Hepatit: Gizemli vakalar hangi ülkelerde görüldü, nedeni ne olabilir?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünya çapında 20 ülkede en az 228 çocukta olası hepatit vakası görüldüğünü ve 50 yeni vakanın da araştırıldığını açıkladı. İlk kez Birleşik Krallık'ta görülen karaciğer rahatsızlığı vakalarında dünya çapında gizemli bir artış olup olmadığı araştırılıyor.

Hastalığın nedenleri araştırılıyor ancak genellikle soğuk algınlığı, kusma ve ishale neden olan yaygın adenovirüsün vakalarda etkili düşünülüyor.

Uzmanlara göre pandemiden sonra sosyal yaşamın normale dönmüş olmasının da bir faktör olabilir.

WHO'ya göre 1 Mayıs itibariyle, çocuklardaki hepatit vakalarının çoğu Avrupa'da tespit edildi. Amerika, Batı Pasifik ve Güneydoğu Asya'da da az sayıda vakaya rastlandı.

Türkiye'de durum ne?

Türkiye'de henüz bildirilen bir vaka yok ancak yetkililer bunun kesin bir sonuç olmadığını savunuyor.

Demirören Haber Ajansı'na (DHA) konuşan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, "Türkiye'de 'henüz görülmedi' diyemeyiz" dedi. Bunun sebeplerinden biri adenovirüs bildiriminin zorunlu olmaması.

Bir diğer önemli sebepse hepatit için etken bir virüs olarak bilinmediği için vakalarda adenovirüse bakılmaması. Prof. Dr. Ceyhan "Adenovirüsse biz şu ana kadar görmedik ama başka virüse bağlı buna benzer vaka gördük" ifadelerini kullandı.

Hepatit nedir?

Hepatit, karaciğer dokusunun iltihaplanması vakalarını kapsayan genel bir terim.

Hepatit nasıl bulaşır?

Hastalık genellikle viral bir enfeksiyondan kaynaklanıyor ama aynı zamanda bazı kimyasallar, alkol, ilaçlar ve belirli genetik bozukluklar da hepatite neden oluyor.

Hepatitin en yaygın türleri olan Hepatit A, B, C, D, E spesifik viral enfeksiyonlardan kaynaklanıyor. Ancak, bugüne kadar çocuklarda görülen vakalarda bu virüslere rastlanmadı.

Bilim insanları bu nedenle belirli bir adenovirüs türüne odaklanıyorlar. Ancak adenovirüsün genellikle ciddi hepatit vakalarına neden olmadığı biliniyor. Bu nedenle başka faktörlerin etkili olabileceği düşünülüyor.

Vakalar nasıl tespit edildi?

Sağlıklı küçük çocuklarda vakalarda küçük ama olağandışı bir artış olduğuna dair ilk "sinyal" İskoçya'da görüldü.

Ocak ayından bu yana İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda'daki hastane başvurularını inceleyen Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı (UKHSA) bunun üzerine bir soruşturma başlattı.

Şu anda, çoğu 5 yaşından küçük 10 yaşın altındaki çocuklarda en az 111 vaka görüldüğü belirtiliyor.

Çocuklarda önce kusma ve ishal semptomları vardı, ardından sarılık gözlendi.

Teyit edilen vakalardan 81'i İngiltere'de, 14'ü İskoçya'da, 11'i Galler'de ve 5'i Kuzey İrlanda'da.

Çoğu hastalığı hafif atlatıyor ancak 10'unun karaciğer nakline ihtiyacı var.

Dünya çapında kaç çocuk etkilendi?

Birleşik Krallık'ın tespiti diğer ülkelerde de farkındalık yarattı ve benzer durumdaki vakalar araştırılmaya başlandı.

1 Mayıs itibariyle, Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre 20 ülkede en az 228 olası hepatit vakası bildirildi. 50 vakanın daha soruşturulmakta olduğu belirtiliyor.

Vakaların çoğunluğu Avrupa'da; diğerleri Amerika, Batı Pasifik ve Güneydoğu Asya'da.

Bir çocuğun hepatitten öldüğü bildirildi.

Vakaların sebebi ne?

WHO, hepatit vakalarında artış yaşanıp yaşanmadığının net olmadığını açıkladı. Çünkü artış gibi görünen, normalde tespit edilmeyen bir durumla ilgili yeni bir farkındalık da olabilir.

Ancak nadir görülen bir karaciğer hastalığının dünyaya yayıldığına inanmak için şu anda bir neden yok. Vakalar sadece farklı ülkelerdeki çocuklarda görülüyor.

Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Kurumu, adenovirüsün F41 adlı türünün baş şüpheli olduğunu açıkladı. F41 buradaki çocukların yaklaşık dörtte üçünde tespit edildi.

Adenovirüsler genellikle yakın kişisel temas yoluyla yayılır ve hastalığa, ishale ve soğuk algınlığına neden olabilir. 50'den fazla türü vardır.

Sağlık yetkilileri, virüsün pandeminin ilk yılında neredeyse ortadan kaybolduktan sonra geri döndüğünü veya farklı bir tür geliştirmiş olabileceğine inanıyor.

Mevcut dalgalanmanın arkasında daha önce adenovirüsün daha önce virüse maruz kalmamış savunmasız küçük çocukların bağışıklık sistemleri üzerindeki etkisinin, olduğu düşünülüyor.

İngiltere'deki laboratuvar verileri, yaygın virüslerin artık çocuklarda, özellikle beş yaşın altındakilerde, önceki yıllara göre daha yüksek bir hızda yayıldığını gösteriyor.

Başka neler biliniyor?

Hastaneye kabul edilen vakaların yaklaşık yüzde 16'sında Covid-19 da görüldü. Ancak o sırada Covid oldukça yaygın olduğu için sağlık yetkilileri bunun sürpriz olmadığını söylüyor.

Vakaların geniş coğrafi dağılımı, söz konusu çocuklar arasında, örneğin aynı bozuk gıdayı tüketmek gibi, bir bağ olmadığını gösteriyor.

Birleşil Krallık Sağlık Güvenliği Kurumu'ndan Dr. Meera Chand vakaların adenovirüs ile bağlantısına ilişkin kanıtların güçlendiğini söylüyor ve ekliyor:

"Ancak diğer olası nedenleri kapsamlı bir şekilde araştırıyoruz."

Covid aşıları ile ilgisi var mı?

Hayır çünkü vakaların görüldüğü çocukların hiçbiri aşılanmamıştı.

İngiltere'de 5 yaşın altındakilere Covid aşısı yapılmıyor.

• Avrupa'da ve ABD'de çocuklarda açıklanamayan hepatit vakaları tespit edildi
• İngiltere'de 74 çocukta rastlanan hepatit vakalarının kaynağı araştırılıyor

Covid enfeksiyonunun kendisi neden olabilir mi?

İngiltere'de sağlık yetkilileri, etkilenen çocukların Covid geçmişine ve bunun yeni bir adenovirüs varyantıyla bağlantılı olup olmayacağını incelediklerini söylüyor.

Çok çeşitli diğer enfeksiyonlar ve nedenleri araştırılmaya devam ediyor.

Araştırmalar, ABD, Brezilya ve Hindistan gibi diğer ülkelerde Covid bulaşmış az sayıda bebek ve çocuğun hepatit tedavisine ihtiyaç duyduğunu gösteriyor. Bu vakaların çoğunda hastalar hızla iyileşti ve birkaç gün içinde taburcu edildi.

Ebeveynler nelere dikkat etmeli?

Ebeveynlerden, pratisyen hekimler ve diğer sağlık çalışanlarının ilk dikkat etmesi gereken nokta: Göz beyazlarında, ciltte ve vücudun diğer kısımlarında görülen sarılık.

Çocuklarda hepatitin diğer belirtileri şunlar:

• Koyu renkli idrar
• Soluk, gri renkli dışkı
• Cilt kaşıntısı
• Kas ve eklem ağrısı
• Yüksek ateş ve mide bulantısı
• Yorgunluk hissi
• İştah kaybı
• Karın ağrısı

Uzmanlar belirti gösteren çocukların 48 saat boyunca okula gönderilmemesi gerektiğini, el yıkama gibi hijyen önlemlerinin virüslerin yayılımını azalttığını vurguluyor.