Harvardlı Türk bilim adamından müthiş buluş

Evde uygulanabilen ucuz ve hızlı testin sonuçları, cep telefonları için geliştirilen uygulama programıyla anında analiz ediliyor.

Dünyanın geri kalmış yerlerindeki HIV/AIDS sağlık sorunları üzerine yaptığı başarılı çalışmalarla Massachussetts Institute of Technology Technology Review Magazine tarafından 2006 yılında biyoteknoloji alanında dünyayı değiştirecek olan ilk 35 bilim adamı arasında gösterilen Türk Bilim Adamı Utkan Demirci, yumurtalık kanserinin erken teşhisi için de idrar testi geliştirdi.

Akdeniz Üniversitesi ve Houston Üniversitesi ortaklıklığında, Houston Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Metin Akay tarafından Kumluca’ya bağlı Adrasan beldesinde düzenlenen Amerika-Türkiye İleri Çalışma Enstitüsü Küresel Sağlık Teknolojileri Kongresi’ne katılan Demirci, yeni çalışmasıyla ilgili AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Harvard Üniversitesi Brigham Women’s Hospital’da Öğretim Üyesi olarak çalışan ve kendi laboratuvarında çalışmalarını sürdüren Asistan Prof. Utkan Demirci, nano teknoloji ile geliştirdikleri testin, ucuz, hızlı ve evde kullanılabilir olduğunu belirtti.

Yumurtalık kanseri olan hastaların yüzde 90’ının 5 yıl içinde hayatlarını kaybettiklerini vurgulayan Utkan Demirci, bunun en büyük nedeninin, hastalığa, erken dönemde zor tanı konulması olduğunu söyledi. Yumurtalık kanseri olan kişilerde CA125 proteinin yüksek olduğunu dile getiren Demirci, hastalığın teşhisi ya da tedavi sonrası hasta takipleri için bu protein miktarının sürekli izlenmesinin önemine işaret etti.

Geliştirdikleri idrar testi ile CA125 proteinin oranını 10 dakikada cep telefonu yazılımıyla analiz ettiklerini ifade eden Demirci, testin 1-2 dolarlık maliyetiyle çok kolay ulaşılabilir olduğuna da dikkati çekti.

-CEP TELEFONU UYGULAMASI ANALİZ EDECEK- Bilim adamlarının idrarda belli proteinlerin seviyesinin yüksek olmasının, yumurtalık kanserinin geri dönmesi ya da başlangıcını tespit edebildiğini gösterdiklerine dikkati çeken Demirci, bundan yola çıkarak çalışmalara başladıklarını söyledi.

Test için bir elin iki parmağını geçmeyecek büyüklükteki biyonano çipin yanısıra bir cep telefonu yazılımı geliştirdiklerini dile getiren Demici, cep telefonu yazılımının, yeni nesil telefonlara uygulama olarak indirilebileceğini, test sonuçlarını da bu uygulamanın analiz edeceğini belirtti.

Demirci, bu şekilde yumurtalık kanseri riski taşıyan kişiler ile yumurtalık kanseri olan ve tedavi edilen hastaların, hastalığın tekrarlama riskini de düzenli olarak test edebileceklerini söyledi.

Testi, klinik olarak yumurtalık kanseri olduğu bilinen hastalar ve sağlıklı kişiler üzerinde denediklerini dile getiren Demirci, "10 dakikada sonuç aldığımız testi klinik olarak yumurtalık kanseri olduğunu bildiğimiz hastalar ve sağlıklı kişiler üzerinde denedik. Elde edilen değerleri kan testlerinin sonuçlarıyla yan yana koyduk. Değerler aynı şeyleri söylüyor" dedi.

Demirci, teşhis için gerekli testleri, akıllı şekilde daha küçük, ucuz, hızlı ve uygulanabilir hale getirdiklerini söyledi.

-TEST NASIL UYGULANIYOR- Demirci’den alınan bilgiye göre, bir damla idrar, bir elin iki parmağını geçmeyecek büyüklükteki biyonano çipin içine konuluyor. Aynı biyoçipin üzerinden geçirilen bir sıvı ile biyonano çipte mavi renk oluşumu gözleniyor. Rengin tonu idrardaki CA125 proteininin oranına göre değişiyor. Bu rengin cep telefonuyla çekilen fotoğrafı, telefona yüklenen programla analiz ediliyor. Tüm bu işlemler 10 dakika içinde tamamlanırken, analiz sonucu telefondan mail yoluyla doktora gönderiliyor.

-HIV’İ İÇİN DE ALET GELİŞTİRMİŞTİ- Demirci, 2006 yılında geliştirdiği, HIV virüsünün saldırdığı beyaz kan hücrelerinin, çok ucuza ve hızlı bir şekilde Afrika’da bir dağın tepesinde bile sayılabilmesini sağlayan 10 centlik portatif ve tek kullanımlık aletle dikkati çekmişti.

Türk bilim adamının geliştirdiği bu alet, 3-5 dakika içinde hastalığa teşhis konulmasını sağlamıştı.

AA