İlber Ortaylı: Salgınlar tarih boyunca Avrupa'yı daha çok vurdu

Tarihçi, yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, Kapadokya Üniversitesi tarafından online ortamda düzenlenen "Alev Alatlı ile Murakabe Günleri"nin konuğu oldu.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) tedbirleri dolayısıyla YouTube üzerinden canlı yayınlanan program, rektör Prof. Dr. Hasan Ali Karasar'ın yönetiminde gerçekleştirildi.

Ortaylı, tarihte yaşanmış veba salgınlarını, Türk toplumlarının fazla paniğe kapılmadan karşıladığını söyleyerek, "Bizim topraklarımızda karşılaşılan tahribat, Akdeniz limanlarındaki gibi korkunç boyutta seyretmemiş. Bunda bazı sabit mekanizmaların rol oynadığını zannediyorum. Avrupa'da olduğu gibi kalabalığın yaşadığı 'yahudhane' denilen apartmanların az sayıda olması, İstanbul'da kalabalık ailelerin yaşamaması ve bunun yanında gusül abdesti gibi dini, kültürel temizlik ögeleri, sebepler arasında gösterilebilir." dedi.

"AVRUPA'DA SALGINLARIN DAHA ŞİDDETLİ YAŞANMASININ SEBEBİ..."

Hastalıkların yayılmasında önemli rol oynayan bir diğer faktörün ticaret ilişkileri olduğuna dikkati çeken Ortaylı, şöyle konuştu:

"Avrupa'da salgınların daha şiddetli yaşanmasının sebeplerinden birisi de yaygın olarak kullandıkları ticaret biçimleridir. Justinianus döneminde Çin'den gemi gelmiş ve veba yayılmış. Ama bizim uzak Asya'dan gelen ticaretimiz, kervan ticaretidir. Kervan ticareti, gemiler kadar sıhhatsiz değil çünkü mal değişimi, konaklama ve temizlenme gibi seçenekleri var. Gemiler bir yerden kalktığında, gideceği yere kadar aynı mal, hayvan ve yiyecekle seyahat etmek zorundadır. Gemi, insan hayatını ve medeniyetini değiştirdi ama bunlarla birlikte pislik ve hastalık da taşıdı. Amerikanın keşfi, iki taraflı hastalık taşımıştır. Bizden çiçek hastalığı gitmiştir, oradan frengi gelmiştir."

İlber Ortaylı, koronavirüsün henüz tam olarak anlaşılmadığına işaret ederek, kendisi gibi olanların, fazla sinirlenmemesi, sokağa çıkmaması ve evde oturması gerektiğinin altını çizdi.

"BUNDAN SONRA OPERALARA GİDEMEYECEĞİZ"

Salgının bir süre sosyal alışkanlıkları değiştireceğine dikkati çeken Ortaylı, "Bundan sonra da sokağa çıkacak, bazı yerlere gideceğiz ama artık toplantı, büyük konferans, konser gibi etkinlikler başka tarzda olacak. Bir müddet operaya gidemeyeceğiz. O tarz lüksler kalkacak hayatımızdan." diye konuştu.

Prof. Dr. Ortaylı, insanların bu salgından çıkarması gereken dersler olduğuna vurgu yaparak, bilinçsizce her yere hücum etmeye devam edilirse, bu tarz musibetlerle gelecekte daha çok karşılaşılabileceğini dile getirdi.

Bu süreçte İstanbul'un da değişmek zorunda olduğunu kaydeden Ortaylı, "İstanbul, dar bir yüzeyde 20 milyon insanı barındıramaz. Bu anlaşıldı. Olmaz yani. Bunun sonu, toptan zehirlenmedir. Bu nüfusun bir şekilde dağıtılması lazım. Tedbirler alınacak. Allah'a şükür Anadolu'da cazibe merkezleri de çıkıyor. Mesela benim çocukluğumda gördüğüm Konya, bugün bambaşka bir yer oldu." değerlendirmesinde bulundu.

"AMERİKA İNSANLIĞIN ERGENEKON'U OLABİLİRDİ"

Amerika'nın kadim doğrularını kaybettiğini söyleyen Alev Alatlı ise "Amerikayı Amerika yapan, paradır. Özgürlük para kazanma özgürlüğüdür. Ama bugün bakıyorsunuz, gelir dağılımı itibariyle dünyanın en kötü ikinci gelir dağılımına sahip ülkesi oldu. Ayrıca Amerika'da 43 bin küsür tarikat var, Donald Trump seçimi yüzde 34 oyla kazanmıştır ama ne kadarı temsil ettiği meçhul yani bunların hepsi bütünlüğü zedeleyen şeyler. Amerika eğer sosyal, dini ve benzer yeni ilkelerin etrafında birleşmezse bir kopuş beklerim. Açıkçası ben böyle de bir propaganda görmüyorum." dedi.

Alatlı, Amerika kıtasının insanlığa yeni bir Ergenekon olmak için fırsat olarak çıktığını ama bunu heba ettiklerini söyleyerek, "Yerlilerin gözü gibi baktığı Illinois, Ohio, Kentucky gibi bereketli ve güzel toprakları mahvettiler. Buralar Allah'ın insanoğluna verdiği son kışlaktır. Bu kışlağı alıp bu hale getirmek günahtır ve Amerika bu günahın bedelini inşallah ödeyecek." ifadelerini kullandı.

Yaklaşık 2 saat süren programda İlber Ortaylı ile Alev Alatlı programı izleyenlerin sorularını da yanıtladı.

(AA)