HPV nedir ve HPV nasıl tedavi edilir?

HPV bir DNA virüsüdür ve siğiller, papillomlar, kadında serviks kanserine neden olur. Bu belirtilen lezyonlar haricinde ağız içinde, vokal kord denilen ses tellerinde de lezyonlar yapabilir, hatta bir sonra ki aşamada ağız içi ve vokal kordda kanser oluşumuna sebep olabilir.

Cinsel olarak tek eşli olmayan her insan hayatının bir döneminde HPV ile karşı karşıya gelebilir, oldukça sık görülen bir hastalıktır. HPV erkeklerde genital bölgede penis üzeri ve kasık bölgesinde oluşurken, kadınlarda vulva ismi verilen dış genital organlarda, vagen iç duvarlarında ve cervix denilen rahim ağzında görülebilir. Rahim ağzı HPV için çok önemli bir bölgedir. Rahim ağzında çıkan HPV lezyonlarını kansere dönüşebilmektedir.

HPV virüsünün bir çok tipi vardır, şu anda 200’ün üzerinde tipi olduğu belirtilmekte ve her geçen gün farklı tipler tespit edilmektedir. HPV lezyonları özellikle kasık bölgesi, penis, vagine ve rahim ağzında görülmesine rağmen bazı farklı virüs tipleri anal bölgede, ağızda (oral seksle bulaşır) ortaya çıkabilmektedir.

HPV virüsü vücuda girdikten tekrar tekrar çıkma özelliği vardır, kişide virüs tedavi ile ortadan kaldırılsa bile yeni bir şüpheli ilişki olmadan, direnç düşüklüğüne bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.

Her HPV tipi kansere sebep olmaz iken, hastalığın tekrarlaması, tekrar tekrar aktif lezyon oluşması kişinin bağışıklık sistemi ile ilgilidir. Bazı insanlar virüs ile karşılaşmalarına rağmen hiçbir belirti vermeden virüs vücut tarafından yok edilebilmekte veya taşıyıcılık dediğimiz hastalık olmadan sadece bulaşıcılık özelliği kalmaktadır.

HPV cinsel yolla bulaşan en sık enfeksiyondur. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hastalık kontrol merkezi (CDC) verilerine göre dünyada cinsel aktif kadın ve erkeklerin yaklaşık % 50’si yaşamları boyunca HPV ile en az bir kez enfekte olurlar.

HPV varlığı nasıl belirlenir?

HPV virüsünün tanısı, yaptığı siğil(wart) lezyonun görülmesi ile tespit edilir. Çıplak gözle ve büyüteç yardımı ile lezyonların değerlendirmesi sonucu ve siğillerin patolojik değerlendirmeye gönderilemsi ile tanı konur. HPV karnıbahara benzer görünümde lezyonlar yapar, şüphede kalındığında kesilip lezyon çıkartılır ve patolojik değerlendirmeye gönderilir.

Kadınlarda cinsel olarak aktif ise 6 ayda bir genel muayene ve smear testi yapılması ile HPV varlığı ortaya konulabilir. Genel muayenede lezyon varsa koterizasyon veya kriyoterapi ile tedavi edilmesi uygundur. Erkeklerde penis ağzına (mea) yakın HPV lezyonu(siğil) olması veya idrar tahlilinde kan hücrelerinin görülmesi idrar yolunun kamera ile(sistoüretroskopi) değerlendirilmesini gerektirir. HPV virüsü ile temas eden her insanda belirtiler ortaya çıkmayabilir, fakat partnerinde kondilom(genital siğil) bulunan bir kişide % 60-90 virüs varlığı tespit edilmiştir. Erkek veya kadından birisinde HPV lezyonunun tespit edilmesi durumunda diğer kişinin ilgili doktora bayan ise kadın doğum, erkek ise üroloji doktoruna gitmesi uygun olur. Hastaların ayrıca makat bölgesi ve ağız içi lezyonlara yönelik olarak genel cerrahi ve kulak burun boğaz uzmanı tarafından muayene edilmesi tam bir değerlendirme için uygun olacaktır.

HPV nasıl bulaşır?

Cinsel temas ile bulaşma en önemli bulaşma yoludur. Bununla birlikte cinsel birleşme olmadan cilt teması ile de bulaşma olabilir. Anal ve oral ilişki ile makat bölgesine ve ağız içine bulaşmalarda bildirilmiştir. Varolan siğillerin genital bölgenin jilet ve kesici aletlerle temizlenmesi sırasında çevre dokulara ekilmesi ve bu şekilde kasık bölgesinde daha geniş bir alanda ortaya çıktıkları tespit edilmiştir. Doğum sırasında vaginal bölgedeki HPV’nin çocuğa geçmesine bağlı laringeal papillomatozis vakaları bildirilmiştir. Genellikle vaginal ve anal, bazen de oral cinsel ilişkiyle bulaşma olmaktadır. İnsanlar arasında yanlış bir kanı sadece cinsel birleşme ile bulaşacağı ve prezervatifle korunulabileceği yönündedir. Fakat vagen veya penis içinde uretrada değilde kasık bölgesinde, pubik bölgede, makat bölgesindeki lezyonların varlığında prezervatifin koruyuculuğu yoktur. Ayrıca cinsel birleşme olmadan sadece cildin temas ettiği durumlarda da bulaşma olabilmektedir. Çoğunlukla herhangi bir belirti vermediği için, çoğu erkek ve kadın hiç farkında olmadan HPV ile enfekte olabilirler.

HPV virüsü ile enfekte bir kişi ile cinsel ilişki sonrası lezyonların ortaya çıkışı 2-3 ayı alır. Lezyonlar kendiliğinden gerileyip ortadan kalkabilir. Burada belirleyici olan kişinin vücut direnci ve virüsün bulaştırıcılık gücüdür.

HPV hakkında bilinmesi ve yapılması gerekenler nelerdir?

HPV genellikle cinsel temas ile bulaşmaktadır, genital bölge cilt teması ile de bulaşma olabilmektedir.

Eşinde ve/veya partnerinde HPV tespit edilen kişi mutlaka doktor kontrolünden geçmelidir(Üroloji ve/veya Kadın Doğum doktoru tarafından).

HPV aşısı cinsel birleşme yaşamamış ve /veya HPV virüsü (tip 6.11, 16, 18) tespit edilmemiş 9- 27 yaş arası kişilerin aşılanması koruyuculuk açısında avantajlıdır.

Kadınlar cinsel olarak aktif oldukları dönem boyunca yılda 1 – 2 kez smear testi ile kontrolden geçmelidir.

Homoseksüel erkeklerde veya anal cinsel ilişkide bulunan bayanlarda yıllık anal muayene ve Pap testi( anal smear testi) yapılmalıdır.

Genital ve anal bölgede kondilom tespit edilen hastaların kulak burun boğaz doktoru tarafından HPV açısından muayenesinin yapılması da uygun olacaktır.

Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanılması bulaştırıcılık ihtimalini azaltmaktadır.

Erkek veya kadın olsun genital bölgelerinde farklı bir lezyon gördüklerinde vakit kaybetmeden üroloji veya kadın-doğum doktoruna başvurmaları uygun olacaktır. Tedavi edilmemiş, geciktirilmiş vakalarda kanser dönüşüm riski çok daha fazladır, erken müdahale her zaman çok daha avantajlı ve hayat kurtarıcıdır. Genital siğiller cerrahi olarak alınabilirken, koterizasyon (yakma işlemi) veya kriyoterapi (dondurma işlemi )ile ortadan kaldırılmaktadırlar.

Op.Dr.Murat ÇELTİK