HSK'den "hakime hediye kitap" kararı

Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) Genel Kurulu, hakimlerin, yazarlar tarafından gönderilen kitapları, makul değeri aşmaması, karşılık beklentisi doğurmaması ve hakimin tarafsızlık görüntüsüne halel getirmemesi koşuluyla kabul etmesinin yargı etiği ilkelerine uygun olduğuna hükmetti.

Bir ticaret mahkemesi başkanı, yazarlar tarafından gönderilen hediye kitapların kabul edilmesinin yargı etiği kapsamında uygun olup olmadığına ilişkin tavsiye istedi.

Başvuruyu incelemeye alan HSK Genel Kurulu, yazarlar tarafından hediye olarak gönderilen kitapların çeşitli istisnalar dışında kabulünde yargı etiği kapsamında bir engel bulunmadığına hükmetti.

Tavsiye niteliğindeki kararda, Türk Yargı Etiği Bildirgesi'ndeki hükümler hatırlatıldı. Türk kültüründe hediye takdiminin, karşısındakine kıymet verildiğini gösteren, olumlu ilişkiler kurulmasını sağlayan, saygı göstergesi olarak kabul edilen iletişim biçimi olduğuna işaret edilen kararda, hediye alan kişide minnet altında kalma, karşısındakine iyilik yapması gerektiği yönünde bir his ya da hediye verene karşı farklı davranması gerektiğine dair bir eğilim oluşmasının muhtemel olduğu vurgulandı.

Kararda, hakim ve savcıların hediye beklentisi içinde olduğu yönünde bir izlenim oluşmaması gerektiğine işaret edildi.

- "Kitaplar, adil karar verebilmenin aracı da olmaktadır"

Kitapların hukuk mesleklerinde temel bilgi kaynağı olduğu vurgulanan kararda, "Hakimler ve savcılar yönünden kitaplar, yetkinliğin artırılması, kararların yeterli gerekçelerle desteklenmesi, mesleki ve özel yaşamlarındaki farkındalığın artırılması, toplumu daha iyi anlamanın ve böylece daha adil kararlar verebilmenin bir aracı da olmaktadır. Aynı zamanda değişen toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde kendilerini yetiştirecek genel kültür bilgisine de sahip olmaları gerektiği açıktır." değerlendirmesi yapıldı.

Türk Yargı Etiği Bildirgesi'ndeki hakim ve savcılarla ilgili, "Kararlarını hakkaniyetle verebilmek için gerekli bütün bilgi kaynaklarına ulaşmaya ve işlemlerini yeterli gerekçelerle desteklemeye özen gösterirler." hükmünün bulunduğu bildirilen kararda, yazarın, kitap hediye edeceği hakimin "görev yaptığı mahkemede bir davasının olması, duruşma sırasında kitabın takdim edilmesi" gibi durumların tarafsızlık görünüşünü zedeleyeceği vurgulandı.

- "Davasının bulunmaması gerekir"

Kararda, mali değeri yüksek olan kitabın kabul edilmesinin de hakimi yükümlülük altında hissettireceği, bağımsızlığı zedeleyebileceği aktarıldı.

Verilen kitabın, herhangi bir ayrımcılık sebebine dayalı içeriğe sahip olmasının da hakimin tarafsızlık görüntüsünü etkileyebileceğine değinilen kararda, şunlar kaydedildi:

"Kitabı hediye eden kişi veya kurumun hakimin önünde veya önüne gelmesi muhtemel herhangi bir davasının bulunmaması, hediye edilen kitabın bedelinin makul değeri aşmaması, karşılık beklentisi doğurmaması ve hakimin tarafsızlık görüntüsüne halel getirmemesi koşuluyla yazarları tarafından hakimlere kendi kitaplarının hediye olarak gönderilmesi halinde, bu hediyenin kabulünde yargı etiği açısından engel bir hal bulunmamaktadır."