Huzursuz bağırsak sendromunda diyet ve tedavi (İBS)
Prof. Dr. Korhan Taviloğlu Huzursuz bağırsak sendromunda diyet ve tedavi yöntemlerine değindi
Huzursuz bağırsak sendromunda (İBS) nasıl bir diyet tercih edilmelidir?
Hastanın kendisini rahatsız eden gıdaların anlaşılabilmesi açısından günlük tutması büyük önem taşır. Hafif ve orta dereceli belirtiler ile çoğunlukla bazı diyet değişiklikleri ile başa çıkmak mümkündür. İBS hastalarında gıda alerjisi nadiren görülür.
Büyük porsiyonlu, yağlı ve kızartmalı gıdaların kısıtlanması yarar sağlayabilir.
Bortolotti ve ark. ile Esmaillzadeh ve ark. çalışmalarında baharatlı gıdaların tüketiminin, İBS hastalarına olumlu etkileri olduğu vurgulanmıştır.
Kafein ve alkolün aynı şekilde kramplar ve ishale neden olabildiği bilinmektedir.
Tatlandırıcılarda bulunan sorbitol adlı bir şeker türü, fruktoz adlı bal ve bazı meyvelerde bulunan şeker türü karında kramplar ve ishale neden olabilir.
Fasulye, lahana, karnabahar, karalahana, Brüksel lahanası, soğan gibi gaz yapan bazı gıdalar kişilerdeki huzursuzluğu arttırabilir.
Diyetteki çözünen lif oranını arttırmak: turunçgiller, keten tohumu ve baklagillerin tüketilmesi dışkıyı yumuşatıp karındaki krampları azaltabilir.
Suda erimeyen lifli gıdalar: selüloz, tahıl ve kepek sindirim sisteminde hareketi sırasında içine su çekeceğinden ishal sıklığını azaltacaktır.
Bazı insanlarda fazla miktarda lif tüketilmesi huzursuzluk yaratabilir. Diyetteki lif oranını kademeli olarak arttırmak, yeterli oranda sıvı ile birlikte eklemek veya lif takviyesi huzursuzluğu azaltabilir.
Huzursuz bağırsak sendromu (İBS) hastalarında probiyotikler yararlı mıdır?
Evet, bazı İBS olgularında probiyotikler kullanılabilir. Probiyotikler; vücut için yararlı olduklarına inanılan bazı canlı mikroorganizmalardır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Organizasyonu ve Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımlamalarına göre bazı canlı mikroorganizmaların (probiyotikler) yeterli miktarlarda alınması durumunda vücuda bazı yararlar sağlayacağı bildirilmektedir. Probiyotik olarak en yaygın olarak kullanılan maddeler laktik asit bakterisi (laktobasillus), bifidobakter ve Saccharomyces boulardii’dir. Probiyotik anlamında bazı bakteri ve mantarlar vücuda yararlı olmaları amacı ile kullanılır. Pro Yunanca da ‘için’ anlamında ve bios da ‘yaşam’ anlamında kullanılan eklerdir, yani özetle ‘’probiyotik’’ kelimesi ‘‘yaşam için’’ karşılığında kullanılmaktadır. Günümüzde probiyotikler özellikle, huzursuz bağırsak sendromu (İBS), antibiyotik kullanımı sonrasında gelişen ishal, laktoz tahammülsüzlüğü, idrar yolu enfeksiyonları vb. hastalıklar ile mücadele amacı ile tercih edilmektedir. Benzer şekilde, vücutta yararlı mikroorganizmaların üretilmesine olanak sağlayan gıda takviyeleri verilmesine ise ‘prebiyotikler’ adı verilir. Bu tür takviyelerin mutlaka doktor yada diyetisyen onayı ile kullanılması çok önemlidir ve kesinlikle gelişigüzel kullanılmamalıdır.
Huzursuz bağırsak sendromunda (İBS) nasıl bir tedavi tercih edilir?
İBS hastalarının % 10-20’sinde tedavi gerekir. Öncelikle huzursuz bağırsak sendromu’nun (İBS) ciddi veya yaşamı tehdit eden bir hastalık olmadığının hastaya açıklanması ve ikna edilmesi endişe veya stresi azaltabilir. Orta ve şiddetli düzeyde yakınmaları olan kişiler deneyimli hekimler tarafından önerilecek olan bazı ilaçlardan yarar görebilirler. Bu ilaçlar irritabıl (huzursuz) bağırsak sendromu belirtilerini azaltır ancak hastalığı tedavi etmezler. Bu ilaçların etki mekanizması bağırsak kaslarının hareketlerini normale döndürmek üzere programlanmıştır.
Probiyotikler
Prokinetikler: cisaprid, tegaserod
Antikolinerjik ilaçlar: disiklomin hiroklorid, hyosiyamin sülfat
Antidiyareik ilaçlar: loperamid, atropin sülfat, difenoksilat hidroklorür
Trisiklik antidepresanlar: imipramin, amitriptilin
Çeşitli: linaklotid, lubiproston, prukaloprid, naronaprid, velusetrag, alosetron, cilansetron, ramosetron, rifaksimin
Laksatif: metil sellüloz, metamusil
Biofeedback tedavisi: stresin azaltılması, davranış tedavisi, gevşeme ve ağrının giderilmesi hastanın yakınmalarını azaltır veya ortadan kaldırır. Özellikle, kabızlık sorunu olan hastalarda biofeedback tedavisi ile ciddi ilerleme sağlanmaktadır.
Huzursuz bağırsak sendromu (İBS) belirtileri ne kadar zamanda düzelir?
Belirtilerin düzelmesi çoğunlukla uzun bir süre alır. Belirgin bir düzelme sağlayabilmek için sıklıkla 6 ay veya daha uzun bir süre gerekmektedir. Bu sorunun düzelmesinde sabırlı olmak çok önemlidir. Uygun diyet ve ilaçların birlikte verilmesi huzursuz bağırsak sendromu tedavisinde büyük önem taşır.
Huzursuz bağırsak sendromu (İBS) daha ciddi hastalıklara neden olur mu?
Huzursuz bağırsak sendromu kanser, kanama ve iltihabi bağırsak hastalığı gibi sorunlara neden olmaz. Ancak, kronik ve tekrarlayıcı yapısı nedeniyle hastalarda geçici iş kaybına ve psikolojik sorunlara neden olabilir.
SORU VE GÖRÜŞLERİNİZ İÇİN: **drkorhantaviloglu@mynet.com
**
