İki Bin Yıllık Duvar Resimleri Gün Yüzüne Çıkarılıyor

DENİZLİ - MUSTAFA DERMENCİOĞLU - Denizli'nin Buldan ilçesindeki Tripolis Antik Kenti'nde günümüze kadar çok iyi korunagelmiş bin 700 yıllık freskler bulundu. Freskler, Romalıların yiyecek içecekle ilgili dükkanları, günümüzdeki lokantalarda olduğu gibi süslediklerini ortaya çıkardı. Tarihi 6 bin öncesine dayanan ve Helenistik dönemde Frigya, Karya ve Lidya üçgeninin kesişim noktasında bulunan, Bergama Krallığı'ndan sonra Roma İmparatorluğu'na bağlanan Tripolis'deki arkeolojik kazılar, Pamukkale Üniversitesi tarafından sürdürülüyor. Erken Roma döneminde surlarla çevrilmesi ve erozyonla toprak altında kalması sayesinde tarihi kalıntıların çoğunun bozulmadan günümüze kadar sağlam bir şekilde ulaştığı kentte, geçen yıl toprak altındaki yapıları tespit etmek amacıyla yapılan jeoradar çalışmasında kemerli pazar yeri tespit edilip sağlam bir şekilde açığa çıkarıldı, bu yıl yapılan kazılarda ise pazar yerinin yanında içleri fresklerle bezenmiş dükkanlar bulundu. Tripolis Antik Kenti Kazı Heyeti Başkanı Yrd. Doç. Dr. Bahadır Duman, AA muhabirine yaptığı açıklamada, antik kentte büyük bir kısmı Roma dönemine ait olmak üzere erken Roma, geç Roma, Bizans dönemine ait farklı dönemlere tarihlenen buluntuların olduğunu belirtti. Roma döneminden kalma yaklaşık M.S. 3. yüzyılın ilk yarısına ait dükkanların içerisinde freskler bulduklarını açıklayan Duman, şöyle konuştu: "Bulunduğumuz zemin katta duvarların tamamı fresklerle kaplı. Yani Roma döneminde önemli yapıların, binaların, dükkanların duvarlarının freskle kaplı olduğunu zaten biliyoruz yazılı kaynaklardan. Tripolis'te de buna benzer bir duvar boyaması, freskolar bulduk. Tabii freskolar nasıl yapılmış? İlk etapta bir çerçeve yapmış Romalı usta. O çerçevelerin içerisine çeşitli hayvan ve bitki figürleri yerleştirilmiş, kimisinde sebzeler var, kimisinde meyveler var, farklı farklı. Buradaki betimlemelerden yola çıkarak bu dükkanın en azından yeme içmeyle ilgili işlev gören bir dükkan olduğunu söyleyebiliriz. Her bir çerçeve içerisinde bir figür olmak üzere panolar içerisinde serçe, nar, sülün betimlemesi bulunuyor. Güvercin betimlemesi, papağan betimlemesi, kınalı keklik dediğimiz Anadolu'ya has keklik betimlemesi var. Kabak çeşitlerini görebiliyoruz. Çiçekler var, bu panellerin etrafı çeşitli bitkisel motiflerle bezenmiş, içerisinde en fazla gül var." Yapının sağlam korunduğununa işaret eden Duman, "Tripolis yamaç kenti olduğu için yüzyıllarca yukarıdan, kuzey taraftan gelen erezyon toprağı bu mekanları doldurmuş. Ve biz yaklaşık 5-6 metrelik dolgudan sonra yapıları sağlam olarak çatı seviyesinde bulabiliyoruz. Bu mekan da onlardan sadece biri. Biz bu kazılara devam ettiğimiz zaman cadde boyunca bu dükkanlardan birkaç tane daha bulacağımızı ümit ediyoruz" diye konuştu. Duman, Roma dükkanının duvarındaki süslemelerin benzerlerinin Efes'te yamaç evler kompleksinde evlerin içerisinde görüldüğüne dikkati çekerek, "Ama Tripolis'tekilerin farkı, bunların sağlam kalmış, günümüze kadar çok iyi korunagelmiş olması, Efes'ten farkı bu. Roma dükkanları içerisinde en iyi korunmuş freskler Tripolis'te. Burada yeme içle ile ilgili bir dükkan bulduk, belki ileride değişik dükkanlar bulacağız. Burası M.S. 262'de Batı Anadolu'daki hemen hemen tüm antik kentleri etkileyen büyük depremde kullanım dışı kaldı. Şu anda 'Günümüze kadar korunagelmiş en iyi ferskler burada' diyebiliriz. Çünkü tüm duvarlarda panolar halinde freskler düzgün bir şekilde duruyor" dedi. Günümüzde de modern şehirlerde ana caddeler ve kenarlarında dükkanların olduğuna değinen Duman, sözlerini şöyle tamamladı: "İki bin yıl önce de bu sistem çok farklı değil. Tabii buradaki özeni şimdiki dükkanlarda görmemiz mümkün değil pek, genelde düz, beyaz boyalıdır, belki ekstra tablolar vardır. Biz bu tabloları burada duvara boya olarak yansıtılmış şekilde buluyoruz. Buradaki bezemelerden Romalıların yiyecek içecekle ilgili dükkanları, günümüzdeki lokantalarda olduğu gibi süslediklerini görüyoruz."