Harput için yol haritası planı

Hazırlanan Raporda, Harput’un önemi, Elazığ için değeri biz kez daha vurgulanarak, yörenin tekrar canlandırılması için herkesin elini taşın altına koyarak bir çalışma, gayret, ilgi ve destek vermesi gerekliliği belirtildi.

Bu hususta herkesi hassasiyet ve duyarlılığa çağıran STK platformu üyeleri, Harput için belirlenen yol haritasını sırayla açıkladı

Planlama: Harput’un turizm potansiyelinin ortaya çıkarılması için yapılması gereken işler ve bunların önceliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Yani once hangi çalışmadan başlanılmalıdır, bu çalışmalar hangi kurum ve kuruluşun yetki ve sorumluluğu altındadır, sorumlu kurum ve kuruluşun imkânları ne ölçüdedir ve belirlenen çalışmalar ne kadar zamanda tamamlanabilir gibi sorulara cevap aranarak Harput ile ilgili yapılacak çalışmaların bir yol haritasının çıkarılmasına daha doğrusu planlanmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Böyle bir planlama ilgili kurum yetkililer, uzmanlar ve ilgili STK temsilcilerinin katılımı ile yapılacak bir çalıştay sonucunda ortaya çıkarılabilinir.

Koordinasyon: Harput’la ilgili yapılması gereken imar, alt yapı, restorasyon, kültür sanat faaliyetleri gibi işler Belediye, Kültür Müdürlüğü, Vakıflar Genel Müdürlüğü, il Özel İdare… gibi farklı bir çok kurum ve kuruluş tarafından yürütülmektedir. Dolayısıyla işlerin takibi ve koordinasyonunda zaman zaman aksamalar olabilmektedir. Harput’la ilgili yapılacak işlerin takibi ve koordinasyonu, bir Vali Yardımcısı başkanlığında ilgili birimlerden ve ilgili STK ‘ lardan temsilcilerinin bulunduğu bir kurul tarafından yürütülmesi işlerin daha seri ve hızlı ilerlemesini sağlayacaktır.

Koruma amaçlı imar planın revize edilmesi: Harput’a ilişkin yapılan ve yapılacak tüm düzenlemeler hâlihazırda kabul edilmiş ve onanmış Koruma amaçlı imar planı dâhilinde yürütülmektedir. Ancak planın birçok konuda yeterli olmadığı, planın uygulamasında parselasyon ve mülkiyet konularında birçok problemin ortaya çıktığı bilinmektedir. Bu problemlerin giderilmesi için İlgili kurumun Koruma amaçlı imar planını revizesi için çalışma yapması gerekmektedir. Bu konuda bir revize plan hazırlatarak ilgili kurula sunmalıdır. Kesinleşecek Koruma Amaçlı İmar Planına göre 3194 sayılı imar kanununun 18. Maddesi uygulanmalıdır. Yapılacak imar planı taslağı uygulanabilirlik bakımında eşleştirildikten sonra kesinleştirilmelidir.

Restore edilen konakların kullanıma açılması: Elazığ Belediyesi tarafından yapılan evlerin restorasyon çalışmaları tamamlanmış bulunmaktadır. Bu binaların zaman kaybetmeden kullanıma açılması gerekmektedir. Aksi halde uzun süre kullanılmaz ise yapılan harcama ve emekler heba olabilir.

Bedesten: Harput’un tarihi ve kültürel yapısını ortaya koyacak Bedestenin bir an önce yapılması gerekmektedir. Ayrıca Sarahatun Camii önündeki meydana güvercinlerin inmesini sağlamak, Harput’a ayrı bir güzellik katacaktır.

Camii ve Çınar Altı: Kurşunlu camii ve içinde bulunduğu çay bahçesi Harput’un en merkezi kısmında yer almaktadır. Camii ve çevresinin mevcut durumu camiyi gizlemektedir. Bu sebeple Kurşunlu cami, çevresi, çay bahçesi, önündeki çeşmeler yeniden düzenlenmelidir.

Oto-park: Harput ta günümüzde en önemli ihtiyaçların başında oto-park ihtiyacı gelmektedir. Gerek gezi amaçlı gerekse piknik amaçlı Harput’a gelen vatandaşların araçlarını park edecek yeterli park alanı yoktur. Bunun için Belediyenin ivedilikle bir tanesi Harput’un girişi olmak üzere uygun yerlere oto park yapması gerekmektedir.

Harput’un araç trafiğine kapatılması: Bugün birçok tarihi ve turistik mekânlar araç trafiğine kapatılmıştır. Tarihin yaşatılması için otantik bir ortamın oluşturulması gerekmektedir. Ayrıca, araçların tarihi dokuya zarar verdiği de bir gerçektir. Bu sebeple Harput gibi tarihi bir mekânın araç trafiğine kapatılması gerekmektedir. Bunun için Harput’a gelen misafirlerin araçları Harput’un girişinde yapılacak oto-parkta park ettirilerek Balakgazi, Sarahatun, Kale, Dabakhane ve Ulucami gibi tarihi mekânları yaya veya eskiden Elazığ’da yaygın olarak kullanılan faytonlar ile gezdirilerek otantik bir ortam sağlanmalıdır.

Karakolun taşınması: Koruma amaçlı planda da ön görüldüğü gibi Jandarma karakolunu yeni bir binaya taşıyarak söz konusu binanın El sanatları Eğitim Merkezi olarak kullanılmasının sağlanması gerekmektedir.

Mezarlıklar: Harput günümüzde bir mezarlıklar şehri haline gelmiştir. Mevcut mezarlık alan her geçen daha da genişletilmektedir. Mezarlık alanlarının sınırlandırılması Harput’un geleceği için büyük önem arz etmektedir. Ayrıca, Harput’ta önemli bir tarihi değere sahip âlim ve müderrislerin mezarları ve de mezar taşları koruma altına alınmalı mevcut mezarlıklar ağaçlandırılmalıdır.

Buzluk mağarası ve ölbe vadisi: Buzluk mağaraları, Harput’un turizme kazandırılması gereken önemli değeridir. Bu konuda başta yol, su gibi altyapı eksiklikleri giderilerek mağara ile beraber çevresinin yeniden düzenlenerek turizm potansiyelinin arttırılması gerekmektedir. Aynı zamanda Ölbe vadisi de koruma altına alınarak vadinin doğal yapısına zarar verecek faaliyetlerden korunması gerekmektedir.

Meryem Ana Kilisesi: Harput’ta sadece Türk İslam medeniyetine ait tarihi eserlere değil diğer inanç ve kültürlere ait tarihi eserlerinde korunması ve turizme kazandırılması sağlanmalıdır. Bu bağlamda M.S 179 yılında yapılan ve Süryani cemaatine ait Meryem Ana kilisesinin korum altına alınması ve restorasyonu önem arz etmektedir.

Piknik alanları: Özellikle yaz aylarında şehirden çok sayıda vatandaş Harput’a piknik yapmak için gelmektedirler. Ancak vatandaşlar yeterli piknik alanları bulamamakta, boş bulabildiği yerde piknik yapmaya çalışmaktadır. Bu durum Harput’un tarihi dokusuna zarar vermektedir. Bunun için Harput’ta tarihi eserlere ve dokuya zarar vermeyecek yeni piknik alanları oluşturulmalıdır.

Güvenlik: Özellikle kış aylarında metruk bir yer görünümüne bürünen Harput’un serseri tiplerin, gayri meşru işlerin döndüğü bir mekân haline geldiği, yer yer arka yüzünde hırsızlıkların olduğu bilinmektedir. Bu durum Harput’un imajına zarar vermektedir. Daha fazla kameranın olması, güvenlik açısından daha iyi olacaktır. Yine başıboş köpeklerin mezarlıklara doğru çok tehlikeli olabilecekleri görülmektedir. Güvenliği artırmanın önemli bir parçası da ışıklandırmadır. Harput’un birçok noktası ışıklandırmadan yoksundur. Işıklandırma ayrıca, Harput’un güzelleştirilmesinde de faydalı olabilir.

Fırat Üniversitesinin Harput’a katkıları; Fırat Üniversitesi Harput’u yaşayan bir Harput haline getirilmesinde ve de Harput’un markalaşmasında önemli katkılarda bulunabilir. Üniversitenin Harput’a açacağı veya Harput’a taşıyacağı bir ilahiyat Fakültesi, Turizm Yüksek Okulu veya bir Araştırma Merkezi en azından Harput’u belirli sayıda öğrencinin eğitim gördüğü bir yer haline getirir ki; Bu durum Harput’un ihtiyacı olan sosyal hareketliliğini önemli ölçüde sağlar. Aynı zamanda İlahiyat Fakültesi Harput’un ve bölgenin ilmi ihtiyaçları açısından besleyici olabilir. Turizm Yüksek Okulu ve de buna bağlı ileride yapılacak uygulama oteli Harput’un Turizm potansiyelini önemli ölçüde arttıracağına inanıyoruz.

Fırat Üniversitesi Harput’un tanıtımında da çok önemli katkılarda bulabilir. Üniversitenin 23-25 Mayıs 2013 tarihleri arasında düzenleyeceği ‘Geçmişten geleceğe Harput” konulu sempozyumda Harput’un sahip olduğu kültürel ve tarihi mirasın akademik çevrelerce tartışılarak gün yüzüne çıkarılmasını sağlayacaktır. Fırat Üniversitesinin Harput ile ilgili katkısı bununla sınırlı kalmamalı, Abant toplantıları adı ile yapılan toplantılara benzer her yıl veya 2 yılda bir konusu Harput olmasa da ismi Harput olan “Harput müzakereleri” , Harput buluşması”… gibi tarih, edebiyat, din, sosyoloji veya siyaset gibi konularında, güncel konulu ulusal veya uluslararası toplantılar yapabilir. Bu tür etkinlik Harput’un ülkemizin aydın kesiminde, akademik çevrelerinde ve de medyada tanınıp bilinmesine dolayısıyla markalaşmasına büyük katkı sağlayacaktır.

Diyanet İhtisas Eğitim Merkezi; 1982 yılından beri Eğitim Merkezi olarak hizmet veren Diyanet Eğitim Merkezinin İhtisas eğitimleri verilebilecek bir ilim yuvasına dönüştürülmesi sağlanabilir. Yurdumuzda İhtisas Eğitim Merkezleri İstanbul Haseki- Konya Selçuk- Rize- Trabzon- Kayseri ve Erzurum illerimizde yapılmaktadır. Harput Eğitim Merkezi de İhtisas Kursları için çok uygun bir bölgede bulunmakta ve ivedilikle değerlendirilmesi gerekmektedir

Kütüphane: Harput’un önemli bir değeri geçmişte ilim ve irfan yuvası olmasıdır. Ancak, bugün Harput’ta yaşamış büyük âlimler ait eserlerinin toplandığı bir kütüphane yoktur. Bu, Harput için büyük eksikliktir. Bu yüzden Harput’a bir kütüphane kurulması Harput’un ihyası için büyük bir önem arz etmektedir. Bunun için İstanbul’da faaliyet gösteren İSAM benzeri bir kütüphane Harput İslami İlimler Araştırma Merkezi (HİSAM) ismi ile Harput’ta kurulmalıdır.

Gözlem Evi: Harput yılın belirli dönemlerinde gökyüzünün en iyi seyredilebilecek noktalarından biridir. Bugün çeşitli yerlerde uzayla ilgili görüntülerin simülasyonların çok yoğun bir ilgiyle karşılandığını biliyoruz. İçinde gelişmiş teleskopların ve diğer uzay bilim ile ilgili çeşitli enstrümanların da olduğu bir gözlem evi hazırlanabilir veya bu teçhizatlara sahip bir gezici tır ile de bu faaliyet icra edilebilinir.

Teleferik: Ülkemizin birçok turistik bölgesinde kullanılan teleferik, Harput’un cazibesini arttıracaktır.

Müze: Tarih ve kültür hazinesi olarak adlandırdığımız Harput’ta bir müzenin olmaması önemli bir eksikliktir. Elazığ Etnografya müzesinin yıllardan beri Üniversite kampusunda adeta gizlenmiş, atıl vaziyette bulunması öte yandan Harput gibi tarihi ve turistik bir yerde müzenin olmaması anlaşılır gibi değil. Elazığ Müzesinin Harput’a taşınması, Harput’un ihyası için çok büyük öneme sahiptir. Eğer bu mümkün olmuyorsa Harput mutlaka ayrı bir müzeye kavuşturulmalıdır.

Kültür ve sanat etkinlikleri: STK’lara tahsis edilecek binalarda, STK’ larca hat, ebru, el sanatları, Osmanlıca gibi Harput’un tarihi ve kültürel değerlerinin yaşatıldığı, kursların verildiği kültür merkezlerine dönüştürülebilinir. Harput Musikisi konusunda faaliyette bulunan bir dernek veya vakıf’a tahsis edilecek açık veya kapalı mekânda haftanın belirli günlerinde gelen misafirlere Harput musikisi ziyafeti çekilebilinir. Kürsübaşı geceleri canlandırılabilinir.

Değerli İsimlerin Anılması: Harput’un ve de Elazığ’ın önemli manevi şahsiyetlerini ( İmam Efendi, Hacı Hulusi Efendi, Tayyar Baba…) konu alan bir anma etkinliği düzenlenebilir. Hatta bu etkinlik iyi organize edilebilirse hem Harput’un manevi yönüne katkı yapılmış olur hem de etkinlik rutin hale getirilerek Türkiye’nin birçok yerinden insanı Harput’la tanıştırma fırsatı yakalanmış olur.

Harput Günleri: Bugün tarihi ve turistik mekânları markalaştıran ana faaliyetlerin başında o mekanda yapılan kültür ve sanat etkinlikleri gelmektedir. Bu nedenle Harput’ta da “Harput Günleri” adı altında ünlü düşünürlerin, sanatçıların v.s. misafir edildiği, birçok etkinliğin yapıldığı günler düzenlenebilir. Ayrıca Harput’un sadece Türk ve İslam kültürü değil diğer din ve kültürlerinin de yaşatılması için etkinlikler yapılabilinir. Dünya Dinleri Kongresi gibi çeşitli etkinliklerle Kazakistan etkinlik turizminin başını çekiyor. Bizde de benzeri etkinlik alanları uluslar arası çapta düşünülebiliriz. Erzurum’da olduğu gibi Harput’un Müslümanların ve bizlerin eline geçişinin temsili bir tarihi kutlanabilir.

Tanıtım: Harput bir tarihi ve turistik bir merkez haline getirmek istiyorsak. Harput’un tanıtımı çok büyük önem arz etmektedir. Şuan bir Turizm danışma bürosunun olmaması, bununla beraber yeterince yön ve tanıtıcı, bilgilendirici tabelaların bulunmaması önemli bir eksikliktir.

Harput’un alt yapısı hazırlandıktan sonra Kurtlar vadisi dizisi yapımcısından Necati Şaşmaz’ın oynadığı bir Harput Fragmanı çekmesi talep edilebilinir.

Web: Bugün Harput’un ismini internetten aratsanız karşınıza 600’den fazla internet sitesi çıkacaktır. Ancak bunların çoğu ermeni siteleridir. Sanırsınız ki Harput başka birine ait ve Türkiye’de değil de Amerika’da bir yer. Alt yapı hazırlandıktan sonra Harput’un tanıtımı için özel bir web sitesi hazırlanmalı ve turizmle ilgili her şey bu site üzerinden paylaşılmalı, tanıtılmalıdır. Bugün bilgi ve haberleşme desteği olmadan hiçbir turizm planlaması, pazarlaması yapılamaz.

Konut inşası: Yaşanabilir Harput için bu kaçınılmazdır. Harput belli dönemler hariç çoğu zaman metruk bir yer gibi görülmektedir. Hatta bu nedenle güvenlik açısından da bazen sorunlar yaşanmaktadır. İnsanların Harput’ta yaşamayı tercih etmeleri için Harput’un dokusuna uygun tek katlı ya da iki katlı taş evler inşa edilebilir. Sit alanı dışında belirlenecek yerlerde “Harput evleri projesi” ismi ile yazlık ya da normal evler yapılabilinir. Harput’un bir yaşam merkezi haline getirilmesi Harput’un birçok sorununu azaltacaktır.

Sportif Etkinlikler: Harput birçok sportif etkinliğin yapılacağı bir yer olarak da düşünülmelidir. Milli Eğitim Ve Gençlik Spor İl Müdürlüğünün organizesi ile her yıl spor yürüyüşleri, izcilik faaliyetleri, yaz kampları, dağ ve kır bisiklet sürüşleri ve yarışları düzenlenebilir. Harput’un Kuzey kısmında baraj gölüne nazır yamaçlarda yamaç paraşütü için çalışmalar yapılabilinir.

Ajans23/Arzu Akın