Hangi besin çevreye daha çok zarar veriyor?

Bazı sağlıksız besinler sağlıklı olanlara oranla daha az karbon salınımına neden olduğu için çevreye daha az mı zarar veriyor?

Küresel ısınma tehlikesiyle karşı karşıya olduğumuz bu dönemde, tattığımız her zevkin çevreye bir maliyeti olduğunun farkına daha fazla varıyoruz. Bu özellikle yediğimiz gıdalar açısından geçerli.

Yediğimiz 100 kalorilik ekmek 50 gram karbondioksit üretiyor

Tarım, fabrikada üretim ve üretilen malların taşınması sırasında çoğunlukla fosil yakıt kullanıldığı için sera gazları ortaya çıkıyor ve bu gazlar atmosferde ısıyı tutuyor. Bilim insanları bunun etkisini "karbon ayak izi" olarak ifade ediyor ve 100 gramlık gıdanın ürettiği karbondioksit hacmi şeklinde ölçülüyor.

Yediğimiz 100 kalorilik kek ve tatlı 81 gram karbondioksit üretiyor

Her tür yiyeceğin neden olduğu zarar ile çevreye etkisi bir piramit haline dönüştürüldüğünde, piramidin en altında çevreye en büyük zararı veren et ve süt ürünleri yer alıyor. Sebze ve meyvelerin ise en az zararla en üstte yer aldığı görülür. Ekmek, makarna gibi tahıla dayalı gıdalar ile şekerlemeler piramidin ortasındadır.

DERGİ - Yemek yerine hapla beslenmek mümkün mü?DERGİ - Yediğimiz ürünlerde neler saklı?DERGİ - Çikolata sivilce yapar mı?

Yediğimiz 100 kalorilik çikolata 59 gram karbondioksit üretiyor

Fakat bu yaklaşım vücudumuzun bu gıdalardan aldığı enerjiye dair fikir vermez. Örneğin bir dilim peynirden elde edeceğimiz enerjiyi ağırlık olarak çok daha fazla maruldan sağlayabiliriz.

Yediğimiz 100 kalorilik yumurta 440 gram karbondioksit üretiyor

İşte Washington Üniversitesi'nden Adam Drewnowski, American Journal of Clinical Nutrition dergisi için yazdığı makalede bu özelliği de göz önüne alarak 100 kalori değerindeki farklı gıdaların karbon salınımına dair tahminlerde bulundu.

Yediğimiz 100 kalorilik süt 351 gram karbondioksit üretiyor

Bu şekilde bakıldığında piramit tersine dönüyor. Örneğin kek, çikolata gibi tatlılar, karbon ayak izi bakımından dondurulmuş sebzelerin onda biri kadar çevreye zarar veriyor. Bu durumda et ise yumurtanın yarısı kadar karbon salınımına neden oluyor.

Yediğimiz 100 kalorilik et 248 gram karbondioksit üretiyor

Ancak bütün bunlar tatlılara yeşil ışık yakma şeklinde anlaşılmamalıdır. Aşırı şeker tüketiminin diyabet ve kalp hastalıkları da dahil birçok sağlık sorununa yol açtığı biliniyor.

Yediğimiz 100 kalorilik kutulanmış konserve sebze 787 gram karbondioksit üretiyor

Fakat yediğimiz yemeklerin çevreye etkisini değerlendirmede aşağıdaki veriler bir fikir verebilir, dengeli ve sürdürülebilir bir beslenme konusunda karar vermemize yardımcı olabilir.

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future sayfasında okuyabilirsiniz.Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.