İlahi bakış açısı nedir? Özellikleri nelerdir? Nasıl bir etki yaratır?

Edebiyatta farklı yazım teknikleri ve bakış açıları bulunur. Farklı anlatıcı türleri ile anlatım zenginleştirilir. Roman, öykü gibi farklı alanlarda gözlemci, kahraman bakış açısı ya da ilahi bakış açısı ile çeşitli anlatıcı türleri kullanılır. Bir efsane, bir öykü ya da bir masal veya roman okuyuculara anlatıcı yolu ile aktarılabilir. Anlatıcı kişi farklı bakış açıları ile olayları ve kişileri aktarır.

İlahi bakış açısı nedir?

Farklı eserlerin içeriğinde yer alan her şeyi, kahramanlardan olaylara kadar gören, duyan, bilen, anlayan ve farklı anlatım teknikleri ile aktaran kişi anlatıcıdır. Anlatıcıların değişim süreçleri bulunur ve bu süreçler sözlü dönem anlatıcı ile yazılı dönem anlatıcısı olarak iki ana başlığa ayrılır.

En genel anlamı ile ilahi bakış açısı, insanların ya da olayların gözlemlenmesi ve değerlendirilme süreçleri esnasında durumlara tanrısal bir perspektiften bakmak anlamına gelir. İnsanın sınırlı olan anlayışının çok ötesinde olan bu bakış açısı edebi metinlerde anlatıcı tarafından da çok sık kullanılır. Bu bakış açısı ile insanın yaşamını, evreni ve hayattaki amacını ilahi bakış açısı ile anlama çabasıdır.

İlahi bakış açısı özellikleri nelerdir?

Bir hikayede ya da romanda üçüncü tekil şahıs anlatımlardan biri de ilahi bakış açısı ile anlatımdır. Hem yaşanan hem de yaşanacak olan tüm olaylar ilahi bakış aşısı ile aktarılır. Çeşitli özelikleri bulunan ilahi bakış açısının en bilinen özelikleri şunlardır:

• Üçüncü tekil şahıs olan bir anlatım üzerinden genel bir görüş sunar.
• Yaşanmakta olan, yaşanmış olan ya da yaşanacak olan tüm durumlara hâkimdir. Hepsini bilir, görür ve duyar.
• Anlatıcı olan kişi ilahi bakış açısı ile anlattığı konuların dışında yer alır.
• Olay kişilerinin zihninden ya da gönlünden veya aklından geçen her şeyi okumaya yöneliktir.
• Anlatıcı tüm kişilere ve olaylara hakimdir.
• Anlatıcı sadece gören kişi durumundadır.
• İlahi olan bakış açısı her şeyi kapsar, sonsuz bir bilgeliğe dayanır.
• Adalet ve merhamet kavramlarını öne çıkartır.
• Her şeyin ötesinde olduğu kabul edilir.
• Zamanların ve mekanların ötesindedir.

İlahi bakış açısı nasıl bir etki yaratır?

Okuyucu durumundaki kişiye birçok açıdan etki eden ilahi bakış açısının çeşitli açılardan oluşturduğu bazı etkiler bulunur. İçsel huzur ve güvenin ön planda olduğu ilahi bakış açısının etkileri şu şekildedir:

• İçsel huzuru sağlar ve güven vericidir.
• Sabır ve hoşgörü katar.
• İnsanın hayatındaki amacı ve yönünü, yolunu bulmasına yardımcı ve rehber niteliğindedir. Kişiler ilahi bakış açısına yaklaşarak tüm olaylardan bir anlam çıkartmaya çalışırlar.
• Adalet ve denge arayışına yönlendirir. Çünkü ilahi bakış açısı adaletin evrensel bir biçimde işlediğine inanmayı gerektirir. İnsanlar ilahi bakış açısı ile evrensel bir adalet anlayışına ve düzene sahip olurlar.
• Tevazu ve alçakgönüllülük içerir.