BİZE ULAŞIN
Heyelan, toprak ya da kaya kütlelerinin eğimli alanlarda yer değiştirmesiyle meydana gelir. Bu yer değiştirme, yer çekimine bağlı olarak da ortaya çıkar. Heyelan hem insani hem de doğal faktörlere bağlı olarak varlık gösterir.
Heyelana neden olan doğal faktörler, çok eğimli araziler ve yaşanan aşırı yağışlardır. Bitki örtüsünün tahrip edilmesi, yol çalışması ve maden kazıları da heyelana sebebiyet veren insani faktörlerdendir. Türkiye’nin coğrafi özellikleri ve jeolojik yapısı, heyelana çok elverişlidir.
Heyelanın en çok görüldüğü yerler, birtakım ortak özelliklere sahiptir. Heyelanın en çok görüldüğü bölge ve yerlerin özellikleri şu şekildedir:
Heyelan, tabakanın eğim yönüne doğru uzamasıyla artar.
Yamaçlarda eğimin artmasına bağlı olarak toprak ve kaya kütleleri kolayca yer değiştirip heyelanın oluşmasına sebep olur.
Yamaç üzerinde yer alan kütleler, yer çekimiyle doğru orantılı şekilde aşağıya çekilmeye başlar. Yer çekimi gücü, sürtünme aşamasına bağlı olarak kaya ve toprak kütlelerini de hareket ettirmeye başlar.
Aşırı yağış olan alanlarda heyelan oluşma riski çok yüksektir. Yağmur, buz ve kar yağışları; toprak ve kayalardaki tabakanın sürtünmesi azaltır. Bu durum da heyelanı ortaya çıkarır.
Arazi üzerindeki toprak ve killi taşlar suyu hapsederek yumuşamaya başlar. Toprak gözeneklerden oluştuğu için suyu sızdırır. Sert kütlelerden oluşan ve suyu emmeyen toprak yapısına sahip arazilerde heyelan görülme riski çok azdır.
Türkiye’de en çok heyelanın görüldüğü yerlerde zemin kaygandır. Gözenekli toprağa sahip ve aşırı yağış alan bölgelerde heyelan çok görülür. Heyelan, yamaç dengesinin bozulmasıyla ortaya çıkar. Bu nedenle yıllık yağış miktarı ve eğim çok olan bölgelerde heyelana sık rastlanır. Heyelan en çok şu bölgelerde görülür:
Doğu Karadeniz şeridinde heyelan olayına çok rastlanır. Doğu Anadolu Bölgesi’nin orta ve güneybatı taraflarında da heyelan görülür. Akdeniz Bölgesi’nde ise doğu kısımlarda heyelan daha çok olur. Heyelanın en çok görüldüğü iller;
Bu illerde heyelanın sebep olduğu can ve mal kayıplarını önlemek için heyelan riski taşıyan yerlere yerleşim yeri kurulmaması önerilir.
