Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) nedir? HAGB şartları nelerdir?

Düzenlenen kanunlar doğrultusunda yapılan uygulamalar çeşitli şartlara ve nedenlere bağlı olarak işleme koyulur. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması da belli süreleri kapsayan, sanıkların aldıkları cezalara göre belirlenen ve çeşitli şartlara bağlı olarak gerçekleştirilen bir uygulamadır. Kişinin ilk kez suç işliyor olması, verilen cezanın süresi gibi farklı durumlara göre değişkenlik gösterebilir. Durumlar doğrultusunda kanunların ilgili maddeleri uygulanır.

HAGB nedir?

HAGB, "Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması" ifadesinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır ve daha çok bu isimle anılır. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması, suçlu bulunan sanık hakkında verilen karar doğrultusunda uygulanacak cezanın belli bir denetim süreci içinde sonuçlanmaması ile ilgili bir durumdur.
Verilen denetim süresinde sanık herhangi bir kasti suç işlemezse ve verilen yükümlülüklere uygun davranırsa hakkında verilen cezanın kararının ortadan kaldırılması ya da davanın düşmesine yol açacak olan bir cezanın bireyselleştirilmesi mümkün olur.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması nedir?

Sanık olarak yargılanan bir kişinin davası sonuçlandığında ve çeşitli süreler için cezaya çarptırıldığında bu sürenin bir kısmı denetim süreci olur. Denetim süresi boyunca kişinin bir suç işlememesi gerekir. Erteleme, takdirli indirim gibi bireyselleştirme durumlarında mahkeme kararı, bazı hukuki sonuçlar doğurur. Bu esnada hükmün açıklanmasının geri bırakılması durumunda ortada sonuç verecek bir mahkeme hükmü yer almaz. Mahkeme, hukuk sistemine göre sonuçlanacak şekilde kararı henüz açıklamamıştır ve açıklamayı geri bırakmıştır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması bu anlama gelir.

HAGB hangi şartlarda verilmez?

Kanunlarca belirlenmiş ve düzenlenmiş olan HAGB şartlarının her biri olmadığı takdirde işlem uygulanamaz. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'ndaki 231. maddede yer alan HAGB kararına göre tüm şartlar yerine getirilmeden hâkim hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını veremez. Hâkimin hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını verebilmesi için sanığın işlediği suçun da bu kanun doğrultusunda belirlenen suçlar olması gerekir. HAGB kapsamı dışında kalan suçlar için bu karar alınamaz.

HAGB ne zaman verilmez?

Bazı suçlar hükmün açıklanmasının geri bırakılması kapsamına girmez. Sanık bu suçları işlediği takdirde hâkimin HAGB kararı vermesi mümkün olamaz. Düzenlenen maddelere göre bazı tarihten önce ya da sonra suç işlenmiş olması da HAGB kararı ile ilgili etkili bir durumdur. Örnek olarak eğer disiplin suçu işlenmişse ancak bu suç 26 Şubat 2008 tarihinden önce işlenmişse hâkim, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair hükümleri uygulamaya sokabilir. Ayrıca HAGB kararı alınabilmesi için eğer sanığın cezası hapis cezası ise iki yıl ya da daha az ceza almış olmalıdır.

HAGB hangi suçlarda uygulanmaz?

Mahkemede sanık için alınan karar doğrultusunda ancak bazı durumlar için HAGB geçerli olabilir. Sanığın işlediği bazı suçlar hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı dışında bırakılmıştır. Bu suçlardan bazıları şu şekildedir:

• Anayasada yer alan 174. maddesinde korunma altında olan inkılap kanunlarındaki suçlar
• İki yıl üstünde hapis cezası ya da adli para cezasına çarptırılan suçlar
• Teşvik ya da şike suçları
• 6222 sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında yer alan suçlar
• İmar kirliliğine sebep olma suçu
• Disiplin hapsi
• Tazyik hapsi gerektiren eylemler
• Kullanmak amacı ile uyarıcı ya da uyuşturucu madde satın almak ya da bulundurmak

5 yıl suç işlememe cezası bozulursa ne olur?

Hâkim tarafından verilen HAGB kararının sonucunda beş yıl içinde suç işlenmesi durumunda farklı bir işlem uygulanır. Eğer sanık kendisine verilen beş yıllık denetim süresi içinde bilerek yeni bir suç daha işlerse mahkeme, açıklamayı geri bıraktığı hükmü aynı şekilde değiştirmeden açıklar. Böyle bir durumda aynın açıklanan hapis hükmü de hukuki sonuca neden olur. Yeni bir hüküm kurulabilmesi için sanığın bilerek işlediği yeni suç açısından verilecek olan cezanın kesinleşmesi beklenmelidir. HAGB sonrası suç işleme durumunda sanık, kanunda yer alan kurallar doğrultusunda işleme tabi tutulur.

2 kez HAGB verilir mi?

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231 / 8. maddesinde yer alan ve 2014 yılında yeni eklenmiş olan düzenlemeye göre denetim süreci içinde olan sanık, hakkında kasıtlı bir suç nedeni ile bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına tabi tutulamaz. Bir sanığa ikinci kez hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilemez. Ancak 28 Haziran 2014 tarihine kadar işlenmiş olan suçlar için birden fazla defa hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı alınabilir.

HAGB 5 yıl doldu ne yapmalıyım?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilen bir sanık, kendisine tanınan beş yıllık denetim süresi boyunca kasti olarak yeni bir suç işlememelidir. Bunu yaparsa ya da denetimli serbestliğine aykırı bir eylemde bulunursa mahkeme hükmü değiştirmeden açıklama hakkına sahip olur. Alınan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı karar kesinleştikten beş yıl sonra silinir. Silinmesi konusunda karar veren mahkemeye şahsi olarak ve dilekçe ile başvuruda bulunulmalıdır.