İdam Cezası Tartışmaları

Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Savaş Eğilmez, idam cezası tartışmalarına ilişkin, Türkiye'nin içerisinde bulunduğu şartların, suç ceza ilişkisinin, özellikle bazı suçlar için mutlak caydırıcı bir zeminde kurulması zorunluluğunu ortaya çıkardığını bildirdi.

Eğilmez, yaptığı yazılı açıklamada, son günlerde sıkça tartışılan 'İdam cezasının geri gelsin mi gelmesin mi-' tartışmalarına tarihsel açıdan pencere açarak katkıda bulunmak istediklerini belirterek, uzun bir geçmişe sahip olan Türk milletinin suç ve ceza algısını ortaya koyması gerektiğini ifade etti.

En ilkel toplumlarda dahi kendi kültürel yapıları çerçevesinde toplumun huzur ve sükununu ihlal eden ve suç denilen hareketleri önlemeye ve bu hareketlerin işlenmesi halinde faillerine ceza adını verilen uygulamaların yapıldığı bir hukuk sisteminin mevcut olduğunu vurgulayan Eğilmez, şunları kaydetti:

"Türk tarihi boyunca kurulan bütün devletlerde, 'töre' diye isimlendirilen hukuk sistemine sıkı bir bağlılık görülür. Töreye olan bu bağlılık mücadeleci sosyal hayatın gereklerinden doğmuştur. Halk, ülke, istiklalle birlikte hukuk, Türk devletinin dört temel unsurundan biridir. Türklere göre devleti kuran ve işleten mekanizme hukuktu. Ceza hukuku, Türklerin hayatında önemli bir yer tutmuştur. İslamiyet'ten önceki Orta Asya Türk siyasi teşekkülleri ve topluluklarında ceza hukukuyla kanunlarına dayalı bir düzenle kendisine özgü, yaşayan bir ceza hukuku ortaya çıkarmıştır. Bu suretle Türk toplum kültürünün bir ürünü olarak, tarihin akışı içinde gelişen bu hukuk, en geniş manasıyla töre denilen kanun ve sosyal normlar bütününde, kesin ifadesini bulmuştur."

-"Tarih boyunca Türk töresinin en az başvurduğu ceza ölüm cezasıydı"-

Türk töresinin, en eski Türk topluluklarından itibaren sosyal kontrolü ve toplumsal bütünleşmeyi sağlayan en önemli unsurlardan biri olduğunu vurgulayan Eğilmez, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

"Tarih boyunca Türk töresinin en az başvurduğu ceza ölüm cezasıydı. En az uygulanan ceza olmasına rağmen, sabit suçun değişmeyen kuralı ölümdü. Türk töresinde iki suçun karşılığı kesinlikle ölüm cezasıydı. Bu suçlardan biri, devlete ihanet bir diğeri de masum birini kasten öldürmekti. Çok uzun bir periyotu kapsayan Türk tarihinde idam cezası yalnızca 28 yıldır uygulanmıyor. İdam cezası, Türk ceza sisteminden tamamen çıkarıldıktan 6 yıl sonra da ciddi bir şekilde tartışılmaya başlandı. Ülkemizin içerisinde bulunduğu şartlar, suç ceza ilişkisinin, özellikle bazı suçlar için mutlak caydırıcı bir zeminde kurulması zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır."

Muhabir: Ayşe Yıldız