Hidrosel (su fıtığı) nedir, nasıl tedavi edilir?

Hidrosel hastalığı, testis torbasının belirli sebeplerle şişmesi dolayısıyla oluşur. Farklı nedenlerle meydana gelen bu hastalık aynı zamanda farklı belirtiler de gösterir. Bununla birlikte her hastanın hidroselin şiddetine göre alacağı tedavi değişkenlik gösterir.

Hidrosel Nedir?

Erkek üreme organı olan testisler iki katlı zar tabakalı bir yapıya sahiptir. Bu zarlar koruyucu bir kılıf görevi görürken aynı zamanda iki zar arasında sıvı barındırır. Zar tabaka tarafından salgılanan bu sıvı testislere hareket kolaylığı sağlar. Diğer yandan normal şartlarda zarlar arasında 0,5 ve 1 ml kadar sıvı bulunur. Hidrosel durumunda ise bu sıvı miktarı oldukça artar. Bu artan sıvı miktarı 100-300 ml gibi rakamlarla ölçülür. Bununla birlikte hidrosel, birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılır. Birincil hidrosel tanımı bu ilk aşamada gerçekleşen sıvı artışı için kullanılır. İkincil hidrosel tipi ise testis bölgesinde frengi, tümör ve verem gibi iltihaplı hastalıkların oluştuğu aşamadır.

Hidrosel Hangi Nedenlerle Oluşur?

• Hidrosel nedenleri hastanın yaşına ve durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterir.
• Bebeklerde hidrosel görülmesi gebe karnında başlar. Bebek testislerinin karın zarı arasında bulunan kanalın doğumla birlikte kapanmaması bu hastalığa yol açar.
• Yetişkin hastalarda sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte birçok farklı hastalığa bağlı olarak ortaya çıkar. Bununla birlikte farklı nedenlerle ortaya çıkan testis kanlanması ve torsiyonu gibi durumlarda da görülebilir. Diğer yandan hidrosel, iltihaplı hastalıklar ile verem, frengi, testis travması ve tümör gibi hastalıklarda bir belirtileri olarak da kendini gösterir. Aynı zamanda cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar ve farklı enfeksiyon durumları da hidrosel için risk faktörüdür.

Hidroselin neden oluştuğu gibi merak uyandıran bir diğer konu da hidroselin zamanla kendiliğinden geçip geçmeyeceğidir. Bebeklerde doğum ile birlikte gerçekleşen hidrosel, doktorlar tarafından bekletilir. Doktorlar cerrahi bir müdahaleden önce yaklaşık 3 yıl kadar bir süre kendiliğinden geçmesini bekler. Kendiliğinden geçen hastalar olduğu gibi bazı hastalarda cerrahi müdahale gerekli olur. Bu sebeple doktor tavsiyesi ile doğru zamanda müdahale etmek oldukça önem taşır. Diğer yandan yetişkin hastalarda oluşum sebepleri farklılaştığı için kendiliğinden geçmesinin yanı sıra kaynaklandığı durumun çözülmesi üzerine müdahalelerde bulunulur.

Hangi Belirtiler Hidroseli İşaret Eder?

Hidrosel hızlı ve görünmesi kolay bir hastalık olmadığı için, kişilerin vücudunu iyi tanıması gerekir. Çoğunlukla hastalarda ilk olarak görülen belirtiler;

• Testis şişmesi,
• Testis ağırlaşması,
• Testis büyümesi
  gibi ağrısız belirtilerdir. Bununla birlikte çok yavaş ilerleyen bu hastalık yeni doğanlarda genel muayene sonrası teşhis edilir. Yavaş olmasıyla birlikte iyi huylu olan bu hastalık, kanser gibi hastalıklara dönüşmez. Ayrıca özellikle 40 yaş sonrasında görülme sıklığı artar.

Hidrosel Türleri Nelerdir?

Akut ve kronik olarak ikiye ayrılan hidrosel tipleri vardır.

Akut Hidrosel: Daha çok yetişkinlerde görülen ve de farklı hastalıklardan sonra ortaya çıkan hidrosel türüdür. Birçok farklı hastalığın sonucu veya belirtisi olarak kendini gösteren hidrosel aynı zamanda bazı tedavilerin sonucunda da görülür. Örneğin, böbrek nakli tedavisinden sonra tek taraflı hidrosel yoğun olarak görülür. Diğer yandan radyoterapi ve varikosel tedavisi sonrasında da görülmesi mümkündür.

Kronik Hidrosel: Hidrosel bebeklerde de görülebilir. Kronik hidrosel doğum sırasında bazı sebeplerle meydana gelir ve tedavisi için bebeklerin 2- 3 yaşına gelmesi beklenir. Yeni doğan erkek bebeklerin %10’undan az bir kısmında görülen hidrosel, aynı zamanda fıtık oluşumuna da neden olur. Hidrosel ve fıtık oluşumu çoğunlukla birlikte görülse de bazı hastalarda fıtık sonradan oluşabilir. Bu sebeple farklı şekillerde görülebilir. Yenidoğanda görülen hidrosel;

Komünikan hidrosel; doğum sırasında testis bölgesine inen karın zarının doğum sonrasında kapanmaması nedeniyle oluşur.
Komünikan olmayan hidrosel; doğum sırasında karın zarının anormal bir farklılıkla kapanması ve bu sebeple içerisinde fazla sıvı barındırması nedeniyle oluşur.

Hidrosel Tanısı Nasıl Konur?

Hidrosel, uzman doktorların fiziksel muayene ile kolaylıkla tespit edebileceği bir hastalıktır. Testis içerisinde biriken sıvının normal sıvı miktarının oldukça üstünde olması gözle görülür, anormal bir şişme ve büyümeye neden olur. Bunun yanı sıra testislere ışık tutulması yöntemi de sıklıkla kullanılan bir teşhis yöntemidir. Testis torbasına ışık tutulduğunda torba içerisindeki sıvı saydam bir görüntü oluşturur. Aynı zamanda hidroselin farklı hastalıkların sonucu olarak ortaya çıkmış olması göz önünde bulundurularak farklı tetkikler de yapılır. Ultrasonografi kesin sonuç veren bir yöntem olmakla birlikte eğer şüpheli bulgular görülürse sonrasında manyetik rezonans yöntemi uygulanır.

Hidrosel Kısırlığa Neden Olur mu?

Erişkin hastalarda birçok hastalık veya tedavi sonrasında ortaya çıkabilen hidrosel tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bununla birlikte bazı hastalarda ileri aşama söz konusu olur. Hidrosel kısırlık yapar mı endişesiyle karşılaşan kişilerin hidroselin tek başına iyi huylu olduğunu bilmesi önemlidir. Diğer yandan, farklı hastalıklar sonucu oluşan bir hidrosel söz konusu ise bu noktada her hastada farklı etkiler görülebilir.

Hidrosel Tedavisi

Hidrosel bebeklerde 2-3 yıl sürede, yetişkinlerde ise 6 ay gibi bir sürede kendiliğinden geçebilir. Kendiliğinden geçmemesi durumunda her yaş grubu için ameliyat ile tedavi yöntemi mevcuttur. Bununla birlikte kendiliğinden geçmeyen ve tedavi edilmeyen durumlarda hidrosel tedavi edilmezse ne olur sorusu ortaya çıkar. Bu noktada farklı hastalıklar oluşabilir ve hastalık tedavi edilemeyen bir noktaya gelebilir. Bu sebeple doktor tavsiyesi ve kontrolü oldukça önem taşır.