"IKBY'nin iç siyasetinde dengeler değişecek"

MELTEM BULUR/AHMET FURKAN MERCAN - Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) önceki gün yapılan milletvekili seçimlerini değerlendiren uzmanlar, Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) kazandığı güç dolayısıyla bölge siyasetinde dengelerin değişeceğini ve siyasi krizlerin devam edeceğini öngörüyor.

Seçimlere katılımın düşük düzeyde kalmasının en önemli nedeninin ekonomik kriz ve dolayısıyla halkın siyasi kurumlardan beklentisinin kalmaması olduğunu dile getiren uzmanlar, bu nedenle yeni yönetimin ekonomiyi güçlendirmek için Bağdat yönetimi ile iyi geçinmeye çalışması gerektiğinin altını çiziyor.

Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi (JSGA) Uluslararası Güvenlik ve Terörizm Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serhat Erkmen, AA muhabirine yaptığı açıklamada, seçimlerden Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisinin (KDP) büyük bir üstünlükle çıktığını, yanına bir parti alarak azınlıklardan seçilecek milletvekillerinin desteğiyle tek başına hükümet kurabilecek güce eriştiğini ifade etti. Bunun kritik bir dönüşüm noktası olduğuna dikkati çeken Erkmen, "Ama bunu tercih edeceğini sanmıyorum. Çünkü bölgedeki siyaseti son derece olumsuz etkiler." diye konuştu.

Erkmen, Kürdistan Yurtseverler Birliğinin (KYB) 2013 seçimlerinde Goran (Değişim) Hareketine kaptırdığı ikinci parti pozisyonunu tekrar geri almasının altı çizilmesi gereken bir faktör olduğunu vurguladı.

Milletvekili seçimlerine katılım oranının yüzde 57,23 olarak açıklandığını hatırlatan Erkmen, bu durumun Kuzey Irak'taki siyasetin önceki yıllardaki genel temayülleriyle uyuşan bir şey olmadığının altını çizdi. Erkmen, "Bu, halkın artık karşılaştığı sorunlardan ötürü siyasi kurumlardan bir beklentisinin kalmadığını gösteriyor." dedi.

Seçimlere ilişkin yolsuzluk iddialarına da değinen Erkmen, KYB'nin Erbil ve Duhok sınırlarında usulsüzlük yapıldığı iddiasında bulunarak yasal yollara başvurduğunu, buna karşılık, KDP, Goran (Değişim) Hareketi, Kürdistan İslami Birlik Partisi (Yekgirtu) ile Kürdistan Toplum Partisi'nin (Komel) yaptıkları ortak açıklamada, Erbil'in Koysancak'taki tüm sandık sonuçlarını reddettiklerini açıkladığını anlattı.

Erkmen, şunları söyledi:

"Yerel seçimlerde olduğu gibi müthiş bir yolsuzluk iddiası var. Şu anda üçüncü ve dördüncü sırada gelen partiler seçim sonuçlarını tanımayacaklarını ilan etti. Bu da seçimin meşruiyetine kısmen gölge düşürüyor. Üstelik sadece ikisinden bahsetmiyoruz, seçimin galibi ve ikinci kazananı, birbirlerini çok yoğun seçim gündemleriyle suçluyor. Dolayısıyla sadece bir kaynaktan gelen ihlal durumu yok ortada. Bu da halkın gittikçe siyasete olan güveninin azalmasına neden olabilir."

- " KDP'nin eli güçlendi"

BİLGESAM Ortadoğu Araştırmaları Uzmanı Ali Semin de oyların yüzde 86'sının gayrı resmi olarak sayıldığını ve Barzani'nin partisinin şu an itibariyle 43 milletvekili kazandığını, bu rakamın 48'e çıkabileceğini söyledi.

Sonuçlara bakıldığında KDP ile KYB arasındaki stratejik ortaklığın ne şekilde işleyeceğinin iç politikada yaşanacak değişimi ortaya koyacağını vurgulayan Semin, halihazırda KDP'nin yola güçlü bir şekilde devam edeceğinin görüldüğünü ifade etti.

Kuzey Irak'ta Talabani ile Barzani arasında 2005'te yapılan anlaşmaya göre Cumhurbaşkanının KYB'den, Bölgesel Yönetimin Başkanının da KDP'de olacağına yönelik bir anlaşma olduğunu hatırlatan Semin, şunları kaydetti:

"Şu anda ise Kürtler arasında çok kaygan bir zemin söz konusu. KDP'nin eli hem Kuzey Irak'ta seçimleri kazanması hem de Irak Parlamentosuna en fazla milletvekilini gönderen parti olması nedeniyle güçlendi. Talabani'nin hayatta olmaması, partisi içinde herhangi bir liderin belli olmaması ve sorunların devam etmesinden dolayı KDP önde görünüyor.

Kürtler özellikle 25 Eylül 2017'deki bağımsızlık referandumundan sonra ciddi bir dönüm noktası yaşarken ikinci bir dönüm noktası da bu sonuçlar oldu. Artık KDP ve KYB'nin beraber hareket etmediğini görüyoruz.

Türkiye açısından baktığımızda ise ilişkilerin aynı şekilde devam edeceğini düşünebiliriz. Ama cumhurbaşkanlığı seçiminde eğer İran Barzani'nin gösterdiği Fuat Hüseyin'i adayı olarak desteklerse o zaman Türkiye ile İran arasındaki dengeler ve denklemler değişebilir. Onun riskinin olduğunu düşünüyorum. Bunun dışında Türkiye ile ilişkilerinin çok da kötü olmadığını düşünüyorum ama Türkiye artık eskisi gibi Erbil üzerinden değil Bağdat üzerinden bir Irak politikası yürütüyor. Şu anda Irak'ta tüm taraflarla görüşebilen bir Türkiye var."

- "Barzani tekrar başkan olarak seçilebilir"

Barzani'nin tartışmalı başkanlık sürecine de değinen Semin, başkanlığın yasal olarak 2015 yılının ağustos ayında sona erse de ondan sonra yasalara rağmen devam ettiğini ve daha sonra istifa ettiğini hatırlattı. Semin, "Şu anda IKBY'nin aslında başkansız olduğunu görüyoruz. Belki bu ara verme döneminden dolayı Mesut Barzani tekrardan bölgesel Kürt yönetimi başkanı olarak seçilebilir. Çünkü ara verdiğini gerekçe göstererek tekrardan aynı kişinin seçilebileceği anlamında bir yasal güç olarak karşımıza çıkabilir." ifadelerini kullandı.

Kuzey Irak'taki seçimlere düşük katılımı da değerlendiren Semin, bunun nedeninin de iç siyaset ve ekonomi olduğunu söyledi. Semin, Kuzey Irak yönetiminin artık ekonomiyi güçlendirmek için Bağdat hükümeti ile iyi geçinmesinin gerekeceğini kaydetti.