Hücre ve gen tedavi merkezi

TRABZON (İHA) - Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercüment Ovalı, temeli 12 Mart 2004 tarihinde atılan Hücre ve Gen Tedavi Merkezi'nin planlanan tarihte bitirilemediğini, ancak çalışmaların son aşamaya geldiğini belirterek 8 Eylül'de düzenlenecek bir törenle merkezin açılışının gerçekleştirileceğini söyledi.

'Hücre, Gen Tedavi Laboratuarı, Kordon Kanı ve Kök Hücre Bankası'nın (Hücre ve Gen Tedavi Merkezi) protokolünün KTÜ ile ATİ Teknoloji Özel Sağlık Hizmetleri A.Ş. arasında 1 Ekim 2003 tarihinde imzalandığını, buna bağlı olarak 12 Mart 2004 tarihinde de temeli atılarak inşaatına başlandığını hatırlatan Prof. Dr. Ovalı, merkezin Haziran 2006 tarihinde tamamlanmasının planlandığını ancak çeşitli engeller nedeniyle bunun gerçekleşmediğini kaydetti.

Tarihteki önemli sarkmaya rağmen Hücre ve Gen Tedavi Merkezi inşaatının hızla devam ettiğini ve büyük kısmının tamamlandığını belirten Prof. Dr. Ovalı, büyük bir aksilik çıkmaması durumunda 8 Eylül Cuma günü yapılacak törenle merkezin açılışının gerçekleştirileceğini dile getirdi. Prof. Dr. Ovalı, açılışın ardından hemen üretime geçilmeyeceğini, en erken 1 Ocak, en geç de 1 Mart 2007 tarihinde merkezde üretime başlanmasının planlandığını ifade etti.

Türkiye'de bir Hücre ve Gen Tedavi Merkezi kurma fikrinin 1998 yılında bir kongre için gittiği ABD'de görüştüğü bilim adamları sayesinde oluştuğunu, daha sonra Türkiye'ye döndüğünde bunu gerçekleştirmek için arkadaşlarıyla beraber çeşitli girişimlerde bulunduklarını kaydeden Prof. Dr. Ovalı, o zamandan başlayan engellemelere rağmen verilen destekler sayesinde bu fikrin hayata geçirilmesinin mutluluğunu yaşadığını söyledi.

Türkiye'de alanında ilk olan böylesine önemli bir projeyi yapmak için yola çıktıklarında bir takım engellerle karşılaşacaklarını bildiklerini ve buna göre hareket ettiklerini vurgulayan Prof. Dr. Ovalı, bu engellerin kendilerine zaman açısından maliyetinin 6 aylık bir gecikme, maddi olarak da yüksek bir rakam olduğunu kaydetti. "Böyle bir girişimde bulunduğumuzdan şu güne kadar hakkımızda asılsız çok şey yazıldı, çizildi, söylendi" diyen Prof. Dr. Ercüment Ovalı, bütün bunların, yapılan merkezin

Türkiye'de ilk olması kadar alanında varolan kurulu düzeni değiştirecek olmasından da kaynaklandığını savundu.

Karşılaşılan engelleri iyi ve kötü niyetli engeller olarak nitelendiren Prof. Dr. Ovalı, "Gerekliliğine inandığımız bir takım denetimler, bürokratik işlemler ve mevzuat gibi iyi niyetli engelleri bir şekilde aştık. Ancak kötü niyetli engeller bizi daha çok zorladı. Merkezin temeli atıldığından itibaren hakkımızda çok şeyler söylendi. Cumhurbaşkanı'na, Başbakan'a kadar giden şeyler söylendi. Bizim bu şekilde kredi almamız engellendi. Ama şunu asla unutmayalım; Galileo'yu ölüme mahkum eden Engizisyon Mahkemesi üyelerinden hiçbirinin adı bugün hatırlanmazken, Galileo'nun ismini herkes hatırlamaktadır" dedi.

Yapılan engellemelerin bazen kendilerinde bir ümitsizlik oluşturduğunu ancak buna rağmen verilen desteklerle yollarına devam ettiklerine dikkat çeken Prof. Dr. Ovalı, "Zaman zaman ümitsizliğe kapıldığımız anlar oldu. Ama artık bu noktadan sonra geriye dönme şansımız kalmadı. Artık tek hedefimiz var, o da merkezin bir an evvel tamamlanması ve hizmete hazır hale getirilmesi" diye konuştu.

"GECİKMEMİZE NEDEN OLANLARLA HUKUK ÖNÜNDE HESAPLAŞACAĞIZ" Prof. Dr. Ovalı, yapılan asılsız yakıştırmalar ve engellemelerle hukuk önünde hesaplaşacaklarının altını çizerek şunları söyledi:
"Merkezin açılışı 6 ay gecikti. Ama şunu peşin olarak söyleyeyim ki bunun hesabı sorulacak, tazminat davası açılacak. Bu olayın maddi boyutu da var. Buraya para aktarıyoruz. Kredi almamız engellendi. Bu merkezin bir alık gideri 150 milyar lira civarında. Birileri bunun hesabını sormalı, birileri bunun hesabını vermeli. Ben kişisel olarak girişimde bulundum. Ama merkezinkine daha zaman var. Şirket gerekli zamanı bekliyor dava için. Çünkü hakkımızda birçok asılsız iddialar ortaya atıldı."
Merkez için şu ana kadar 5.650 trilyon liralık bir harcamanın yapıldığını ve tamamlandığında ise merkezin 7 trilyona mal olacağını kaydeden Ovalı, miktarın çok fazla olmamasına rağmen bu alanda şimdiye kadar başka kimsenin yatırım teşebbüsünde bulunmamasını ise şu nedenlere bağladı:

"Birincisi, uzun süre kimse bu teknolojinin gerekliliğine inanmadı. Aslında bu tip çalışmalar hastane laboratuarlarında iptidai koşullarda yapılıyordu. Burada üretilecek ürünler için çok büyük bir laboratuara gerek yok. Bu işin böyle bir merkezde yapılması insana saygıya inanmakla alakalıdır. İkincisi, Türkiye'de bu alanda çalışan çok hekimlerin sayısı parmakla sayılacak kadar az. Sayısı az olan doktorlar da böyle bir çaba içine girmemişler. Üçüncüsü, burada yapılacak üretim çok riskli bir iş. Bu ürettiğiniz ürünler insan sağlığı için kullanılıyor. Yapılacak tek bir hata insan hayatına mal olur. Bütün bu yaptığınız yatırım bir anda boşa gidebilir. Bu yatırım geliri yüksek ama riskli bir yatırımdır. Dördüncüsü ise, bu benim yorumumdur, herkes mevcut düzenle amaçlarına ulaşabileceğini düşünüyordu ve rakip çıkmadıkça da herkes eski düzenden çok mutluydu. Bugün bu anlayış değişti. Göreceksiniz çok sürmeyecek. Bir sene içinde benzeri 6 tane laboratuar inşasına başlanacaktır. Fakat burası öncü olmaya devam edecek."

Kendilerinin aynı zamanda işadamı olduğuna ve merkezdeki bilgi ve teknolojiyi paylaşıma gideceklerine de işaret eden Prof. Dr. Ercüment Ovalı, yurt içinden Hacettepe Üniversitesi'nin de aralarında bulunduğu 7-8 üniversiteyle yurtdışından da Kahire Üniversitesi ile bu alanda işbirliğine gideceklerini söyledi. "Türkiye'de 8-10 üniversite bu alanda birden çalışmaya başladığında ülke bundan çok şey kazanacaktır" diyen Prof. Dr. Ovalı, bunu şu örnekle izah etti:

"Bizler bugüne kadar doçent, profesör olmak için birçok yayınlar yaptık. Ama sonradan fark ettik ki yabancı akademisyenler bunu yabancıya satmak için yapıyor. Yıllarca bize sattılar, uyutulduk. Biz de burada yapacağımız çalışmaları satacağız. Ben yıllarca birçok bilimsel yayın yaptım. Kime ne faydası oldu? Ama ilk kez bir akademisyen olarak yaptığım şeyden dolayı benim ve senin çocuğun daha rahat yaşayacak."