İngiliz Heyetine Başkaldıran Sarayköylü Adöv Ayşe’nin Öyküsü

Kurtuluş Savaşı’nda düşmanın Denizli’ye girmesini engelleyen ve Sarayköy’ün önemli kahramanlarından biri olan Adöv Ayşe’nin (Ayşe Hancı) mezarı bulunması üzerine Sarayköy Belediye Başkanı Ahmet Necati Özbaş, emekli öğretmen-yazar Hasan Kallimci ile kahramanın mezarını ziyaret etti.Milli mücadelede önemli bir dik başlılık gösteren Adöv Ayşe, 24 Mayıs Milli Mücadele Hareketinin önemli isimleri arasında yerini almıştı. Tarihe kahramanlığıyla adını yazdıran Adöv Ayşe’nin akrabaları Sarayköy’den göç ettiği için mezarının nerede olduğu bilinmiyordu. Emekli öğretmen ve yazar olan Hasan Kallimci’nin araştırmalarının sonucunda Adöv Ayşe’nin Sarayköy ilçe mezarlığındaki küçük mezarlık bölümüne defnedildiği öğrenildi. Sarayköy Belediye Başkanı Ahmet Necati Özbaş ve Hasan Kallimci 6 Mayıs 1954’te vefat eden Adöv Ayşe mezarını ziyaret ederek dua etti.Araştırmaları hakkında bilgi veren emekli öğretmen-yazar hasan Kallimci, “Adöv Ayşe kahramanlık çıkışıyla bilinen Sarayköylü kahraman bir kadınımızdır. Sarayköylü, Türk milletinin kadınlarını temsil eden bir kadınımızdır. Adöv Ayşe’nin bir mezarının olduğunu biliyordum. Şükrü Tekin Kaptan’ın araştırmalarında var. Fakat ne mezarının yeri hakkında ne de akrabasıyla ilgili herhangi bir bilgi sahibi uzun yıllar olamadım. İlçemizde oluşan göçler dolayısıyla Sarayköy’de akrabası kalmamış. Adöv Ayşe’nin, arkadaşım olan Sıtkı Kars’ın ananesinin annesi olduğunu öğrendim. Bu bilgiyi aldıktan sonra mezarının yerini tespit ettim. Artık Milli Mücadele Günümüzde Adöv Ayşe’nin de mezarının başında bir dua okunacak” dedi.“Vatanımız kolay kazanılmadı”Tarihi bir ana tanıklık ettiklerini dile getiren Sarayköy Belediye Başkanı Ahmet Necati Özbaş, “Sarayköy’de 21 yaşında vatan uğruna milli mücadeleye katılan bir hanımefendi var. Aslında tarihimizde 15 yaşında, 12 yaşında vatanımız uğruna şehit düşmüş 7’den 70’e ne canlarımız var. Kahramanlıkların anlatılarak bitirilmeyeceği vatanımız kolay kazanılmadı, asla da kaybedilmeyecek. Yıllarca kitaplarda şanlı tarihimizin önemli sayfalarından bir tanesi olan Milli Mücadele’nin Sarayköylü kahramanlarından biri olan Adöv Ayşe’yi hep okurduk. Sarayköyümüzün yaşayan kültür hazinesi Hasan Kallimci hocamız ve Hakkı Hakan Tok kardeşimizin gayretleriyle Adöv Ayşe olarak bilinen kahramanımız Ayşe Hancı’nın mezarı bulundu. Milli Mücadeleye Katılış Günümüz olan 24 Mayıs’ta Sarayköylüler olarak her zaman büyük gurur ve onur duyduğumuz Adöv Ayşe büyüğümüzü, kahramanımızı anacağız. Gelecek nesillerimizin Sarayköy kahramanlarını tanımaları için önemli bir adım atıldı” dedi.Adöv Ayşe adını tarihe bu sözlerle yazdırdıÖte yandan, Adöv Ayşe akrabası Kara Fatma ve diğer silahlı kadınlarla birlikte milli mücadele zamanında Denizli yakınlarına gelen İngiliz heyetine karşı yürüyüp ve tüfeğini kaldırarak “Efendiler! Sizde insaf yok mu? Nedir bu yaptığınız? Bu Ümmeti Muhammet’e acımıyor musunuz? Bu kudurmuşları üzerimize neden gönderiyorsunuz? Gelecekleri varsa görecekleri de vardır” sözleri ile adını tarihe yazdırdığı belirtildi. Konuşmaları dinleyen İngiliz heyetin yetkililerinden Hover ise “Haklısınız. Yunan ordusunun daha fazla ilerlemesine engel olacağız!” sözünü vermek durumunda kaldığı bilinmektedir.