi besinlerde bol miktarda bulunmaktadır.
19. Hafta: Hamilelik döneminin on dokuzuncu haftasında B3 vitamini yönünden zengin besinleri tüketmek vücutta bulunan karbonhidratları, yağları ve proteinleri enerjiye dönüştürmekte önemli bir rol oynar. Aynı zamanda B3 vitamini, vücutta bulunan zararlı kimyasalları karaciğerden temizlemeye yardımcı olur. B13 vitamini arpa, kırmızı et, kümes hayvanları, balık, yumurta, süt, peynir, fasulye, mercimek, fındık, badem, brokoli, ıspanak, narenciye, avokado ve muz gibi besinlerde bol miktarda bulunur.
20. Hafta: Hamilelik döneminin yirminci haftasında demir yönünden zengin besinleri tüketmek annenin ve bebeğin organlarına oksijen aktarımını sağlar ve karaciğerde yer alan zararlı kimyasalları temizler. Demir soya fasulyesi, kuru fasulye, bezelye, barbunya, kuru erik, kuru üzüm, kayısı, brokoli, ıspanak, lahana, karalahana, kuşkonmaz, karahindiba, pazı, yumurta sarısı, karaciğer ve yağsız kırmızı et gibi besinlerde bol miktarda bulunmaktadır.
21. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi birinci haftasında fosfor yönünden zengin besinleri tüketmek vücut ve kas hareketlerinin, böbrek ve sinirin fonksiyonlarının sürdürülmesinde ve kanın pıhtılaşmasında önemlidir. Fosfor süt, yoğurt, yumurta, dondurma, çikolata, mısır ekmeği, kepekli pirinç, fasulye, bezelye, badem, pastırma, jambon, sucuk, salam, sarımsak, patates ve kabak çekirdeği gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
22. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi ikinci haftasında protein yönünden zengin besinlerin kullanılması bebeğin organ gelişimine büyük ölçüde fayda sağlar. Protein kırmızı et, peynir, ton balığı, somon balığı, tavuk, yoğurt, süt, yumurta, fasulye, bezelye, ıspanak, mısır, brokoli, brüksel lahanası, kuşkonmaz, fındık, fıstık ve badem gibi besinlerin içinde bol miktarda bulunur.
23. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi üçüncü haftasında sodyum yönünden zengin besinlerin kullanılması vücudun ısısını kontrol altına alıp vücutta artan sıvının dengelenmesinde önemli bir yer tutar. Sodyum hamsi, karides, füme et, pastırma, jambon, turşu, zeytin, soya sosu, soslar, çorbalar, muz, şalgam, kabartma tozları, maya özü, soda, ekmek, pizza, makarna, yumurta sarısı, ceviz ve tuzlu fındık gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
24. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi dördüncü haftasında E vitamini yönünden zengin besinleri tüketmek hamilelik zehirlenmesini önler ve bebeğin vücutta şekillenmesine katkı sağlar. E vitamini zeytinyağı, ayçiçek yağı, kuru yemişler, soya fasulyesi, avokado, buğday ve yeşil yapraklı sebzelerin içerisinde bol miktarda bulunur.
25. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi beşinci haftasında manganez yönünden zengin besinleri tüketmek bebeği büyütmek için alınan karbonhidratları, aminoasitleri parçalamada önemli bir rol oynar. Aynı zamanda manganez annenin kan şekerinin düzelmesinde de oldukça önemlidir. Manganez; yulaf, buğday, çam fıstığı, fasulye, nohut, esmer pirinç, ananas, ıspanak, kabak çekirdeği, kuru üzüm ve yeşil çay gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
26. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi altıncı haftasında selenyum yönünden zengin besinleri bağışıklık sistemini güçlendirir. Selenyum; balık, jambon, dana eti, hindi, tavuk, çökelek ve yumurta gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
28. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi sekizinci haftasında Omega 3 yönünden zengin besinleri tüketmek düşük oranını önler ve bebeğin bağışıklık kazanmasına yardımcı olur. Omega 3 somon, tuna, uskumru, ceviz, fındık, kırmızı et, yumurta ve soya gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
29. Hafta: Hamilelik döneminin yirmi dokuzuncu haftasında B5 vitamini yönünden zengin besinleri tüketmek bebeğin cilt ve saç sağlığına, adrenalin seviyesine ve antikor üretimine fayda sağlar. B5 vitamini yumurta, peynir, fasulye, tavuk, balık, kuru yemişler, dana eti, avokado, patates, mısır, bezelye ve karnabahar gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
30. Hafta: Hamilelik döneminin otuzuncu haftasında kolin yönünden zengin besinleri tüketmek bebeğin hafıza gelişimine ve bilişsel becerilerinin gelişimine önemli ölçüde fayda sağlar. Kolin kinoa, mantar, yeşil mercimek, nohut, yumurta, tavukgöğsü, somon balığı ve havuç gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
31. Hafta: Hamilelik döneminin otuz birinci haftasında su tüketimi önemlidir.
32. Hafta: Hamilelik döneminin otuz ikinci haftasında protein yönünden zengin gıdaları tüketmek çok önemlidir. Özellikle bebeğin hızla geliştiği son aylarda protein alımı çok daha önemli bir hâl alır.
33. Hafta: Hamilelik döneminin otuz üçüncü haftasında B2 vitamini yönünden zengin besinleri tüketmek bebeğin ihtiyacı olan enerjiyi sağlamasında ve bebeğin büyümesinde büyük bir rol oynar. B2 vitamini peynir, badem, yumurta, susam, kırmızı et, brokoli, ekmek, fındık, ıspanak, avokado ve ada çayı gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
34. Hafta: Hamilelik döneminin otuz dördüncü haftasında folik asit yönünden zengin gıdaların tüketimi önemlidir.
35. Hafta: Hamilelik döneminin otuz beşinci haftasında içerisinde molibden bulunan besinleri tüketmek vücuttaki zararlı maddeleri n dışarıya atılmasını sağlar. Molibden yoğurt, sığır ciğeri, lima fasulyesi, buğday gevreği ve kabuklu fırında patates gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
36. Hafta: Hamilelik döneminin otuz altıncı haftasında demir yönünden zengin gıdaların tüketimi çok önemlidir.
37. Hafta: Hamilelik döneminin otuz yedinci haftasında kalsiyum yönünden zengin gıdaların tüketimi çok önemlidir. Son haftalarda kalsiyum kullanımı bağışıklık sistemini artırdığı için ve bebeğin gelişimine fayda sağladığı için çok önemlidir.
38. Hafta: Hamilelik döneminin otuz sekizinci haftasında Omega 6 yönünden zengin besinleri tüketmek bebeğin beyin, cilt, saç ve kemik gelişimine oldukça faydalıdır. Omega 6 ceviz, fıstık ezmesi, yumurta, kaju ve badem gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
39. Hafta: Hamilelik döneminin otuz dokuzuncu haftasında bakır yönünden zengin besinleri tüketmesi enerji düşüklüğünü önler ve bebeğinin iskelet sisteminin gelişmesine büyük ölçüde katkı sağlar. Bakır istiridye, kaju, badem, ıspanak, çiğ lahana ve bitter çikolata gibi besinlerin içerisinde bol miktarda bulunur.
Hamilelik döneminde anne adayının ve bebeğin sağlığı için en önemli konulardan birisi beslenmedir. Bebeğin gelişimi, hamilelik sürecinin rahat geçmesi ve anne adayının fazla kilolar almadan bu dönemi iyi bir şekilde geçirmesi içi en dikkat edilmesi gereken konu hamilelik döneminde beslenmedir.
Hamilelik döneminde anne adayları özellikle demir, kalsiyum, magnezyum, protein ve folik asit alımına oldukça önem vermelidir. Demir yönünden zengin olan ıspanak, lahana, kuru fasulye ve bezelye gibi ürünleri tüketmeye, kalsiyum yönünden zengin olan süt, peynir, yoğurt, ıspanak, lahana, kuru fasulye, brokoli gibi besinleri tüketmeye, magnezyum yönünden zengin olan avokado, taze fasulye, muz, süt, ıspanak, soya fasulyesi ve yoğurt gibi besinleri tüketmeye özen gösterilmelidir.
Protein olarak kırmızı et, peynir, ton balığı, somon balığı, tavuk, yoğurt, süt ve yumurta gibi besinler, folik asit olarak ise kuru fasulye, nohut, fındık, ceviz, kıvırcık lahana, ıspanak, marul, maydanoz, brokoli ve pancar gibi besinleri tüketmeye anne adayı oldukça fazla özen göstermelidir.