Hayvanların uzay yolculuğu
Uzaya ilk gidenler hayvanlardı. Denek olarak kullanılan bu hayvanlar bakın nasıl eğitildi...
Dünyanın yörüngesine ilk kez 1957 yılında bir canlı gönderildi. Laika adlı köpek başıboş bir sokak köpeği olmasına karşın kendisiyle birlikte elemeye giren diğer iki eğitimli rakibini geride bırakmayı başardı. Fırlatmadan birkaç saat sonra hayatını kaybetse de Laika’nın yaptığı yolculuk, canlı bir yolcunun uzay mekiğinden sağ çıkabileceğini ve yerçekimsiz ortama dayanabileceğini gösterdi.
Fotoğrafta SSCB Bilimler Akademisi’ndeki bakıcılar uzay programındaki köpekleri tanıtırken görülüyor. 1950’li ve 1960’lı yıllarda Ruslar uzaya en az 57 kez köpek gönderdi. Ancak uzaya fırlatılan köpeklerin sayısı aslında daha az, çünkü pek çok hayvan birden fazla kez gönderilmişti.
Resimde, katılacağı uzay uçuşundan önce yapılan eğitim alıştırmaları sırasında kapsüle bağlanmış bir sincap maymunu görülüyor. Küçük Adam adı verilen bu maymunun benzer bir eğitim sürecinden geçen “yoldaşı” Gordo, 1958 yılında yerden 500 km yüksekliğe ulaşan 15 dakikalık bir fırlatmaya katılmıştı. Gordo dünyaya sağ salim döndü ancak iniş sırasında uzay aracının paraşütü açılmadı ve denize çakıldı. Gordo'nun kapsülü bulunamadı
Uzaya yaptıkları ilk yolculuktan sağ çıkmayı başaran iki maymun, Able ve Baker, NASA’nın basın toplantısında kameralara poz veriyor. 1959 yılında çekilen fotoğrafın soldaki 3.2 kilo ağırlığındaki makak maymunu Able, sağdaki ise Peru’dan getirilen 5 kilo ağırlığındaki sincap maymunu Baker. İki hayvan yolculukları esnasında normal yerçekimi gücünün 38 kat fazlasına, 9 dakika boyunca da yerçekimsiz ortama dayandı. Able, dünyaya döndükten dört gün sonra vücudunda enfeksiyona yol açmış bir elektrotun çıkarıldığı ameliyat sırasında öldü. Baker ise 1984’e kadar yaşamayı başardı.
Yuri Gagarin’in Nisan ayında yörüngeye fırlatılmasından birkaç ay önce 1961 kışında NASA, Mercury programının eksiklerini gidermek için şempanzeleri kullanıyordu. Bu şempanzelerden yaklaşık 20 tanesi New Mexico eyaletinde bulunan Holloman Hava Kuvvetleri Üssü’nde uzay uçuşu ekipmanlarının simülasyonlarında kullanıldı.
Holloman eğitim programı kapsamında, şempanzelere kendilerine verilen ışık ve ses komutlarına uygun olarak basit görevleri nasıl yerine getirecekleri öğretildi. Resimdeki el bu eğitim sırasında test edilen Jim isimli bir şempanzeye ait: Kendisinden farklı olan şekli yani ortadaki çemberi seçmesi istenen Jim, karelerden birini seçerek hata yapıyor.
Holloman programında eğitilen şempanzeler, yukarıda görülene benzer bir Merkür Kapsülü içinde fırlatılmaya hazırlanıyordu.
Holloman programı kapsamında eğitilen şempanzelerden iki tanesi başarıyla yörüngeye yerleştirildi. Ham isimli şempanzenin Ocak 1961’de yaptığı yolculuk 16 dakika 59 saniye sürdü. Ham’den 10 ay sonra fırlatılan yoldaşı Enos dünyanın etrafında tam iki tur atmayı başardı.
Ham, yörüngedeki kısa süren yolculuğunun ardından kapsülüyle birlikde Atlantik Okyanusu’na düştü. Kurtarma ekibi tarafından denizden çıkarılan Ham’in vücudundaki tek hasar burnundaki küçük bir çürüktü.
Ham ve Enos’un yolculuklarını başarıyla tamamlamasıyla, NASA uzaya insan göndermeye hazır olduğuna karar verdi. 20 Şubat 1962 tarihinde, John Glenn dünyanın yörüngesine fırlatılan ilk ABD'li oldu.
