Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş 5 aydan uzun bir süredir devam ederken bu kez Balkanlar'da yaşanan gerilim tüm dünyanın diken üstünde olmasına yol açtı. Sırbistan ile Kosova arasındaki plaka gerginliği, dün gece saatlerinde Kosovalı Sırpların ülkenin kuzeyinde Sırbistan ile sınır geçişlerini kapatmasıyla yeni bir boyut kazandı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic teslim olmayacaklarını, NATO'nun Kosova Gücü (KFOR) Kosova'nın kuzeyinde istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahaleye hazır olduklarını, Kosova hükümeti ise Sırbistan ile krize yol açan kararı bir ay ertelediklerini duyurmuştu. Tüm bu gelişmeler bağlamında, bölge ülkeleriyle yakın bir diyalog içerisinde olan ve etki sahibi olan Türkiye'nin Balkanlar'da bir savaş patlak vermesin durumundaki rolünün ne olacağına ilişkin Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar'dan çarpıcı açıklamalar geldi. Ağar, Türkiye'nin Balkanlar'da uzlaşmacı bir tutum benimseyeceğini vurgularken savaş durumunda tarafsız kalmasının zor olacağın belirtti ve "Balkanlar'da bir savaş patlarsa Türkiye'yi illaki bir şekilde taraf olmaya zorlar o savaş" şeklinde konuştu.
MYNET ÖZEL / Recep Demircan
Rusya-Ukrayna savaşı devam ederken Balkanlar'da ortaya çıkan gerginlik savaşa döner mi?
Birileri bunu savaşa çevirmek isterse savaşa döner. Sonuçta Balkanlar son derece kırılgan ve manipülelere açık bir coğrafya. İşin içerisinde hem ABD'nin hem de Rusya'nın olduğunu görüyoruz. Daha doğrusu açıklamalarından bunları anlıyoruz.
26 Temmuz'da ABD Dışişleri Bakanı Blinken'la Kosova Cumhurbaşkanı ve Başbakanı bir görüşme yapıyorlar ve aynı gün, böyle bir kararın uygulanacağı açıklaması yapılıyor. Kosova'nın ABD Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamada da Sırbistan'daki ilişkilerin görüştüğü ifade ediliyor. Bunun üzerine bir şekilde Kosova'da yaşayan Sırp azınlığın ortaya koymuş olduğu tepkiler ve eylemlerle gerilim baş gösteriyor. Zaten gerilimin ortaya çıkacağı belli. "Bunu Kosova'da yaşayan Sırp azınlık kendi başına yaptı" diye bir cümle kurmak bizim dünyamızda sahtelikle anlatılır.
Sırp azınlığın arkasında Sırbistan mı var yoksa Rusya mı var? Bence ikisi de. Çünkü sonuçta Sırbistan Balkanlar'daki en önemli Rus müttefiki. Sırplar açıkçası Kosova'yı hala kendilerinin bir parçası olarak görüyorlar. Böyle olunca Sırbistan'ın Kosova'daki egemenliği anlamına gelen ve gelecekte kullanabileceği bir malzemeyi, bu uygulama kavganın çıkmasına sebebiyet verir. Birileri bunu kullanmak ister. Rusya, Kosova'da yaşayan Sırpların haklarına saygı duymaya çağırıyor.
Ben bu fotoğrafa benzer uygulamalara Kaliningrad'da, Moldova'da Transdinyester'de, Donbass'ta ve Karabağ'da rastladım. Kendi etnik azınlığına veya senden olmayana kendi pasaportunu vermek veya Rus pasaportunu vermek; bunu yaptığın zaman 'Burada benim azınlığımın hakları gasp edildi' diyerek gerekçeli müdahalede bulunabiliyorsun, gerekçeler üretebiliyorsun. Böyle bir uygulama var Rus Çarlık kültüründen beri. Bunun bir benzerini Kosovalılara karşı Sırplar uyguluyor. Kosovalılar bunu ortadan kaldırmaya çalışıyorlar ama kaldırmaya çalışırken yalnız değiller, Amerikalılar var arkalarında. O zaman konu başka bir yere gidiyor; bölgesel veya yerel bir gerilimin çok ötesine, küresel bir mücadeleye karşılık geliyor. Bizim açımızdan bu boyutuyla çok önemli. Şimdilik taraflar birbirlerini dürttüler. Şimdi bir adım geri attılar.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić
NATO'nun Kosova Gücü (KFOR), istikrarın tehlikeye girmesi durumunda müdahaleye hazır olduğu yönünde bir açıklama yaptı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic "Teslim olmayacağız" dedi. İlerleyen günlerde bizi neler bekliyor?
2008'de ABD'nin müdahale etmesiyle şekillenmiş yeni bir fotoğraf var. Kosova'nın bağımsızlığını ilan etmesinden sonra 78 günlük bir savaş, ABD ve NATO'nun müdahalesi ve ardından 117 ülkenin tanıdığı ama Rusya, Çin, Yunanistan ve Sırbistan dahil birtakım eski Doğu Bloğu veya Doğu Bloğu ile iltisaklı ülkelerin tanımadığı bir Kosova fotoğrafı var. Ortada mütekabiliyete dayalı bir fotoğraf var. Kosova kendi egemenliğiyle ilgili bu hakkı kullanmak ister. Ama birileri de bunu istismar etmek ister. Bir savaşı arzulamak üreteceği riskleri hesaplamakla beraber gelir. Orta Avrupa ısınmış, Baltık ısınmış, bir de Balkanlar'ı ısıtmak dünyanın, Avrupa'nın geleceği açısından son derece riskli. Avrupa ülkeleri de mutlaka görüşmelerini yapıyordur.
Kosova Başbakanı Albin Kurti
Bakan Çavuşoğlu'nun "Türkiye üzerine düşen vazifeleri yerine getirir" şeklinde bir açıklaması oldu. Gerilimin artması ve savaş çıkması durumunda Türkiye'nin tutumu nasıl olur?
Türkiye'nin hem Kosova hem Sırbistan üzerinde çok ciddi bir anlamda etkisi, yakınlığı, kardeşliği, daha doğrusu bir ağabeyliği var. Türkiye Balkanlar'da hiçbir zaman istikrarsızlık istemez, kan akmasını istemez. Orada hem dini hem etnik anlamda, insanlık anlamında çok kuvvetli bağlarımız var. Türkiye her zaman uzlaştırıcı bir tutum benimser Balkanlar'da ama bir savaş patlak verirse Ukrayna savaşında olduğu gibi aktif tarafsızlık uygulaması çok daha zor hale gelir. Balkanlar'da bir savaş patlarsa Türkiye'yi illaki bir şekilde taraf olmaya zorlar o savaş.
