İkinci çocuk ne zaman yapılmalı?
İkinci çocuk için doğru zaman ne?
İkinci çocuğun gelişi pek çok ailede sorunlara sebep oluyor; kıskançlıklar başlıyor veya ağabey/ablaların davranışlarında değişiklikler oluyor, ilginin yeni doğan bebeğe kaymasıyla kendilerini dışlanmış hissediyorlar.
Erik Erikson'a göre hiçbir anne-baba kendilerini ikinci çocuk için yeterli hissetmiyor aslında... İkinci çocuk doğduğunda ilk çocuğun onu kıskanmasıyla ya da büyüdüklerinde birbirleriyle kavga etmeleriyle başa çıkamıyorlar. Altta yatan bir suçluluk duygusu onlara birini diğerinden korumaları gerektiğini söylüyor. Çoğu kardeş kıskançlığı ya da çekişmesi anne babaların müdahil olması ya da taraf tutmasıyla daha da alevleniyor.
Ünlü çocuk doktoru Brazelton'a göre de aslında anne-babanın iki çocuğu birden aynı anda sevebilecek miyiz, aynı anda ilgimizi gösterebilecek miyiz endişesi, annenin ikinci çocuğa hamileliğiyle başlıyor. Anne hamileyken birinci çocuk sorgulamaya ve olumsuz tepkiler vermeye başladığında ise anne-baba iyice panikliyor. Tabii ki ilk çocukla başlayan o heyecan ve sevgi macerası, ikinci çocuğun gelmesiyle bozuluyor. Sevgi artık eşit derecede dağıtılmalı ve biz bunu nasıl yapacağız kaygısı başlıyor.
İyi yönetmek gerekir
İlk çocuk için yeni gelecek bir bebeği kendi alanına sokmak oldukça zordur. Şimdiye kadar onun varlığıyla mutlu olan anne babası şimdi bir başkasının gelişiyle mutlu olacak... Çocuklar büyüdükçe de kavgalar, isim takmalar, dalga geçmeler, itmeler ve hatta vurmalar, çimdiklemeler başlar. Bunu yapmalarının sebebi de genellikle anne babanın dikkatini çekmek içindir. Bunların olması oldukça normaldir, önemli olan anne babanın bu durumu iyi yönetebilmesidir. Çocuklar yaptıklarının kıskançlıktan olduğunu anlamazlar hatta çoğu zaman kardeşlerini çok sevdiklerini söyleyip bunları yapmaya devam ederler hatta anne- baba da "kardeşini çok seviyor ama yine de böyle davranıyor" diye dile getirir. Bu davranışlar dikkat çekmek adına kötü davranma ya da yaş grubundan daha küçük davranma davranışı şeklinde gözükebilir, mesela biberon isteyebilirler ya da tuvalet eğitimi olsa da altına kaçırabilir. Kardeşinin lazımlığına oturmak isteyebilir.
Anne babalar genelde büyük çocuk bu şekilde davrandığında hemen sinirlenip "o senin kardeşin, ona vurma" diyerek sinirlenir ancak 6-7 yaşında bir çocuk kardeşini ittiğinde ya da çimdiklediğinde ne kadar acıttığını fark etmeyebilir onun yerine kendini koyamayabilir zira onun amacı sadece dikkat çekmektir o anda...
Anne babalar neler yapabilir?
Bir kere ilk çocuğunuza tekrar hamile olduğunuz andan itibaren söyleyin. Karnınızda bir zamanlar onunda bulunduğu yerde bir başka bebek olduğunu ancak şu an çok küçük olduğunu ve karnınızın gittikçe büyüyeceğini, bebeğin de büyüyeceğini ve bir gün onu aldığınız gibi diğer bebeği de kucağınıza alacağınızı anlatın. Çocuğunuza yeni bir kardeşin gelmesiyle ilgili hikâyeler de okuyabilirsiniz, bu da oldukça faydalıdır. Karnınız büyüdükçe onun karnınıza dokunmasına ve tekmeleri hissetmesine izin verebilirsiniz. Bebek doğacağı zaman hastaneye gideceğinizi, belki birkaç gün orada kalacağınızı o sürede onunla kimin ilgileneceğini ve hatta belki taburcu olacağı gün hastanede onu ziyarete gelebileceğini ve birlikte kardeşiyle eve dönebileceklerini anlatabilirsiniz çünkü bir anda gitmeniz çocuğunuzun kaygılanmasına neden olabilir. Bebek doğduğunda da onu ne kadar sevdiğinizi kardeşi olsa da onu sevmenizin hiçbir zaman değişmeyeceğini sürekli hatırlatın ve bebeğin bakımında ondan yardım isteyin. Biberonu getirmek, battaniyesini sermek, kucağınızda tutarken onun da bir miktar tutmasına izin vermekle kardeşinin bakımında yardım istemenizden dolayı mutlu olacaktır.
Yeni gelen bebek daha fazla zamanınızı aldığında çocuğunuz sizinle daha az zaman geçirdiğinde sinirlenebilir, istediklerinizi yapmak istemeyebilir ya da yaşından daha küçük davranmaya çalışabilir; böyle bir durumda da "kardeşin ne kadar çok ağlıyor ve benim zamanımı ne kadar çok alıyor değil mi? Eminim keşke kendi başına yemek yese ya da tuvalete gitse de annem benimle olsa diye aklından geçiriyorsundur" diyerek onun duygularına tercüman olabilirsiniz. Bebeğiniz uyuduğunda ya da akşam baba eve geldiğinde bebeğin sorumluluğunu biraz babaya devredip çocuğunuzla birlikte keyifli bir zaman geçirirseniz onun da kıskançlığını oldukça azaltmış olursunuz.
Uzman Psikolog Ayben Ertem
