İlk jinekolojik muayeneden korkmayın
Jinekoloji ,cinsel sağlığı ve üreme sağlığını korumaya yönelik kadınlara özel tıbbi bir bakımdır. Ferti-Jin Kadın Sağlığı ve Yardımcı Üreme Teknikleri Merkezi Klinik Direktörü Kadın Hastalıkları ve Doğum UzmanıOp.Dr. Seval Taşdemir, Mynet okurları için yazdı.
Bu bakım; hastalıklardan korur, kanserlerin erken tanısını, üreme organlarını etkileyen enfeksiyonların erken tanı ve tedavisini ve daha sonra görülebilecek kısırlık gibi komplikasyonların önlenmesini sağlar.
Jinekoloğa başvurulduğunda yapılacak işlemler;
Birçok genç kız için ilk jinekolojik muayene oldukça tedirgin edici gözükse de önemi düşünüldüğünde bu randevunun kesinlikle ertelenmemesi gerekir. Bir genç kızın bu randevuda nelerle karşılaşacağını bilmesi endişelerini yenmesinde yardımcı olur. Öncelikle kişisel, ailesel, cinsel ve tıbbi öyküler alınır. Jinekolojik muayene yapılır ve laboratuvar testleri istenir.
Muayenenin adet kanamasının olmadığı bir dönemde yapılması gerekir. Adet kanaması hem laboratuvar testlerinin sonuçlarını hem de muayeneyi etkiler. Muayene öncesindeki birkaç gün vajinal duş ve krem kullanımından kaçınmak gerekir.
Sorulmak istenen soruların belirlenmesi;
Jinekologla ilk randevudan önce sorulmak istenen konuların belirlenerek not alınması randevunun daha verimli geçmesini sağlar. Jinekoloğa verilen bilgilerin ve aktarılan şikayetlerin eksiksiz olması gerekir. Jinekoloğa verilen tüm özel bilgiler gizli kalır. Yanlış ya da eksik bilgi verilmesi tedaviyi ve sorunların belirlenmesini olumsuz etkiler.
İlk jinekolojik muayenede doktora verilmesi gereken bilgiler nelerdir?
Jinekologla ilk randevudan önce sorulmak istenen konuların belirlenerek not alınması randevunun daha verimli geçmesini sağlar. Jinekoloğa verilen bilgilerin ve aktarılan şikayetlerin eksiksiz olması gerekir. Jinekoloğa verilen tüm özel bilgiler gizli kalır. Yanlış ya da eksik bilgi verilmesi tedaviyi ve sorunların belirlenmesini olumsuz etkiler.
- Son adet tarihi
- Adet sikluslarının uzunluğu
- Adet kanamasının ne kadar sürdüğü
- Ara kanamaların olup olmadığı
- Genital ağrı, kaşıntı ve akıntı varlığı
- Başka bir tıbbi problemin olup olmadığı
- Aile fertlerinde görülen hastalıklara ait bilgiler
- Önceden geçirilmiş hastalıklar, cerrahi işlemler ve kullanan ilaçlara ait bilgiler
- Sigara, alkol ve beslenme alışkanlıkları hakkında bilgi
Birçok genç kız ilk jinekolojik muayene öncesinde son derece tedirgin olur. Oysa jinekolojik muayene ağrıya yol açmayan kolay ve beş dakikadan fazla sürmeyen bir işlemdir. İlk muayene öncesinde kişinin kendini rahatsız hissetmesi son derece doğaldır ve muayenede neler yapılacağı konusunda önceden bilgi sahibi olmak endişeleri azaltır.
Muayene nasıl yapılıyor?
Jinekolojik muayene ile genital organların durumu ve jinekolojik problemler değerlendirilir. Jinekolojik muayene için iç çamaşırının çıkartılıp, jinekolojik muayene masasına yatılması istenir. Bu sırada karın ve bacakların örtülebileceği bir örtü verilir ve muayene başlamadan önce masanın uç kısmına kayarak ayakların muayene masasının iki yanında bulunan özel ataçmanlara geçirilmesi istenir. Doktorun muayene yapabilmesi için bacakları ayırarak yatmak gerekir. Bu pozisyonda kişinin kendini rahat bırakması muayene işlemini çok kolaylaştırır. Doktor eldiven giyerek dış genital organları muayene eder. Kızarıklık, tahriş, kist ve siğil olup olmadığını kontrol eder. Çok kısa süren bu işlem herhangi bir acı vermez. Karından yapılacak ultrasonografik inceleme ile üreme organları değerlendirilir. Jinekolojik muayene sonrasında doktor idrar tahlili ve kan sayımı gibi birkaç tahlil isteyebilir..
Jinekolojik açıdan ilk muayene için "18 yaş"tan bahsedilse de yaşa bakılmadan mutlaka jinekolojik kontrolden geçilmesini gereken durumlar vardır;
- Karnın alt bölgesinde ağrı
- Adet düzensizlikleri, adet kanamasının olmaması veya aksaması
- Adet kanaması sırasında şiddetli ağrı
- Anormal kanamalar
- Dış genital organlarda ağrı, şişlik, kaşıntı, kitle ve yaralar bulunması
- Vajinal akıntı, kaşıntı ve ağrı olması
- 15-16 yaşına gelinmesine rağmen adet kanamasının olmaması
- Cinsel temas yoluyla geçen hastalıklara maruz kalınması.
Genital Hijyen ve Enfeksiyonlar
Genital hijyenin sağlanması, kadın sağlığı ve üreme sağlığının korunmasında ki en önemli basamaktır. Sağlıklı bir genç kızda genital organlar flora olarak adlandırılan bir çok mikroorganizmayı içerir. Bu mikroorganizmalar arasındaki dengenin bozulması enfeksiyonlara yol açarak üreme sağlığına zarar verebilir.
Genital temizlik nasıl yapılmalı?
- Tuvalet sonrası temizlik mutlaka önden arkaya doğru yapılmalı.
- Temizlik yapıldıktan sonra genital bölge mutlaka kurulanmalı.
- Banyo yaptıktan ve havuza girdikten sonra da genital bölge mutlaka kurulanmalı.
- Pamuklu iç çamaşırları kullanılmalı.
- İç çamaşırları sık değiştirilmeli ve yıkandıktan sonra ütülenmeli.
- Dar, sıkı ve bedene uygun olmayan iç çamaşırları ve pantolon giyilmemeli.
- Kokusuz ve renksiz tuvalet kağıdı kullanılmalı.
- Vajinal duş, sabun, pudra ve sprey kullanımından kaçınılmalı.
Adet kanaması sırasında genital temizlik nasıl yapılmalı?
- Kullanılan pedlerin kokusuz ve renksiz olmasına dikkat edilmeli.
- Pedler sık değiştirilmeli. Kullanılmamış pedler poşetlerinde veya temiz bir yerde kapalı tutulmalıdır. Açıkta duran ve kirli ellerinizle ellenen pedler mikrop taşıyarak enfeksiyonlara neden olabilir.
- Belli bir cins ped kullanımından sonra kaşıntı, kızarıklık ve yanma gibi problemler olduğunda farklı bir ped denenerek sizde yakınmalara yol açmayan bir ürünü tercih edilmelidir.
- Bu dönemde yıkanmanızda hiçbir sakınca yoktur. Küvete sıcak su doldurarak yıkanmaktan kaçınmalısınız. En uygun olanı ayakta duş alınmasıdır.
- Adet döneminde kötü kokulardan kaçınmak için fazla miktarda parfüm, kolonya vs kullanmanın yararı yoktur. Özellikle genital bölgenize kolonya veya parfüm sürmekten ve kokulu pedler kullanmaktan kaçınmalısınız.
- Dar, sıkı ve bedene uygun olmayan iç çamaşırları ve pantolon giyilmemeli.
- Kokusuz ve renksiz tuvalet kağıdı kullanılmalı.
- Vajinal duş, sabun, pudra ve sprey kullanımından kaçınılmalı.
Sağlıklı vajina nasıl olmalıdır?
Sağlıklı bir genç kızda vajina, vajinal florayı oluşturan birçok mikroorganizma içerir. Normal vajinal salgılar kokusuz ve renksizdir. Cinsel aktivite, yaş, menstrual siklusun dönemi, genel sağlık durumu ve beslenme vajinal salgıda değişikliklere yol açabilir.
Vajinal florada yer alan mikroorganizmalar arasındaki denge bozulduğunda bu mikroorganizmalardan biri veya birkaçı fazla çoğalarak enfeksiyonlara yol açar. Vajinal enfeksiyonlarda vajinal salgının miktarı, rengi ve kokusu değişir. Genç kızlarda en sık mantarların yol açtığı enfeksiyonlar görülür.
Hangi durumlarda vajinal enfeksiyonlar daha sık görülür?
- Genital bölgenin nemli kalması,
- Dar ve sıkı iç çamaşırlarının giyilmesi,
- Genital bölgenin temizliğine dikkat edilmemesi,
- Vajinal duş, sprey gibi kimyasal maddeler içeren ürünlerin kullanılması,
- Fazla kilolu olmak,
- Şeker hastalığı,
- Uzun süre antibiyotik kullanmak,
vajinal mantar enfeksiyonlarının sık görülmesine yol açar
Vajinal mantar enfeksiyonları hangi yakınmalara yol açar?
- Kaşıntı ve hassasiyet
- Beyaz peynirimsi vajinal akıntı
- İdrar yaparken yanma
- Vajinal duş, sprey gibi kimyasal maddeler içeren ürünlerin kullanılması,
- Fazla kilolu olmak,
- Şeker hastalığı,
- Uzun süre antibiyotik kullanmak,
vajinal mantar enfeksiyonlarının sık görülmesine yol açar
Hijyenik kurallara dikkat edilerek bu enfeksiyonlardan korunmak mümkündür. Bu enfeksiyona ait yakınmalarınız olduğunda mutlaka hekime danışarak tedavi olmanız gerekir.
Fazla spor yapmak zararlı mıdır?
Düzenli egzersiz ve spor yapmak sağlıklı yaşamın bir parçasıdır. Fazla ve ağır spor yapan genç kızlarda bu duruma beslenme bozukluğu eklendiğinde östrojen (kadınlık hormonu) azalır. Adet sikluslarının düzeni bozulur ve amenore (adet kanamasının hiç olmaması) görülür. Östrojen eksikliğine bağlı kemik erimesi başlar. Ağır spor yapan kızların % 60'ında amenore görülür.
Aşağıdaki bulgular görüldüğünde hemen hekime başvurulması gerekir.
- Kilo kaybı
- Düzensiz adet kanamaları ve amenore
- Yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu
- Kas yaralanmaları
- Kemiklerde stres kırıkları (bir travma olmadan meydana gelen kırıklar)
Bu durum uzun süre tedavi edilmediğinde kemiklere, üreme sağlığınıza ve kalbinize kalıcı zararlar verebilir.
Beslenme düzenlenerek, kalsiyum ve vitamin takviyesi yapılmalıdır. Gerektiğinde hormon ilaçları da kullanılabilir.
Fazla spor yapıldığında;
- Adet kanmalarının tarihleri kaydedilip izlenmeli,
- Öğün atlamadan düzenli beslenilmeli,
- Bayan atletlerle çalışan diyetisyenlerden beslenmeniz ile ilgili tavsiyeler alınarak, gerektiğinde vitamin, kalsiyum ve demir takviyesi yapılmalı,
- Sporu genç kızın kendisi için yaptığı ve sağlığın her şeyden önemli olduğu unutulmamalı.
