İngiltere'nin AB'den ayrılma süreci nasıl işleyecek?

Avrupa'nın kaderini derinden etkileyecek referandum sonuçlandı. Resmi olmayan sonuçlara göre İngiltere halkının yüzde 51.9'u Avrupa Birliği'nden ayrılma (Brexit) yönünde oy kullandı. Bu sonuçlar İngiltere'nin gelecekteki kimliği ve dünyadaki yerini belirleme açısından tarihi bir an olarak tanımlanıyor.

Sonuçlara göre İngiltere AB'den ayrılan ilk ülke olacak, peki bugünden itibaren İngiltere'yi ve AB'yi neler bekliyor? İşte önümüzdeki günlerde yaşanması muhtemel gelişmeler şöyle:

Brexit kararı, sancılı bir ‘boşanma süreci’ yaşatacak. Sonucun yasal açıdan İngiliz hükümeti açısından bağlayıcılığı yok. Ancak böyle bir sonucu siyasi açıdan görmezden gelmenin imkanı olmadığından İngiltere Başbakanı Cameron’ın ilgili prosedürü hızla başlatması bekleniyor. Boşanmanın başlaması için Cameron’ın kararı Lizbon Antlaşması’nın 50’nci maddesine bağlı olarak AB Konseyi’ne bildirmesi gerekiyor. Süreç bu bildirim yapıldığında başlayacak. Taraflar ayrılığı müzakere edip bir anlaşma sağlayacak. Bu anlaşma sağlandığı andan itibaren ya da bildirimden sonra en geç iki yıl içinde AB antlaşmaları İngiltere için uygulanır olmaktan çıkacak. Bu süreyi uzatma imkanı olsa da AB ve İngiltere’nin oybirliği gerekiyor.

OPSİYONLAR NELER

İngiltere'nin AB'den ayrılması halinde bu ülkeye verilebilecek değişik opsiyonlar da konuşulan konular arasında.

Bunlardan ilki ve en sık dile getirileni İngiltere’nin İzlanda ve Norveç’in de yer aldığı Avrupa Ekonomik Alanı’na dahil olması. İngiltere, ortak pazara erişim sağlayacak, ancak AB kararlarına ortak olamayacak.

Yüzlerce anlaşmaya dayanan İsviçre modeli de bir başka model ancak bu anlaşmanın İsviçre’yi bile tatmin etmediği düşünüldüğünde

İngiltere için bir opsiyon olabileceğini düşünmek zor. AB’yle Serbest Ticaret Anlaşması ya da Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği benzeri bir anlaşma imzalamak da öteki seçenekler arasında.

DOMİNO ETKİSİ YARATIR MI?

İngiltere'nin ayrılma kararının (Brexit) ardından şüphesiz AB’nin ilk hamlesi Brexit’in domino etkisi yaratmasını engellemeye çalışmak olacaktır. Fransa’nın da aralarında bulunduğu çok sayıda AB ülkesinde popülist partilerin güç kazanmaya devam etmesi dikkate alınarak, Brexit örneğinin izlenmesini engellemek amacıyla radikal adımlar atılabilir.

Brexit etkisi altına girme riski en yüksek ülkelerden biri Fransa. Brexit’in İngiltere açısından fazla sorun yaratmadığı bir durum oluşması halinde Fransa’nın çıkışını savunan aşırı sağın iktidara ulaşması şehir efsanesi olmaktan çıkabilir. Bu da Avrupa projesini yaşamsal bir sorunla karşı karşıya bırakabilir.

Brexit, bazı AB ülkelerinde ekonomi alanında çok olumsuz sonuçlar doğuracağından ekonomik ve sosyal şoklar olabilir. Bunlar da yeni krizleri tetikleyebilir.

KUZEY İRLANDA VE İSKOÇYA İÇİN YENİ REFERANDUM SESLERİ

Bu arada, Kuzey İrlanda'daki Sinn Fein partisi, “Kuzey İrlanda'da, birleşik bir İrlanda için referandum yapılmasını” talep etti. İrlanda Cumhuriyeti ile birleşilmesi için referanduma gidilmesini isteyen Sinn Fein'in açıklamasında, ortaya çıkan sonucun Kuzey İrlanda'daki siyasi görünümü tamamen değiştirdiği belirtildi.

Parti, Britanya'nın AB'den çıkması durumunda bu ülkenin Kuzey İrlanda halkının çıkarlarını temsil etme yetkisinden mahrum kalacağını söyledi. AB referandumunda Kuzey İrlanda'daki seçmenlerin çoğunluğu, AB'de kalınmasından yana oy kullandı.

Kuzey İrlanda gibi çoğunluğun AB'de kalma yönünde oy kullandığı İskoçya'da da yeniden referandum sesleri yükselmeye başladı. 2014 yılında İskoçya'nın Birleşik Krallık'tan ayrılmasının oylandığı bağımsızlık referandumunda İskoç halkının yüzde 55'i ülkenin Birleşik Krallık'ta kalmasından yana oy kullanmıştı. Ancak İngiltere'nin AB'den ayrılmasının ardından bu sonuçların değişebileceği konuşuluyor.

İNGİLTERE'DE YAŞAYAN AB VATANDAŞLARININ DURUMU NE OLACAK?

AB üyesi olan İngiltere'de 1.73 milyon AB vatandaşı yaşıyor. 2014'te yapılan bir araştırmaya göre, bu kişilerin yüzde 79'u çalışıyor. Başka bir deyişle ekonomiye katkı sağlıyor. Referandum sonrası bu kişilerin ülkede kalıp kalmayacağını zaman gösterecek. Zira bu kişilerE İngiltere'de çalışma izni verilip verilmeyeceği henüz belli değil.

Ancak olası bir sınır dışı kararının ülke ekonomisine oldukça olumsuz bir etki yapması oldukça muhtemel. Örneğin İngiltere'deki her 100 akademisyenden 15'i yabancı uyruklu. Bu kişilerin ülkeyi terk etmesi ülkedeki üniversite eğitimindeki kaliteye kısa ve uzun vadede ciddi bir düşüşe neden olabilir.

2 MİLYONDAN FAZLA İNGİLİZ AB'DE YAŞIYOR

2.2 milyon İngiltere vatandaşı ise 26 AB ülkesinde yaşıyor. İngiltere'nin AB'den çıkması bu insanları da olumsuz etkileyecek. Artık birliğin bir parçası olmayan İngilizler AB üyesi ülkelerde yaşamaya devam etmek için daha fazla standardı yerine getirmek zorunda kalacak.

ULUSLARARASI ŞİRKETLERİ OLUMSUZ ETKİLEYEBİLİR

İngiliz ekonomisini bekleyen tek kayıp, kalifiye eleman kaybı değil. Ülkedeki çok uluslu şirketlerin nasıl bir yol izleyeceği de merakla bekleniyor. İngiltere AB üyesi olmasının kazandırdığı haklara da hayır dedi. Bu İngiltere'den AB'ye ticaret yapan pek çok şirketin artık daha fazla vergi ödemesine yol açabilir.