Hazine'nin karnesi

ANKARA (İHA) - Hazine Müsteşarlığı, Ekonomik Programın Temmuz - Ağustos ayları bilançosunu açıkladı.Hazine tarafından açıklanan raporda, Türkiye Vakıflar Bankası'nın 31 Aralık 2001 itibariyle yüzde 5 olan konsolide sermaye yeterliliği standart oranını yüzde 9'a ulaştıracak 213.344 milyar TL sermaye benzeri kredinin Bankaya tahsis edilmesine Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) karar verdiği yer aldı. Ayrıca, Danıştay'ın Pamukbank'ın satış sürecini durdurması üzerine, BDDK'nın 27 Ağustos'ta Danıştay'a savunma verdiği, bu süreç için Danıştay kararının bekleneceği söyleniyor.

Yine Rapora göre, İstanbul Yaklaşımı kapsamında, Temmuz sonu itibariyle 80 firmanın 268 milyon dolarlık borcu yapılandırıldı. Hazine, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile üzerinde mutabakata varılan Stand-by düzenlemesi çerçevesinde uygulamakta olan programa ilişkin tüm ekonomik gelişmelerin özetliyor ve gerek kamu maliyesi alanında, gerek yapısal reformların hayata geçirilmesi hususunda gerçekleştirilen uygulamaları açıklıyor.

Bu açıklamanın satışbaşları şöyle:

GENEL EKONOMİK GELİŞMELER Türk Lirası karşılığı efektif alım-satım piyasasında işlem yapmaya yetkili kuruluşların Merkez Bankası aracılığı ile başka kuruluşlarla işlem yapma limitleri 1 Temmuz 2002 tarihinden itibaren sıfırlandı.

Açıklamaya göre, Almanya Federal Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 15.03.2002 tarihinde imzalanan Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında, "Samsun Katı Atık Projesi", "Sanayide Çevre Koruma Önlemlerinin Desteklenmesi Projesi" ile "KOBİ Kredi Programı Projesi" için hibe ve kredi anlaşmaları 4 Temmuz 2002 tarihinde imzalandı. Sözkonusu projelere ilişkin kredi ve hibe anlaşmaları Hazine Müsteşarlığı, Alman Kredi Kuruluşu Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW) ve ilgili borçlu kuruluşlar arasında imzalandı. KfW'den sağlanan toplam 78,710,902.64 DM (40,244,245.48 Euro) tutarındaki krediler yüzde 2 sabit faizle 10 yılı ödemesiz 30 yıl vadeli olarak temin edildi.

Ayrıca, yine 4 Temmuz 2002 tarihinde Avrupa Yatırım Bankası ile üzerinde mutabık kalınacak orta ölçekli belediyelerin su, atık su ve drenaj hizmetlerinin sağlanmasında kullanılmak üzere oluşturulan "Belediye Su ve Kanalizasyon Altyapı Programı"nın kısmi dış finansmanı için Avrupa Yatırım Bankası ile 40,000,000 Euro tutarında bir kredi anlaşması imzalandı. Sözkonusu kredinin vadesi 7 yılı ödemesiz dönem olmak üzere toplam 25 yıl olup, faiz oranı Avrupa Yatırım Bankası'nın benzer vadeli kredilere uyguladığı sabit faiz oranının olacağı belirtildi.

Bankaların Türk Lirası zorunlu karşılıklarına uygulanan faiz oranı 9 Temmuz 2002 tarihinden geçerli olmak üzere 3 puan artırılarak yüzde 25'e yükseltildi.

TÜRKİYE'NİN KREDİ NOTLARI Standard&Poor's 9 Temmuz 2002 tarihinde Türkiye'nin görünümünü yaşanan siyasi gelişmeler ışığında durağandan negatife çevirdiğini açıkladı. Moody's 10 Temmuz 2002 tarihinde Türkiye'nin görünümünü durağandan negatife çevirdiğini açıkladı. JP Morgan 11 Temmuz 2002 tarihinde Türk tahvillerinin ağırlığını "underweight"ten piyasa ortalaması olan "marketweight"e yükseltti. Japon Kredi Değerlendirme Kuruluşu (JCR) 12 Temmuz 2002 tarihinde ülkemizin ihraç ettiği tahvillere ilişkin kredi notunun görünümünü durağandan negatife çevirdiğini açıkladı.

SAĞLANAN KREDİLER
2 Temmuz 2002 tarihinde Türk - Alman Mali İşbirliği kapsamında Almanya Federal Cumhuriyeti Hükümeti ile "Belediye Altyapı Programı I"nın finansmanı amacıyla yaklaşık 35.9 milyon Euro tutarında bir mali işbirliği anlaşması imzalandı. Bu anlaşma kapsamında, "Belediye Altyapı Programı I" içerisinde yer alacak küçük ve orta ölçekli belediye projelerinin finansmanını teminen 25 milyon DM ( yaklaşık 12,8 milyon Euro) kredi; 45 milyon DM (yaklaşık 23,1 milyon Euro) hibe olmak üzere toplam 70 milyon DM (yaklaşık 35,9 milyon Euro) finansman sağlanacağı belirtildi. Bu çerçevede, Programda yer alan projelerin hem yatırım harcamalarının finansmanı, hem eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin finansmanı sağlanacağı ifade edilen açıklamada, ayrıca, anılan Program kapsamında yer alan belediye projelerinin dış finansman ihtiyacının kalan bölümü de Avrupa Yatırım Bankası'ndan sağlanacak kredilerle karşılanacaktır.

YPK KARARI Açıklamaya göre, Yüksek Planlama Kurulu'nun (YPK) 2003 Yılı Programı ve Mali Yılı Bütçesi Makro 3 Çerçeve Kararı 16 Temmuz 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. Söz konusu karara göre 2003 yılı sonu itibariyle TÜFE'deki artışın yüzde 20, GSMH deflatörünün yüzde 26 ve GSMH büyümesinin de yüzde 5 olması bekleniyor.

MERRILL LYNCH'İN TÜRK TAHVİLLERİ İLE İLGİLİ KARARI ABD'li yatırım bankası Merrill Lynch 17 Temmuz 2002 tarihinde Türk tahvillerinin ağırlığını "underweight"ten piyasa ortalaması olan "marketweight"e yükseltmiş, buna gerekçe olarak da siyasi belirsizliğin azalmasını gösterdi.

İÇ BORÇLANMA KURULU TOPLANTISI
İç Borç Danışma Kurulu toplantısı 22 Temmuz 2002 tarihinde İstanbul'da yapıldı. Toplantıda Piyasa Yapıcılığı Sistemi uygulaması ile sistemde yer alacak olan bankalara sağlanacak haklar ve bu bankalara getirilecek yükümlülüklerin ana hatları ile ilgili olarak Hazine Müsteşarlığı, TC Merkez Bankası ve İMKB yetkilileri tarafından ortaklaşa bir sunum yapıldı.

TEMEL EĞİTİM PROJESİ 1998 yılında Dünya Bankası ile mutabakata varılan 600 milyon ABD Doları tutarında iki aşamalı Temel Eğitim Projesinin ikinci aşamasına ilişkin 300 milyon ABD Doları tutarındaki İkraz Anlaşması ve ekleri, 16 Temmuz 2002 tarihinde Dünya Bankası Yönetim Kurulu'nda görüşülerek onaylanmış olup, söz konusu anlaşma 26 Temmuz 2002 tarihinde imzalandı. Temel Eğitim Projesi'nin İkinci Aşamasında, eğitimin yaygınlaştırılması amacıyla ilköğretim okullarının iyileştirilmesi ve ek tesis ihtiyaçlarının karşılanması, eğitimin niteliğinin yükseltilmesi amacıyla bilgis ayar donanımlı sınıfların kurulması, öğretmenlere yönelik çeşitli hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve kırsal kesim ve gecekondu okullarına eğitim malzemesi sağlanmasına yönelik faaliyetler gerçekleştirileceği belirtildi.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ
Özel Tüketim Vergisi Genel Tebliği ile ham petrol ve petrol ürünlerinin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) kapsamına alınması ve petrol Ürünlerinden Akaryakıt Fiyat İstikrar Fonu (AFİP) uygulamasının kaldırılmasına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı 30 Temmuz 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı.

BSMV'DE DEĞİŞİKLİK YAPAN BAKANLAR KURULU KARARI Banka ve Sigorta Muamele Vergisi'nde (BSMV) değişiklik yapan Bakanlar Kurulu Kararı 30 Temmuz 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. Söz konusu Karara göre BSMV kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden binde bir, bankalararası kambiyo satış muamelelerinde ise satış tutarı üzerinden sıfır olarak belirlendi.

ÇİFTÇİLERE DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİ
Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu Devlet Bakanlığı ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan çiftçilere Doğrudan Gelir Desteği Ödemesi Yapılmasına ve Bu Amaçla Çiftçi Kayıt Sisteminin Oluşturulmasına İlişkin 2002/41 sayılı Tebliğ 31 Temmuz 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

TÜRK TELEKOM'UN ÖZELLEŞTİRİLMESİ Türk Telekom'un özelleştirilmesine ilişkin yapılan çalışmalar çerçevesinde değer tespit komisyonuna yardımcı olmak üzere danışman firma seçilmesi amacıyla açılan ihaleye 1 Ağustos 2002 tarihi itibariyle üç firma teklif vermiş, yapılan değerlendirme sonucu 15 Ağustos 2002 tarihinde, değer tespit komisyonuna danışman firma olarak "Rothschild & Ernst&Young" seçildi.

POAŞ HİSSELERİNİN DEVRİNE İLİŞKİN SÖZLEŞME Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından 16 Temmuz 2002 tarihinde alınan kararla, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı portföyünde yeralan Petrol Ofisi A.Ş.'nin (POAŞ), yüzde 25.8 oranına kadar hamiline yazılı "A Grubu" hissesinin, İş Doğan Petrol Yatırımları A.Ş.'ye İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Toptan Satışlar Pazarında, ÖİB'in Mart 2002 döneminde Petrol Ofisi A.Ş. halka arzında uluslararası yatırımcılara uyguladığı 30.000.-TL üzerinden, İMKB kuralları çerçevesinde satışının yapılması kararlaştırıldı. Bu çerçevede, söz konusu POAŞ hisselerinin devrine ilişkin 31 Temmuz 2002 tarihinde İş Doğan Petrol Yatırımları A.Ş. ile satış sözleşmesi imzalandı.

KAMU MALİ YÖNETİMİ VE MALİ KONTROL KANUNU TASARISI Kamu kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli bir şekilde toplanması ve kullanılmasını, hesap verilebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere, kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişini, kamu bütçelerinin hazırlanmasını, uygulanmasını, tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesini, raporlanmasını ve mali kontrolün düzenlenmesini öngören Kamu Mali Yönetimi ve Mali Kontrol Kanunu Tasarısı 2 Ağustos 2002 tarihinde TBMM'ye sunuldu.

GECELİK FAİZ ORANLARI YENİDEN BELİRLENDİ
Merkez Bankası bünyesindeki Bankalararası Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Repo - Ters R epo Pazarı'nda uygulanmakta olan kısa vadeli faiz oranları 5 Ağustos 2002 tarihinden itibaren yeniden belirlenmiştir: Gecelik Faiz Oranları: Borçlanma faiz oranı yüzde 48'den yüzde 46'ya düşürülürken, borç verme faiz oranı yüzde 55'den yüzde 53'e düşürüldü. Diğer Vadeler: 1 haftalık borçlanma faiz oranı yüzde 49'dan yüzde 46'ya düşürüldü. Geç Likidite Penceresi Faiz Oranları: Geç Likidite Penceresi uygulaması çerçevesinde, Bankalararası Para Piyasası'nda Saat 16:00 - 16:30 arası gecelik vadede uygulanan borç verme faiz oranı yüzde 65'ten yüzde 63'e düşürülürken, yüzde 5 olan borçlanma faiz oranı değiştirilmedi.

4771 SAYILI KANUN YÜRÜRLÜĞE GİRDİ Avrupa Birliği uyum yasaları olarak bilinen Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 4771 Sayılı Kanun 9 Ağustos 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

ELEKTRİK PİYASASI TARİFELER YÖNETMELİĞİ VE EK BÜTÇE YASASI Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından hazırlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği 11 Ağustos 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı.

Seçimde ortaya çıkacak bazı harcamaların finansmanı amacıyla çıkarılan 150 trilyon TL'lik Ek Bütçe Yasası 13 Ağustos 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

80 FİRMA, FİNANSAL YENİDEN YAPILANDIRMA PROGRAMI KAPSAMINA ALINDI Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Temmuz ayı sonu itibariyle toplam istihdamı 12.774 kişiye ulaşan 80 firmanın İstanbul Yaklaşımı olarak bilinen Finansal Yeniden Yapılandırma Programı kapsamına alındığını ve bu bağlamda 268.3 milyon ABD Doları tutarındaki borcun yeniden yapılandırıldığını açıklandı.

İŞ GÜVENCESİ YASASI YÜRÜRLÜĞE GİRDİ
İş Güvencesi Yasası olarak bilinen "İş Kanunu, Sendikalar Kanunu ile Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Düzenlenmesi Hakkında Kanun" 15 Ağustos 2002 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

DÜNYA BANKASI'NDAN 1 MİLYAR 350 MİLYON DOLAR KREDİ Dünya Bankası'ndan, mali sektör ve kamu sektörüne yönelik orta vadeli reform programlarının desteklenmesi amacıyla, 1 milyar 350 milyon ABD Doları tutarında "İkinci Program Amaçlı Mali Sektör ve Kamu Sektörü Uyum Kredisi" (Programmatic Financial and Public Sector Adjustment Loan - PFPSAL-II) sağlanmasına yönelik çalışmalar tamamlandı. Açıklamada, Dünya Bankası Yönetim Kurulu'nda 16 Nisan 2002 tarihinde görüşülerek onaylanan krediye ilişkin İkraz Anlaşmaları 24 Nisan 2002 tarihinde Hükümet ve Dünya Bankası arasında imzalanmış ve Bakanlar Kurulu'nca 8 Mayıs 2002 tarihinde onaylandığı belirtildi.
Kredi, her biri 450 milyon ABD Doları tutarında üç dilim halinde kullanılacak. Kredinin ilk dilimi (450 milyon ABD Doları), yürürlük koşullarının yerine getirilmesi sonucunda Dünya Bankası'nca 16 Ağustos 2002 tarihinde serbest bırakıldı.

SUUDİ KALKINMA FONU'NDAN DEPREMZEDELERE KONUT KREDİSİ Marmara Bölgesinde meydana gelen deprem sonrasında Bolu, Düzce ve Yalova'da oluşturulan yeni yerleşim alanlarının bağlantı yollarının inşaası için Suudi Kalkınma Fonu'ndan 108 milyon Suudi Riyali (yaklaşık olarak 28.81 milyon.- ABD Doları) tutarında kredi sağlanmasına ilişkin anlaşma 20 Ağustos 2002 tarihinde imzalandı. Söz konusu kredi, deprem zararlarının telafisi kapsamında, altı Körfez ülkesinin oluşturduğu Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) tarafından taahhüt edilen toplam 400 milyon ABD Doları tutarındaki kredi kapsamında sağlandı. Sağlanan 108 milyon Suudi Riyali tutarındaki kredi 5 yılı ödemesiz toplam 25 yıl vadeli ve yıllık yüzde 2 faizli olacak. Sağlanan finansman ile deprem bölgesindeki, Bolu, Düzce ve Yalova'daki, yeni iskan alanlarının ana yollara bağlantısı sağlanacak ve köprü, kavşak gibi karayolu yapıları inşa edilecek.

MB'NİN DÖVİZ VE EFEKTİF PİYASALAR'DAN ÇEKİLMESİ
2 Ocak 2002 tarih ve 2002-1 sayılı "2002 Yılında Para ve Kur Politikası ve Muhtemel Gelişmeler" başlıklı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası basın duyurusunda açıklandığı üzere, 2002 yılı içinde Merkez Bankası, Döviz ve Efektif Piyasaları'nda aracılık işlemlerinden aşamalı olarak çekilmeye başladı. Merkez Bankası'nın aracılık faaliyetlerinden çekilmesinin amacı, bankalararası döviz piyasasının derinliğini artırmak, risk algılamalarının yansıtıldığı fiyatlama mekanizmalarının oluşabilmesini sağlamak ve zaman zaman bu piyasalarda gerçekleşen işlemlerin Merkez Bankası taraflı işlemler olarak algılanması sonucu para ve döviz kuru politikalarına ilişkin piyasalara karışık mesajlar verilmesini önlemek olduğu belirtildi. Bu çerçevede, Merkez Bankası Döviz ve Efektif Piyasaları'nda işlem yapmaya yetkili kuruluşların birbirleri ile gerçekleştirdikleri işlemlere, Türk lirası depo karşılığı döviz depo (swap) piyasası ve Türk lirası karşılığı vadeli döviz alımsatım (forward) piyasasında 1 Mart 2002, Türk lirası karşılığı efektif alım - satım piyasasında 1 Temmuz 2002 tarihinden itibaren son verildi. Döviz depo piyasasında da bankaların başka bankalardan Merkez Bankası aracılığı ile borç alma işlemlerinin, 1 Temmuz 2002 tarihinden başlayarak, 2 Aralık 2002 tarihi itibarıyla sona erecek şekilde tedrici olarak azaltıldığı ifade edildi. 2 Eylül 2002 tarihinden itibaren ise, yukarıda yer alan Merkez Bankası duyurusunda açıklanan takvim doğrultusunda, Türk lirası karşılığı döviz alım - satım piyasasında işlem yapmaya yetkili kuruluşların Merkez Bankası aracılığı ile başka kuruluşlarla gerçekleştirdikleri işlemlere son verileceği belirtildi.

BAKÜ - TİFLİS - CEYHAN HAM PETROL BORU HATTI PROJESİ Bakü - Tiflis - Ceyhan ham petrol boru hattı projesinin fiziksel inşaatının başlamasından önceki son çalışma olan detay mühendislik aşaması 28 Ağustos 2002 tarihi itibariyle tamamlandı.

İSDEMİR İLK KEZ KAR ETTİ
İskenderun Demir Çelik (İSDEMİR), Ereğli Demir Çelik'e (ERDEMİR) devredilmesinin ardından gerçekleştirilen yeniden yapılanma ve maliyet düşürücü çalışmaların etkisiyle Temmuz ayında yaklaşık 1.1 milyar ABD Doları faaliyet karı ile ilk kez kar elde etti.

BANKACILIK SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ GELİŞMELER Hisselerinin tamamı Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na (TMSF) ait olan Toprakbank A.Ş. hisselerinin satışına ilişkin teklif verme süresi 05.07.2002 tarih itibariyle sona ermiş ve adı geçen Banka nezdinde inceleme yapma izni verilen Anadolubank A.Ş., Banka'nın satın alınması konusunda teklif v ermeyeceğini bildirdi. Toprakbank A.Ş. nezdinde inceleme yapmasına izin verilen Global Menkul Değerler A.Ş. (Global Menkul Değerler A.Ş., Avrasya Yatırım Holding A.Ş., Templeton Strategic Emerging Markets Fund LDC, Hedef Grubu Konsorsiyumu adına) ise teklifini 05.07.2002 tarih itibariyle Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na sundu.

PAMUKBANK
Hisselerinin tamamı Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna ait olan ve 29.06.2002 tarihinde satışa çıkarılan Pamukbank T.A.Ş. ile ilgili olarak, "Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik" hükümleri kapsamında sunulan bilgi ve belgeleri yeterli bulunan Oyak Bank A.Ş., T. Dış Ticaret Bankası A.Ş., T. İş Bankası A.Ş. ve Societe Generale Group'un başvuruları kabul edilerek, anılan Kurumların söz konusu Bankada inceleme yapmasına izin verildi.

TMSF'nin Pamukbank T.A.Ş.'nin satış sürecinin başlatılmasına ilişkin kararının yürütmesi Danıştay Nöbetçi Heyeti tarafından savunma alınıp yeniden bir karar verilinceye kadar durduruldu. BDDK davaya ilişkin savunmasını 27 Ağustos 2002 tarihinde Danıştay'a verdi.

VAKIFLAR BANKASI İLE DEĞERLENDİRME 4389 sayılı Bankalar Kanununa 4743 sayılı Kanunla eklenen geçici 4 üncü maddeye istinaden Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O.'nun sermaye yeterliliği standart oranını yüzde 9'a ulaştıracak tutarda sermaye benzeri kredi temin etmeye yönelik talebine ilişkin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun 06.08.2002 tarihli yazısı ve ekleri Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından incelendi. Yapılan değerlendirmeler sonucunda şu ifadelere yer verildi:

"1 - Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O.'nun 31.12.2001 itibariyle yüzde 5 olan konsolide sermaye yeterliliği standart oranını yüzde 9'a ulaştıracak 213.344 milyar TL sermaye benzeri kredinin Bankaya tahsis edilmesine ve işlemlerin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından tekemmül ettirilmesine,

2 - Verilecek sermaye benzeri kredinin Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (7) numaralı fıkrasında yer alan "sermaye benzeri kredinin, ana sermayenin yüzde ellisini aşan bölümü katkı sermaye hesabına dahil edilmez" hükmünden muaf tutulmasına,

3 - Verilecek sermaye benzeri kredinin Bankaların Kuruluş ve Faaliyetleri Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (8) numaralı fıkrasında yer alan prosedür uygulanmaksızın katkı sermaye hesabına dahil edilmesine, Bankalar Kanununun geçici 4 üncü maddesi ile 3 üncü maddesinin (11) numaralı fıkrası uyarınca karar verilmiştir."