Eski Yunan kültürü ile doğu kültürünün birbirine temas etmesi ile sanat, felsefe ve fikir akımlarında değişimler meydana gelmiştir. Bunun sonucu Helenizm ortaya çıkmıştır. Helenistik Dönem’in başlangıcı olarak ise Büyük İskender’in M.Ö. 334 yılında Anadolu’ya geçişi kabul edilir. Bu dönemin sona erişi ise Oktavianus’un son krallığı alışı ile olmuştur.
Helenistik Dönem nedir?
Perslerden intikam almak isteyen Büyük İskender, Helen şehirlerini kurtarmak için seferler başlatmıştır. Bu seferler Helenistik Dönem’i başlatan olaydır. Helenistik Dönem tarihte M.Ö. 4. yüzyıl ila M.Ö. 146 yılları arasını kapsar. Bu dönemde dünyada Grek kültürünün etkisi oldukça fazla yaşanmıştır. Grek etkisinden sonra zamanla Klasik Grek Dönemi etkisini göstermeye başlamıştır. Helenistik Dönem başladıktan sonra ise Klasik Grek hâkimiyetindeki bölgeler, Roma Cumhuriyeti’nin egemenliğine girmiştir. Roma hâkimiyeti ise Klasik Grek’in sanatsal, dinî ve kültürel özelliklerinden etkilenmiştir. Helenistik Dönem tarihi özellikleri bu kültürü diğerlerinden farklı kılar. Helenistik Dönem özellikleri şu şekildedir:
- Bölge sınırları daha da genişletilmiştir.
- Yunan şehirleri bağımsızlık kazanmıştır.
- Sanat alanında köklü değişikliklere imza atılmıştır.
- Krallar, Tanrı ve Tanrıçanın sıfatlarını almaya başlamıştır.
- Sanatçı yetiştirmek için okullar ve eğitim kurumları açılmıştır.
- Tapınaklar Tanrı ve Tanrıçalar için değil, kral ve ailesi için yapılmıştır.
- Grek şehir devletleri sikke basan örgütler kurarak bu sikkeleri propaganda için kullanmıştır.
- İnsan yüz hatlarının birebir aynısının yapıldığı bu dönemde filozofların heykelleri yapılmıştır.
- Ortak dil ve para birimi sayesinde bu dönemin ekonomisi canlanmıştır.
- Baskı ortamı kalktığı ve düşünce geliştiği için bu dönemde çeşitli akımlar ortaya atılmıştır.
- Evrensel devlet anlayışı benimsenmiştir ve doğu ve batının sentezini yaymak amaçlanmıştır.
- Mısır’da İskenderiye gibi metropol şehirler kurulmuş ve dünya ticareti açısından Helenistik Dönem’e önem kazandırılmıştır.
Helenistik Dönem hangi çağ?
Helenistik Dönem arkeolojide de diğer kaynaklarda da İ.Ö. 330 ile İ.Ö. 30 yılları arası kabul edilir. Bu 300 yıllık sürecin başlangıcı ve bitişi siyasi olaylar tarafından belirlenmiştir. Büyük İskender İ.Ö. 334 yılında Anadolu’ya geçmiştir. Bu da Helenistik Dönem başlangıcı olarak kabul edilir. İ.Ö. 30 yılında ise Oktavianus son “Ardıl” krallığı alarak bu dönemin sona ermesinde etkili olmuştur.
Helenistik Dönem krallıkları nelerdir?
Helenistik Dönem’de pek çok krallık değişmiştir. Helenistik Dönem krallıkları şu şekilde özetlenebilir:
- Ptolemy I Soter’in Krallığı: İskender öldükten sonra Mısır satrapı olarak atanan Ptolemaios, M.Ö. 305 yılında kendini kral ilan etmiştir. Sonraki dönemlerde ise Soter yani kurtarıcı olarak anılmıştır.
- I. Selevkos Nikator’un Krallığı: Yakın doğuda hüküm süren bu krallık, bugünkü Pakistan, Pamir Dağları, İran ve Türkmenistan bölgesinde hüküm sürmüştür.
- Kassandros’in Krallığı: M.Ö. 305 ila 297 yılları arası var olan Helenistik Makedon krallığıdır.
- Lysimakhos’un Krallığı: M.Ö. 328’de Büyük İskender’in korumalığını yapan Lisimahos, Büyük İskender öldükten sonra Trakya’da yöneticiliğe getirilmiştir.
- Epir: Balkanlar’da bulunan tarihsel bir bölgedir.
- Kartaca: M.Ö. 814’te kurulmuştur ve bir Fenike kolonisidir. Helenistik Dönem’in en büyük kentidir.
- Roma Cumhuriyeti: Antik Roma uygarlığında, hükümet cumhuriyet şeklinde işlenmiştir. Helenistik Dönem'in sonlarına doğru hakimiyet kazanmıştır.
BİZE ULAŞIN
