Hemoglobin nedir? Hemoglobin değeri kaç olmalıdır? Düşüklüğü ile yükselikliği nedenleri ve belirtileri

Hemogram (tam kan sayımı), genel bir kontrol ya da herhangi bir şikayet ile hastaneye başvurulduğunda istenilen rutin testler arasında en sık yapılan ve hastanın durumu ve tedavisi konusunda yol gösteren bir tetkiktir. Kanda yer alan beyaz ve kırmızı kan hücrelerinin sayıları ve yine kan sıvısının içerisinde bulunan maddeler ile ilgili biyokimyasal hesaplamalar yapılır. Bu hesaplamalardan biri de HGB yani Hemoglobin parametresidir.

Hemoglobin Nedir?

“Hemoglobin ne demek?” sorusu bu konuda en sık araştırılan konulardan biridir. Sorunun cevabını kısaca şu şekilde verebiliriz: Hemoglobinin vücuttaki görevi oksijen taşımasıdır. İnsan vücudunda çok önemli bir göreve sahiptir. Akciğerler, ağız, burun ve soluk borusundan oluşan solunum sisteminin hayatta kalabilmesi hemoglobin sayesindedir. Solunum organından dokulara oksijen, dokulardan da solunum organına ise karbondioksit ve proton taşıyan bir çeşit proteindir. Demir, azot, oksijen, hidrojen, kömür ve kükürt bileşenlerinden oluşur. Alyuvarların en önemli maddesidir.

Hemoglobin Değeri Kaç Olmalı?

Hemoglobinin sağlıklı vücutta olması gereken normal aralığı yaş ve cinsiyete, genetik yapı, hormonal durum ve vücut yapısına göre değişiklik gösterebilir. Bundan dolayı, rutin uygulanan tam kan sayımında belirtilen normal aralık değerleri her bir hasta için gerçeği yansıtmayabilir. Bu yüzden testin doğru yorumlanabilmesi için uzman bir doktor muayenesi ve görüşü şarttır. Hemoglobin değeri genelde sağlıklı bir insanda 1 desilitre kanda yaklaşık 12 ile 16 gram arasında bulunur. Yetişkin kadınlarda bu değer 12 ile 15,5 aralığında bulunurken, yetişkin bir erkekte 1 desilitre kan içerisinde bu değer 13,5 ile 17,5 gram aralığındadır. Çocuklarda hemoglobin değeri yaş ve aya göre değişiklik gösterir.

• Yenidoğan bir bebek için: 13,5 ile 24 gr/dl arası
• 0-3 yaş arasındaki bebekler için: 11 ile 13 gr/dl arası
• 3-11 yaş arası çocuklar için: 12 ile 14 gr/dl arası

Yapılan testin ardından eğer hemoglobin değeri bu referans değerlerinin altında çıkarsa bu duruma anemi yani kansızlık denir. Bu kansızlığın altında yatan sebebin araştırılması ve ona göre bir tedavi programı oluşturulması gerekmektedir. Aksi durumda, yani kandaki hemoglobin miktarının referans değerlerinin üzerinde olması durumunda ise vücutta kan üretiminin fazlalığından bahsedilebilir. Bunun için de bazı ek tahliller ya da tam kan sayımındaki diğer değerler dikkate alınarak hemoglobin yüksekliğinin altında yatan sebep aranır. Bunlar fizyolojik olarak kan fazlalığı ya da hematolojik bir hastalık olabilir.

Hemoglobin Düşüklüğü Belirtileri

• Halsizlik ve yorgunluk
• Ciltte solukluk
• Huzursuzluk
• Çarpıntı
• İştahsızlık
• Saç dökülmesi
• Tırnaklarda kolay kırılması veya/veya şekil bozukluğu
• Özellikle çocuklarda, çok ağlama ve katılma nöbetleri
• Dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü

Hemoglobin Düşüklüğü Neden Olur?

Hemoglobin düşüklüğü neden olur diye merak ediyorsanız çok farklı sebeplere bağlı olmakla birlikte en çok karşılaşılan sebebinin anemi yani kansızlık olduğunu hemen belirtelim. Bunu haricindeki sebepleri özetleyecek olursak onlar şöyle listelenebilir;

• Vücudun dışarıdan yeterli demir desteğini alamaması ve demirin metabolik olarak vücuda kazandırılmaması sonucu HBG düşüklüğü görülür.
• Kronik kan kayıpları sebebi ile demir kaybetmesi sonucu gelişebilen demir eksikliği anemisinde HGB düşüklüğü görülür.
• Kan hücrelerinin üretilmesi için gereken folik asit ya da B12 vitaminlerin eksikliğinden dolayı görülen anemiler hemoglobin üretimi azalır.
• Altta yatan çeşitli sistemik ya da kronik hastalıklar nedeniyle vücuttaki demir metabolizması olumsuz etkilenerek kan hücrelerinin üretiminde aksaklıklara yol açar.
• Aplastik anemi gibi özel bazı hematolojik hastalıklar, yapısal olarak kan hücrelerinin üretilemediği, hatalı üretildiği ya da vücut tarafından hızla kandan uzaklaştırılması gibi durumlarda hemoglobin miktarı azalır.
• Çeşitli enfeksiyonlar veya sistemik hastalıklar nedeniyle kan içerisinde veya dokularda kan hücrelerinin yıkıma uğraması sonucu hemoglobin miktarı azalır.
• Bazı ilaç tedavilerinde ilaçlar kemik iliğinde kırmızı kan hücrelerinin üretimini baskılayabildiğinden, hemoglobin düşüklüğüne neden olabilir.
• Anne sütü özellikle demir bakımından zengin olduğundan, erken dönemde bebeklerde anne sütüyle beslenememe durumunda anemi, bunun sonucunda HGB düşüklüğü görülebilir.
• Vücuttan ani şekilde veya kronik olarak kan kaybı durumlarında HGB düşüklüğü saptanabilir. Bu durum, ameliyatlar sonrasında, kaza, düşme, darbe vb. travma durumlarında, anormal adet kanamalarında veya iç kanama varlığında izlenebilir.

Hemoglobin Yüksekliği Belirtileri

• Kaşıntı
• Baş ağrısı
• Kolayca morarma veya kanama
• Aşırı terleme
• Ağrılı eklem şişmesi
• Anormal kilo kaybı
• Gözlerde ve ciltte sararma

Hemoglobin Yüksekliği Neden Olur?

Hemoglobin yüksekliği vücudun çok fazla alyuvar üretimine ve kanın normalden çok daha kalın olmasına neden olur. Bu durum pıhtı oluşumuna, kalp krizlerine felçlere ve inmelere yol açabilmektedir. Hemoglobin seviyesinin yüksek olması tedavi edilmezse, ömür boyu sürebilecek ve aynı zamanda ölümcül bir risk taşıyan oldukça ciddi bir durumdur. Yüksek seviyede hemoglobin görülmesi oldukça nadir gözlemlenen, bir kan hastalığı olan polisitemi rahatsızlığının belirtisi olabilir. Diğer olası sebepler şöyle sıralanabilir;

• Akciğer hastalıkları
• Aşırı kusma
• Yüksek ateş
• Yüksek rakımlı bir yerde yaşamak
• Dehidrasyon
• Düzenli olarak sigara ve alkol kullanımı
• Aşırı yapılan fiziksel egzersizler
• Karaciğer kanseri
• Böbrek kanseri
• Kalp yetmezliği ve diğer kalp hastalıkları
• KOAH hastalığı