İpek Yolu'nun son durağı, Bursa'nın incisi: Kozahan

CEM ŞAN - Osmanlı padişahlarından 2. Bayezid tarafından yaptırılan ve kozalardan elde edilen ipek kumaşlarla Bursa'nın tekstil merkezi olmasında önemli rol oynayan Kozahan'ın ipekle 500 yılı aşan birlikteliği, yerli ve yabancı turistlerden ilgi görüyor.

UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alt bileşen olarak giren Hanlar Bölgesi'ndeki Kozahan, 1491 yılında 2. Bayezid tarafından dönemin mimarlarından Abdül Ula Bin Pulad Şah'a İstanbul'daki eserlerine vakıf olarak yaptırıldı.

Uzun yıllar ipek böceği kozalarının satıldığı han, elde edilen ipekli kumaşlarla Bursa'nın tekstil merkezi haline gelmesinde ilk adım oldu.

Tuğla ve kesme taştan yapılan Kozahan, 1630, 1671 ve 1784'te, ortasındaki mescit ise 1946 ve 2007'de onarım gördü. Geniş, dikdörtgen bir avlunun çevresinde iki katlı, 95 odalı hanın ortasındaki küçük mescidin altında bir şadırvan bulunuyor. Handaki odalar günümüzde mağaza olarak kullanılıyor. Hanın doğusunda eskiden konaklamaya gelenlerin atlarını bağladıkları ahır ve depoların bulunduğu "Dış Kozahan" denilen ikinci bir avlulu bölüm yer alıyor.

Kozahan, Uzun Çarşı'ya mavi çinilerle süslü bir taç kapı ile açılıyor. Bu süslü kapı da açık çarşı ve Kapalı Çarşı'ya açılıyor.

Yapıldığı dönemden itibaren önemli ticaret merkezi olan Kozahan, yakın döneme kadar koza pazarının kurulduğu ve kıyasıya pazarlıkların yaşandığı bir yer iken şimdilerde ipekçilikle uğraşan esnafın yoğun bulunduğu bir han olarak varlığını sürdürüyor.

Kozahan, çay ve kahvelerin tatlı sohbetlerle yudumlandığı önemli bir dinlenme ve turistik alışveriş mekanı olarak ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor.

- "Burası çekim alanı"

Kozahan Yönetim Kurulu Başkanı Erdinç Şentürk, AA muhabirine, Kozahan'ın İpek Yolu'nun son durağı olduğunu söyledi.

Bu alan ve içindeki yapıların aynı zamanda bir kervansaray olduğunu ifade eden Şentürk, eskiden kervanlarla buraya gelinip konaklandığını anlattı.

Şentürk, kurulduğu günden bu yana ticaretine devam eden Kozahan'ın daha çok turistlerin uğrak mekanı olduğuna dikkati çekerek, "Yerli ve yabancı turistler Bursa'ya geldiklerinde muhakkak Kozahan'a uğruyorlar, burada çay kahve içip dinleniyorlar. Dolayısıyla burası çekim alanı. Bursa'nın çok simge yapısı var ama en çok bilinen iki yeri Kozahan'ın içinde bulunan mescit ve Çelebi Mehmed'in metfun olduğu Yeşil Türbe. Bunların dünyanın birçok yerinde biliniyor ve Bursa'nın simgeleri olarak öne çıkıyor." dedi.

Şu anda Kozahan'da daha çok ipek ticaretinin yapıldığını aktaran Şentürk, handa bulunan dükkanların çoğu şal, kravat ve eşarp gibi ipekten üretilmiş ürünleri sattığını belirtti.

- "Gerdanlığın ortasındaki pırlanta gibi"

Kozahan'ın, Bursa'ya pek çok ünlü ismin de uğrak mekanlarından olduğuna anlatan Şentürk, şöyle devam etti:

"Burası Bursa'nın incisi. Bir gerdanlığın veya kolyenin ortasındaki pırlanta gibi. İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, 2008'de Bursa'yı ziyaretinde 1,5 saatini Kozahan'da geçirdi. Üst kattaki mağazalardan alışveriş yaptı ve Kozahan'da yemek yedi. Burası o kadar değerli bir yer ki Elizabeth bile burayı tercih etti ve görmek istedi. Yabancı turistlerin takip ettiği dünya protokol listesi var. Papa ve Kraliçe Elizabeth gibi önemli kişilerin ziyaret ettikleri yerlerin turizmi yüzde 30-40 civarında artıyormuş. Hatta buraya gelen İngiliz turistler bize 'Kraliçe Elizabeth buradan ne aldı, sizden mi aldı, nereden aldı?' diye soruyorlar. Bu ziyaretin ticari anlamda bize de çok katkısı oldu. Elizabeth geldiği için buraya görmeye gelen yabancı turistler çok fazla."