Hasta yakınlarının psikolojisini koruyan öneriler
Alzheimer hastasının yakını olmak çok zor!
Alzheimer hastasının yakını olmak çok zor!
Anneniz, babanız ya da çok sevdiğiniz bir yakınınıza Alzheimer tanısı konuldu. Çevresindekileri tanımıyor, bilinçsiz davranışlar sergiliyor ve durum her geçen gün biraz daha kötüye gidiyor. Hastanın bakımını yapacak kişi sizseniz yorucu günlerin başındasınız. Bu zor durumu daha kolay atlatabilmek ise sizin elinizde.
Acıbadem International Hastanesi'nden Psikolog Ferahim Yeşilyurt,Alzheimer hastalarının yaşadıklarını anlatırken özel önerilerde bulunuyor.
Giderek kötüleşen bir yolculuk
Alzheimer hastalarının yakınları sonu belli olan, uzun süren ve giderek kötüleşen bir yolculuğa çıkmış gibidir. Kanser, diyabet, gibi hastalıklarda tedavi ön plandayken Alzheimerde bu duruma bir de koruma, kontrol ve bakım sorumluluğu ekleniyor. Bu nedenle hasta yakınının sorumluluğu artıyor. Diğer taraftan kendi anne-babasını giderek daha kötü halde görmek hasta yakınının bir diğer sorunu.
Sevdiğiniz kişinin size bağımlı hale gelmesi sizi üzüyor
Doğduğunuz günden bu yana size ebeveynlik etmiş, sizi korumuş ve bakmış bir insan hastalık sonrası giderek size daha bağımlı hale geliyor. Umutsuzluğa kapılıyorsunuz.
Bir yandan artık ihtiyaç hissettiğiniz o ebeveyn desteğini artık bulamayacaksınız, bir yandan da süreç giderek daha da kötüleşecek. Yani bu günler aslında iyi günleriniz ileride daha kötü şeyler yaşayacaksınız. Bu durumun farkında olmak oldukça yorucu bir şey. Çocuğunuz olduğunda işlerin giderek daha iyiye gideceği konusunda umudunuz vardır. Bir süre sonra bebek kendi başına yemek yiyebilecek, kendi başına tuvalete gidebilecek daha sonra da kendi başına banyo yapabilecektir. Oysa burada yaşanan durumun tersidir.
Fizyolojik kayıplar durumu daha da zorlaştırıyor
Zor ve zahmetli olan bu sürece bir de fizyolojik kayıplar eklenince hasta yakınının yükü daha da artıyor. Örneğin yemek yedirmek, tuvalet ihtiyacını gidermek, banyo yaptırmak, düşme sonucu oluşabilecek kırıklarla uğraşmak hasta yakınının ek sorumlulukları haline geliyor.
Alzheimer hastalarının yakınlarında sıklıkla tükenme belirtileri yaşanıyor. Tükenmenin bazı belirtileri şunlardır.
1-Fiziksel belirtiler
Yorgunluk bitkinlik hisleri
Kolay geçmeyen soğuk algınlığı ve grip
Sık sık baş ağrıları
Uyku bozuklukları
Kilo değişimleri
2-Davranışsal belirtiler
Çabuk öfkelenme, negativizm
Alınganlık, taktir edilmediği duygusu
Alkol tütün kullanımında artış
Kendine güvende azalma
Evlilik, aile çatışmaları ile aile ve arkadaşlardan uzaklaşma
Sosyal izolasyon, uzaklaşma, içe kapanma ve sıkıntı
Hevesin kırılması, kolay ağlama, konsantrasyon güçlüğü
Bazı şeyleri erteleme ve sürüncemede bırakma
Hastalıkla ilgili bilginiz olmalı
Bakıma başlarken hastalığın gelişimi konusunda hekiminizden detaylı bilgi almalısınız. Çünkü yalan yanlış bilgi ile bu tedaviyi sürdürmek çok zor. Hastalık ve bakım süreçlerini öğrenmek sizi nelerin beklediğini bilmek zorundasınız. Örneğin hastanın evden tek başına dışarı çıkması durumunda kaza ve kaybolma riski taşıdığını, düşme ve yaralanma riskini azaltmak için delici cisimleri ortada bırakmamak gerektiğini, balkon kapılarında güvenlik önlemleri almak gerektiğini bilmek zorundasınız.
Alzheimer hastası yakınlarına özel öneriler
Problemin varlığını ve önemini kabul edin:
Kolay ve kısa sürede çözeceğiniz bir sorunla karşı karşıya değilsiniz. Bu nedenle zaman içinde bazı sorunlar yaşayacağını kabul edin. "Bana bir şey olmaz”, ya da "Ben iyiyim” demeyin. Bir insan olduğunuzu unutmayın.
Gerçekçi olun:
Tedaviyle ilişkili daha gerçekçi belirleyin.Kısa sürede mucizevi gelişmeler olacağını beklemeyin.
Spor ve müzik aktivitelerine katılın:
Ona daha faydalı olabilmeniz için öncelikle sizin iyi olmanız gerekiyor. Bunu sağlayabilmek için de kendinize zaman ayırmanız, bazı spor ve müzik aktivitelerine katılmanız faydalı olacaktır.
Evden uzaklaştığınızda suçluluk hissetmeyin:
Hasta yakınları sıklıkla evde kalmak istiyor. Evden ayrılma durumlarında ise suçluluk duygusu yaşayabiliyorlar.Ancak bu ayrılma bir lüks değil bir zorunluluk. Eğer evden hiç çıkmazsanızona yardımcı olmanız giderek daha güçleşecektir.
Tükenme ile ilgili yaşadıklarının paylaşın:
Hastalığın tedavisi sürecinde tükenme belirtilerini yaşamanız kaçınılmazdır. Bu süreci yalnız yaşamak yerine yakınınızdaki bazı kişilere anlatmaya çalışın. Sizi tam olarak anlayamasalar da paylaşmak sizi rahatlatacaktır.
Kendi hayatınızı unutmayın:
Hastalığın öncesinde de sonrasında da sizin bir hayatınız var olacak.
Bu yaşamı unutarak tamamen hasta endeksli yaşayamazsınız.Kendinize yönelik bazı beklenti ve amaçlarınızı gerçekleştirmek için çabalarınız olmalı.
