İç çözümleme nedir? Karakterlerin iç dünyası nasıl yansıtılır? İç çözümleme örnekleri

Farklı yazı türlerinde çeşitli tekniklere ve yöntemlere başvurulabilir. Bu yöntem ve teknikler sayesinde okur her açıdan tanıyabildiği karakterlerle özdeşlik kurar ve okuduğu eser onun için sürükleyici hal alır. Bir yazılı eserin sürükleyiciliğini kullanıldığı tekniklerin tüm özelikleriyle ustaca işlenmesi sağlar.

İç çözümleme nedir?

İç çözümleme tekniği, öykülerde ya da romanlardaki karakterlerin duygularını, düşüncelerini, iç çatışmalarını, çeşitli tepkilerini, psikolojik yönlerini her boyutu ile veren, bu sayede tüm özellikleri derinlemesine analiz etme ve içsel dünyayı dışa vurmaya yardımcı olan bir tekniktir. Karakterlerin ruhsal durumlarını anlamak ve okura karakterlerin tüm içsel çatışmalarını ve psikolojik süreçlerini açık bir biçimde aktarmaya yardımcı olur.

Bir yazın eserindeki kahramanlar her yönü ve fizyolojik, sosyolojik, psikolojik olmak üzere üç boyutu ile ele alındığında okur esere daha yakın hisseder ve karakterlerle özdeşlik kurabilir. Karakterlerin iç dünyalarını olduğu gibi ve ayrıntılı biçimde aktarmaya yarayan iç çözümleme tekniğini kullanmak için farklı yöntemlere başvurulur.

İç çözümleme ile karakterlerin iç dünyası nasıl yansıtılır?

Bir eserde iç çözümleme tekniği kullanılırken dikkat edilmesi ve uygulanması gereken bazı yöntemler vardır. Bu yöntemler şunlardır:

• Bilinç akışı
• İç monologlar
• Psikolojik çözümleme
• Dışsal ve içsel yansımalar

Çoğu zaman iç monologla karıştırılsa da iç çözümleme başka bir yöntemdir. İç monolog tekniğini de içine alır. Karakterin kendi kendine konuşması, zihninden geçen düşünceler ve duygular iç monolog olarak verilir. Bilinç akışı yöntemi ise karakterin düşüncelerinin genel olarak düzensiz ve kesintisiz olarak verilmesi biçiminde uygulanır.

Psikolojik açıdan karakterlerin ruh halini analiz ederek de psikolojik çözümleme yapılır. Karakterlerin bastırılmış duygularını, bilinçaltı anlamaya yönelik olan bu teknik karakterlerin tüm duygu ve düşüncelerinin ardında yer alan zihinsel ve duygusal süreçleri de ortaya koymaya yardımcı olur. İç çözümleme tekniğinin esere kattığı birçok etki vardır. Bu etkiler şunlardır:

• Okurun bağ kurması ve empati yapmasını sağlar.
• Karaktere derinlik katar.
• Tematik olarak derinlik verir.
• Zihinsel ve duygusal açıdan sağlanan gerilimi destekler.

İç çözümleme örnekleri nelerdir?

Edebiyat tarihinde hem Batı edebiyatından hem de Türk edebiyatından çeşitli iç çözümleme örnekleri verilebilir. Yazarların çok sık kullandığı bu yöntemin yer aldığı en bilinen eserler ve yazarları şunlardır:

• Virginia Woolf, Mrs. Dalloway isimli eserinde karakterlin iç dünyalarını tüm boyutları ve derinlikleri ile vermiştir. İç çözümleme tekniği kullanan yazar ana karakter olan Clarissa Dalloway’in geçmişinden izler, yaşadığı zaman, ruhsal çözülmeleri, zaman geçişleri, sosyal çevresine karşı yabancılaşması detaylı olarak vermiştir.
• James Joyce – Ulysses: Joyce’nin bu eserinde karakterlerin zihinlerinin derinlerine inilmiştir. Yazar bilinç akışı tekniği kullanmış ve karakterlerin düşüncelerini anılarını arzularını ve endişelerini kesintisiz bir biçimde sunmuştur.
• Dostoyevski – Suç Ve Ceza: Yazar bu eserde ana kahraman olan Raskolnikov’un tüm iç dünyasını suç işledikten sonraki süreçte yaşadığı iç çatışmaları derinlemesine işlemiştir.
• Franz Kafka – Dönüşüm: Kafka’nın bu eseri Gregor Samsa’nın yaşadığı dönüşümleri tüm iç çatışmaları ile birlikte vermektedir. Samsa’nın zihinsel çözümlemeleri, kendi kendine konuşmaları, travmaları ve korkuları eserde detaylı olarak işlenmiştir.