Harran surları bir ilki yaşıyor

Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürü Selami YILDIZ basına yaptığı yazılı açıklamada “Şehir surları ve kapıları şehrin adeta mahreminin örtüsüdür. Şehrin kapıları sabah namazında dua ile açılır, yatsı namazlarından sonra da dua ile kapatılırdı. Şehir surunun dışında hanlar ve hamamlar vardı. İnsanlar şehre girmeden önce bu mekânlarda konaklar, dinlenir, yıkanır ve temiz elbiselerini giyerek şehre saygı ile girerlerdi. Harran, tarihi süreç içerisinde birçok medeniyete beşiklik etmiş, ilim ve irfan yurdu olan önemli bir şehirdir. Kültür ve Turizm Bakanlığımızın hazırladığı “Harran Kentinin Restorasyonu, Çevre Düzenlemesi ve Korunması Projesi” kapsamında Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün 29.05.2012 tarih ve 118676 Kazı ve Sondaj İzin Belgesi ile Harran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Başkanı Doç Dr. Mehmet Önal danışmanlığında, Şanlıurfa Müze Müdürü Müslüm Ercan Başkanlığında, arkeolog Nedim Dervişoğlu’nun sorumluluğunda, araştırma görevlisi S. İrem Öğütle ve üç arkeoloji öğrencisinin katılımı ve 42 iş temini ile başlatıldı. Kazı çalışmalarımız 50 derece sıcaklık altında özveri ile sürdürülmektedir. Arkeolojik kazı çalışmamız ile birlikte eş güdümlü olarak 4,5 km.’lik Harran Suru ve kapılarının aslına uygun olarak restorasyonu yapılması için, Şanlıurfa İl özel İdaresi’ne gerekli olan ödenek aktarıldı. İl Özel İdaresi, İl müdürlüğümüzde konu ile ilgili teknik elman olmadığı için Gaziantep Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü ile birlikte uygulama işini Eylül-2012’de ihale edecektir” dedi.

Kazı alanı sorumlusu arkeolog Nedim Dervişoğlu “İlk etapta Halep kapısından başlanarak güneye doğru 300 m’lik bir alan açığa çıkartılmış, 2012 yılı içersinde 1 km’lik bir alanın açığa çıkartılması hedeflenmektedir. Bu çalışmalar ışığında sur kalınlığının 3 m. olduğu, surların yüksekliğinin yaklaşık 7 m. olduğu tespit edilmiş, sur temellerinin kademeli olduğu orta kısmının düz olarak inşa edildiği en üst 2 m’lik kısmının yine kademeli şekilde yapıldığı gözlemlenmiştir. Harran Surlarının höyük üzerine kurulduğu da bu çalışmanın sonucunda tespit edilmiş yine bu surların mukavemetini artırmak için bir büyük iki küçük bastiyon (payanda-destek) kullanılmıştır. Sur taşları yöresel kireç taşından yapılmış ve çok gevşek yapıdadır. Surun iç kısmı düz olarak inşa edilmiş ve buradaki mimari öğeler sura bitişik olarak yapılmıştır. Kazı çalışmalarında çıkan seramik buluntuları genelde İslami dönem özelliği yansıtmakla birlikte az miktarda Doğu Roma Dönemi seramik örnekleri de ele geçmiştir. Kazı çalışmaları ilerledikçe surlar hakkında daha kapsamlı bilgiler elde edilecektir” dedi.

HARRAN ŞEHİR SURU VE KAPILARI

“Harran şehri, elips şeklinde bir alanın üzerinde kurulmuştur. Şehir, bazı kaynaklara göre 6, bazı kaynaklara göre 7 adet kapısı, 187 adet burcu olan, kesme taşlardan inşa edilmiş, yaklaşık 4 km. uzunluğunda, 7 m. yüksekliğinde, 3 m. eninde sur ile çevrilmiştir. Surların Seton Lloyd ve W.C.Brice 1951 yılında yayınladıkları şehir planında; doğuda Bağdat Kapısı, Musul Kapısı, Aslanlı Kapı, batıda Halep Kapısı, kuzeyde Anadolu (Rum) Kapısı ve güneyde Rakka Kapısı olmak üzere Harran şehir surlarının 6 kapısını işaretlemişlerdir. D.C.Rice ise yayınladığı planda bu kapılara ilave olarak kalenin güneyine bitişik gösterdiği Niyar Kapısı'nın da adını vererek surların 7 kapısı olduğunu belirtmiştir. Bugün şehir kapılarından sadece Halep Kapısı ayaktadır. Kapı alınlığındaki 588/1192 tarihli kitabede Selahaddin Eyyubi'nin kardeşi el-Melik el-Adil'in adı geçmektedir. Günümüzden 800 yıl önce Moğol istilası ile birlikte yerle bir edilen ihtişamlı kadim şehirden, günümüzde sadece Büyük Kapı (Halep Kapı), sur ve iç kale kalıntıları mevcuttur.” (Kültür ve İnançlar Diyarı Şanlıurfa, Şanlıurfa Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Şehir Kitaplığı Dizisi: 26, 2011, Sayfa: 180)