İhbar süresine uymayan işçi ne kadar tazminat öder, ihbar süresi zorunlu mu? İşçi işverene ihbar tazminatı öder mi, işçiden ihbar tazminatı nasıl kesilir?

İhbar tazminatı ve ihbar süreleri ile ilgili bilgiler 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinde net bir şekilde ifade edilmektedir. Hem işveren hem de çalışan yasalarda açık bir şekilde belirtilmiş olan ihbar sürelerine uymakla yükümlüdür. Bildirim süreleri işçinin o işte ne kadar zamandır çalıştığına göre değişir. İş akdini bitirmek isteyen taraf ihbar süresi içerisinde bu isteğini yazılı bir şekilde karşı tarafa iletmelidir.

İhbar süresine uymayan işçi ne kadar tazminat öder?

Çalışan kişi kanunda belirtilen süreler içerisinde işi bırakacağını karşı tarafa beyan etmelidir. Eğer bildirimde bulunmazsa ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır. İhbar süreleri işçinin o işteki çalışma süresine göre belirlenir. İhbar süresi dolmadan işten istifa eden kişi o işte çalıştığı döneme denk gelen ücret kadar ihbar tazminatını işverene ödemekle yükümlüdür. İhbar süresine uymayan işçinin ödeyeceği tazminat miktarları:

• 6 aydan kısa çalışanlar 2 haftalık ücret tutarını öder.
• 6 ay ila 1,5 yıl arası çalışanlar 4 haftalık ücret tutarını öder.
• 1,5 yl ila 3 yıl arası çalışanlar 6 haftalık ücret tutarı öder.
• 3 yıldan fazla çalışanlar 8 haftalık ücret tutarı öder.

İhbar tazminatı için ödenmesi gereken ücret, çalışanın giydirilmiş brüt ücreti esas alınır. İhbar tazminatı hesaplanırken çalışanın kıdemine denk gelen bildirim süresinin her haftası 7 gün olarak alınır ve toplam gün sayısıyla çalışanın son giydirilmiş günlük ücreti çarpılır. Bu sonuç brüt ihbar tazminat ücretidir. Bu ücretten yıllık kümülatif gelir vergisi matrahı, tevkifat oranı üzerinden gelir vergisi ve brüt tutar üzerinden damga vergisi kesintisi yapılır. Bu kesintiler sonucu çıkan tutar net ihbar tazminat ödemesidir.

İşçi işverene ihbar tazminatı öder mi?

İşçi iş akdini feshetmeden önce kıdemine göre İş Kanunu’nda belirtilen ihbar süreleri içinde işverene bildirimde bulunmalıdır. İhbar süresi bitmeden işçi iş akdini sonlandırırsa karşı tarafa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.

İşçiden ihbar tazminatı nasıl kesilir?

İşçiye işveren tarafından ihbar tazminatı ödeneceği zaman sadece gelir ve damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. Bu vergiler harici kanunen başka hiçbir şekilde kesinti olmaz.

İşten çıkarken ihbar süresi zorunlu mu?

Çalışan kişi, işveren ile yaptığı iş akdini sonlandırmak istediğinde bu durumu önel (ihbar) süreleri dâhilinde yazılı bir şekilde karşı tarafa bildirmek zorundadır. İhbar süresi bu bildirimde belirtilen tarihten itibaren geçerlidir. Bu koşulları harfiyen yerine getiren çalışan ihbar tazminatı alma hakkına sahip olur. Hem işverenin hem de çalışan kişinin yasal olarak ihbar tazminatı alma hakkı vardır. Süresi belirsiz olan iş sözleşmesinde çalışan kişi kanunen belirtilen ihbar süresini kullanmayıp direkt işi bırakırsa işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır. İhbar süresi boyunca işçinin, iş yerinde çalışması gerekir. Ancak bu süreç içerisinde yeni iş arama izni varsa bu izin dâhilinde iş yerinde çalışması gerekir. Dolayısıyla kişinin (emeklilik, askerlik ve evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesi feshedilmediyse) ihbar süresini kullanmamak gibi bir durumu söz konusu değildir. Bu süre bitene kadar aktif bir şekilde (yeni bir iş arama izni yoksa) iş yerine gitmelidir. İşçi ihbar süresini kullanmak istemezse de ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

İşten çıkarılan işçi ihbar süresini kullanmak istemezse ne olur?

Belirsiz sürelerde yapılan iş sözleşmelerinde haklı bir neden olmadan iş akdi işveren tarafından feshedildiyse durum daha farklıdır. İş sözleşmesi işveren tarafından feshedildiyse yani işçi işten çıkarıldıysa işveren işçiye ihbar tazminatı öder. Ayrıca çalışan kişinin 1 yıllık çalışma süresi de dolduysa kıdem tazminatı ödemek durumundadır.

İşveren, çalışan kişiye ihbar süresine ait tazminatı ödemek yerine ihbar süresini başlatabilir. Bu durumda işçiye işten çıkarıldığını bildirerek ihbar süresini başlatması gerekir ve bunun sonucunda ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Ancak çalışan kişi, işveren bilgi vermeden ihbar süresi içinde işi bırakırsa ya da ihbar süresini kullanmaz ve bu süre içinde işe gitmeyi bırakırsa işveren işçiye kıdem tazminatını ödemekten vazgeçebilir. Bu durumda işçi, işi kendi bırakmış olduğu için işveren de ihbar tazminatı ödemez.

İhbar süresi içinde iş yerine çalışmak istemeyen kişi, örneğin bu süre içinde yeni bir iş bulmuşsa ve orada işe başlaması gerekiyorsa bu durumu işverene bildirmelidir. İşçi neden ihbar süresini kullanmak istemediğini bildiren bir dilekçe yazıp işten ayrılırsa bu durumda işveren işçiye kıdem tazminatı öder ancak bunun için yine kıdem tazminatı şartlarının karşılanması gerekir. Bu durumda işçinin istifa ettiği varsayarak kıdem tazminatını ödemekten vazgeçemez.

Noterden istifa edince ihbar süresi geçerli mi?

Çalışan kişi isterse iş akdini noter aracılığı ile sonlandırabilir. Noter aracılığıyla istifa etmek ya da noter kanalı ile ihtar çekmek zorunlu değildir ancak noter aracılığıyla da istifa edilebilir. Çalışan noter aracılığı ile işi sonlandırırken kanunda belirtilen ihbar sürelerine uyarak işi bırakma gerekçesini açık ve net bir şekilde ifade etmelidir. Noterden istifa eden çalışan ihbar sürelerine uymakla yükümlüdür.

İhbar süresini beklemeden işten ayrılma dilekçesi nasıl yazılır?

Çalışan ihbar süresini beklemeden iş akdini sonlandırdığı takdirde işverene ihbar tazminatı ödemekle mükelleftir. İşten ayrılma dilekçesi usullere uygun olarak aşağıdakilere dikkat edilmelidir:

• İnsan Kaynakları departmanına hitaben yazılmalı
• Dilekçe içeriğinde işe başlama tarihi, çalışma süresi ve o günün tarihi de bulunmalı
• İsim ve soyad ile çalışan iş yerinin ismi ve çalışanın pozisyonu belirtilmeli
• İstifa gerekçeleri açık ve net bir şekilde belirtilmeli
• Dilekçe zamanında işverene teslim edilmeli
• Kanunen belirtilen ihbar sürelerine uyulmalı (ihbar süresi dolmadan istifa edildiğinde karşı tarafa ihbar tazminatı ödenmesi gerekir.)

Kişi eğer ihbar süresini beklemeden işten ayrılmak istiyorsa uygun şartlar da sağlanıldıysa derhal fesih hakkı kullanılabilir. İhbar süresini beklememe durumu net bir şekilde belirtilerek dilekçe yazılmalıdır. (Örn. ihbar süresi içerisinde yeni bir iş bulma ve o işe başlama, askerlik, emeklilik, evlilik vb.)