Hidrografya nedir? Önemi nedir? Hidrografik haritalar nasıl oluşturulur?

İnsanı ve yeryüzünü araştıran coğrafya bilimi, fiziki coğrafya, beşeri coğrafya olarak 2 ana araştırma dalına ayrılmıştır. Fiziki coğrafya, yeryüzünün fiziksel niteliklerini araştırırken beşeri coğrafya, bu özellikler doğrultusunda şekillenmiş olan insan yaşamı, ekonomi, toplumsal hayatı gibi konulara yönelik çalışmalar yapar. Bu iki ana dal da kendi aralarında yardımcı kollara bölünür.

Hidrografya nedir?

Coğrafya biliminin alt dallarından biri olan hidrografya, sular coğrafyası anlamına gelir. Yeraltındaki ve yer üstündeki suların oluşumlarını, dağılımlarını araştırır ve tüm bu özelliklerin insanın yaşamı üzerindeki etkilerini inceler. Yunanca hidro ve graphien kelimelerinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur ve tüm su türleri bu bilim dalının çalışma alanına girer.

Hidrografya, fiziki coğrafyanın bir alt dalıdır. Okyanusları, deniz çanaklarını, morfolojik özelliklerini, bu çanakları dolduran su kütlelerini tüm ayrıntıları ile inceler. Çanakların içinde ya da yüzey kısımlarında gerçekleşen olaylar da hidrografyanın çalışma alanına dahil edilmiştir. Aynı zamanda akarsu bilimi, göl bilimi, okyanus biliminin de yararlandığı bir bilim dalıdır.

Hidrografyanın önemi nedir?

Kısaca su bilimi olarak ifade edilen hidrografya denizleri, okyanusları ve tüm su türlerini inceler. Suların yeryüzü şekillerini nasıl şekillendirdiğini, bu şekiller üzerindeki etkilerini ayrıca insanlar üzerindeki etkilerini de araştırır. Suyun tüm olumlu ve olumsuz etkileri ile ilgilenen hidrografya bu anlamda son derece önemli bir bilim dalıdır.

Hidrografya ile ilgili bir terim olan hidrograf, bir akarsuyun kesitinde bulunan akış miktarının yani debinin zaman içindeki değişimini gösteren bir grafiktir. Bir havzanın maruz kaldığı fiziksel ve meteorolojik etkilerin bir araya getirilmiş ve basitleştirmiş değerlendirmelerini içerir. Bunlar hidrolik kayıplar, su girdileri, yüzey akışı ya da baz akımı olabilir

Hidrografik haritalar nasıl oluşturulur?

Yeryüzünün denizlerle kaplı olan kısımlarının dip topografyasını ve işletilmesi için izni bulunan doğal ve yapay göllerde birikmiş olan sediment miktarı ile dağılımını belirleyebilmek amacı ile haritalar yapılır. Bu haritalar hidrografik haritalardır. Bu haritalar bir bölgedeki su potansiyelini, kaynakları, akarsuları, yer altı sularını, gölleri inceleyen ve bu su türleri hakkında bilgi veren özellikteki haritalardır.

Sularla kaplı ortamlarda yapılan jeodezik ve oşinografik ölçme araştırmalarını ve çalışmalarını hidrografik ölçmeler kapsar. Çeşitli aşamalar tamamlanarak ve ölçümler yapılarak hidrografik haritalar oluşturulur. İlk aşaması veri toplama aşamasıdır. Diğer aşamalar ise şu şekildedir:

• Veri toplama: Saha çalışmaları, uydu ve hava fotoğrafları, mevcut veri tabanları ile literatür kullanılır.
• Veri işleme analizi: Veriler düzenlenir, Coğrafi Bilgi Sistemleri ile görselleştirmeler yapılır.
• Harita tasarımı ve çizilmesi: Projeksiyon ve ölçek kullanılır. Detaylar eklenir. Renkler ve semboller kullanılır.
• Haritanın çıktısının alınması: Hazırlanan haritaların ilgili alanlara sunumu yapılır.
• Haritanın güncellemelerinin ve bakımının yapılması: Zamansal değişimler ya da teknolojik gelişmeler nedeniyle yaşanan değişimler baz alınarak haritalar güncellenir. Haritaların güncellemeleri düzenli olarak yapılmalı ve çevresel değişiklikler göz ardı edilmemelidir.

Hidrografik haritalarda çeşitli araçlar ve teknolojiler kullanılır. Denizcilik, su kaynaklarının yönetilmesi, deniz araştırmaları, çevre bilimleri gibi çeşitli alanlarda faydalanılabilen hidrografik haritalarda ekolot, sonar cihazlar, GPS (Global Positioning System) , lidar ve CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) kullanılır.