İmam-ı Birgivi’nin Vasiyetnamesinin En Önemli Şerhi Öykam’da

16. Yüzyılın önemli İslam alimlerinden biri olan ve Birgi’deki kabri her yıl binlerce kişi tarafından ziyaret edilen İmam-ı Birgivi’nin “Vasiyetname-i Birgivi Mehmet Efendi” adlı el yazması eserinin Türkiye’deki iki şerhinden biri Ödemiş Yıldız Kent Arşivi ve Müzesi’ne kazandırıldı.

İmam-ı Birgivi tarafından yazılan ve aslına henüz ulaşılamayan eserinden çoğaltılan şerhinin Kadızade İslamboli Ahmet Bin Muhammed Efendi tarafından kaleme alındığı belirtildi. Türkiye’de iki tane bulunan şerhlerden birinin İstanbul’daki Süleymaniye Kütüphanesi’nde bulunduğu, ikincisinin de Ödemiş’te yer alacağı ifade edildi.

İmam-ı Birgivi’nin vasiyetnamesinin en bilinen ve en muteber şerhi olduğunu belirten ÖYKAM gönüllü çalışanı Tekin Açıkel, 230 sayfalık el yazması kitabın sayfalarında kitabı çeşitli tarihlerde okuyanları tuttuğu küçük notlar ve çeşitli süslemelerin dikkatleri çektiğini söyledi. Açıkel, Osmanlı Türkçesi ile kaleme alınan şerhin Türk-İslam ve Arap dünyası açısından önem taşıdığını söyledi.

ÖYKAM Müdürü Prof. Dr. Engin Berber de hangi dönemde yazıldığı bilinmeyen el yazması kitabın Semerkant Ödemiş temsilciliği tarafından ÖYKAM’a bağışlandığını belirterek, İmam-ı Birgivi gibi bölgemizde yaşamış bir İslam aliminin kitabının şerhinin ÖYKAM’da bulunmamasının önemli bir eksiklik olacağını, bu eksikliği gideren bağışçılara teşekkür ettiğini söyledi.

İMAM-I BİRGİVİ KİMDİR?

Muhammed bin Ali El-Birgivi 1523 yılında Balıkesir'de doğdu. İstanbul’da aldığı dini bilgilerin ardından müderrislik payesine ulaştı. Bazı medreselerde müderrislik yaptı. Kanuni devrinde hocası Abdurrahman Efendi vasıtasıyla Edirne'ye miras taksimi işi ile görevlendirildi. İkinci Selim'in hocası Mevlana Ataullah Efendi'nin Birgi kasabasında yaptırdığı medreseye, hocası Abdullah Karamani'nin de isteği üzerine tayin edildi.

Ömrünün sonuna kadar Birgi'de öğrenci yetiştirdi. 1573 yılında vebadan vefat edince Birgi'ye defnedildi. Birgivi’nin çok sayıda kitabı bulunuyor. Kitapları Osmanlı medreselerinde ders kitapları olarak okutuldu. Et-Tarikatü'l-Muhammediyye Türkçe olarak yazılan Vasiyetname en meşhur eseridir. Ölümünden önce yazdığı vasiyetnamede Birgi'ye gömülmesini ve mezarının başına türbe yapılmamasını istemesi ile İslam tarihinde önemli bir yere sahiptir.